Sai phạm khai thác cát sỏi lòng sông Bứa, Công ty Sông Biển bị dừng hoạt động? [kỳ2]

Google News

Công ty Sông Biển bị yêu cầu tạm đình chỉ hoạt động khai thác mỏ cát, sỏi lòng sông Bứa thuộc các xã Tân Phú, Mỹ Thuận, Minh Đài, Văn Luông (Tân Sơn, Phú Thọ). “Án lệnh” này xuất phát từ sai phạm liên quan hoạt động khai khoáng?

Như Báo Tri thức và Cuộc sống đưa tin tại bài viết “Nóng khai thác cát, sỏi lòng sông Bứa: Công ty Sông Biển bị tố nhiều sai phạm?” phát hành ngày 24/2, hoạt động khai khoáng từ phía công ty này gặp phải bức xúc lớn của người dân địa phương vì cho rằng, có nhiều dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông.
Yêu cầu tạm đình chỉ hoạt động của Công ty Sông Biển…
Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại Sông Biển (Công ty Sông Biển) khai thác mỏ cát, sỏi lòng sông Bứa theo Giấy phép khai thác khoáng sản số 34/GP-UBND ngày 30/5/2019 và Giấy phép gia hạn thời gian khai thác số 10/GP-UBND ngày 18/1/2023, do UBND tỉnh Phú Thọ cấp, có thời hạn đến ngày 30/11/2025.
Sai pham khai thac cat soi long song Bua, Cong ty Song Bien bi dung hoat dong? [ky2]
Người dân xã Mỹ Thuận, huyện Tân Sơn tập trung phản đối dự án khai thác khoáng sản của Công ty Sông Biển. Ảnh: Hữu Tuấn 
Theo ghi nhận của PV Tri thức và Cuộc sống tại hiện trường mỏ cát, sỏi lòng sông Bứa và bãi tập kết khoáng sản vào ngày 24/2, Công ty Sông Biển còn khoảng 09 tháng khai khoáng tại địa bàn này, tuy nhiên, vừa bị Đoàn kiểm tra (gồm: Công an huyện Tân Sơn, Công an xã Mỹ Thuận và Phòng Tài nguyên - Môi trường, UBND huyện Tân Sơn) lập biên bản, yêu cầu tạm đình chỉ hoạt động chế biến, vận chuyển khoáng sản.
Cùng ngày, trong một diễn biến khác, một bộ phận đông người dân xã Mỹ Thuận đã tập trung tại bãi tập kết và sàng chế biến khoáng sản của Công ty Sông Biển để dựng rào, cột, cọc bê tông nhằm ngăn cản hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.
Lý do được người dân đưa ra là công suất và tần suất khai thác cát, sỏi cả ngày lẫn đêm - vượt quá khung giờ quy định, với tiếng động cơ máy xúc “inh ỏi”, xâm phạm mốc giới làm “biến dạng” đôi bờ sông Bứa, “ngoạm” từng thớ đất bãi bồi trồng trọt của người dân; cùng việc xe tải tải trọng lớn ra vào rầm rộ, vương vãi cát, sỏi gây ô nhiễm môi trường, ô nhiễm tiếng ồn.
"Dù nhiều lần phản ánh, kiến nghị đến doanh nghiệp và chính quyền địa phương về những dấu hiệu vi phạm này, nhưng không được giải quyết triệt để. Người dân buộc phải hành động như trên vì mong muốn cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản của Công ty Sông Biển. Cần thiết thì phải xử phạt và đóng cửa mỏ", người dân khu Lực, xã Mỹ Thuận bức xúc.

VÙI LẤP MỘT PHẦN LÒNG SÔNG BỨA LÀM ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN KHOÁNG SẢN LÀ CÓ THẬT?!

Ông Lê Quang Vinh, Phó Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tân Sơn xác nhận: “Đoạn lòng sông Bứa có được đắp để làm đường và có sự chênh cao đáy”.

Tương tự, ông Trần Việt Hưng, Phó giám đốc Công ty Sông Biển thừa nhận, công ty tự đắp làm đường ở lòng sông Bứa để phục vụ cho việc khai thác, vận chuyển khoáng sản. Có đoạn nằm trong khu vực mỏ, nhưng cũng có đoạn nằm ngoài. Đoạn đường đắp là tự phát, không nằm trong thiết kế mỏ và không được cơ quan chức năng nào cấp phép hay phê duyệt.

Tạm thời đình chỉ đến thời điểm nào, hay lập biên bản trên giấy… rồi để đó?
Với mong muốn làm rõ nguyên nhân tạm định chỉ hoạt động đối với Công ty Sông Biển, PV đề nghị Đoàn kiểm tra cho tiếp cận Biên bản làm việc, nhưng không được chấp nhận.
Tại UBND huyện Tân Sơn, ông Nguyễn Văn Hải, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường cho biết: “Hiện, chúng tôi chưa thể cung cấp nội dung biên bản; nhưng sau khi rà soát, kiểm tra thì Đoàn sẽ thông tin chính thức”.
Sai pham khai thac cat soi long song Bua, Cong ty Song Bien bi dung hoat dong? [ky2]-Hinh-2
Đoàn kiểm tra của Công an huyện và UBND huyện Tân Sơn lập biên bản, tạm đình chỉ hoạt động của Công ty Sông Biển. Ảnh: Hữu Tuấn. 

Khai thác khoáng sản trái phép theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010:

Khoản 7 Điều 2 nêu rõ: Khai thác khoáng sản là hoạt động nhằm thu hồi khoáng sản, bao gồm xây dựng cơ bản mỏ, khai đào, phân loại, làm giàu và các hoạt động khác có liên quan.

Khoản 1 và 2 Điều 4 quy định nguyên tắc hoạt động khoáng sản:
1. Hoạt động khoáng sản phải phù hợp với chiến lược, quy hoạch khoáng sản, gắn với bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh và các tài nguyên thiên nhiên khác; bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
2. Chỉ được tiến hành hoạt động khoáng sản khi được cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Là người trực tiếp tham gia Đoàn kiểm tra tại bãi tập kết khoáng sản của Công ty Sông Biển, ông Hà Văn Hùng, Trường Công an xã Mỹ Thuận xác nhận có sự việc lập biên bản và yêu cầu tạm đình chỉ các hoạt động liên quan đến mỏ khoáng sản trên sông Bứa của Công ty Sông Biển.
“Chính quyền địa phương chưa nhận được văn bản chính thức về việc tạm đình chỉ, hay đình chỉ hoạt động khai khoáng của Công ty Sông Biển. Tuy nhiên, qua trao đổi với lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Tân Sơn, tôi được biết cấp huyện đang làm văn bản đề nghị UBND tỉnh đình chỉ hoạt động mỏ khoáng sản này”, ông Hoàng Văn Liêm, Chủ tịch UBND xã Mỹ Thuận cũng cho biết.

Điều 227 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) “Tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”:

 1. Người nào vi phạm các quy định của Nhà nước về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên trong đất liền, hải đảo, nội thủy, vùng lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa và vùng trời của Việt Nam mà không có giấy phép hoặc không đúng với nội dung giấy phép thuộc một trong những trường hợp sau đây hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc loại khoáng sản khác từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Khoáng sản trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc loại khoáng sản khác 500.000.000 đồng trở lên;

b) Khoáng sản trị giá 1.000.000.000 trở lên;

c) Có tổ chức;

d) Gây sự cố môi trường;

đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 04 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31% trở lên;

e) Làm chết người.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng.

4. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Pháp nhân thương mại thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều này, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;

c) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Anh Hoàng Tùng Thương, người chứng kiến Đoàn kiểm tra lập biên bản đối với doanh nghiệp khai thác mỏ cát, sỏi lòng sông Bứa - đưa giả định: nguyên nhân yêu cầu tạm định chỉ hoạt động đối với Công ty Sông Biển có thể do doanh nghiệp vi phạm về môi trường, tài nguyên hoặc xe quá tải....
“Chúng tôi chưa rõ về nội dung tạm đình chỉ, thời gian tạm đình chỉ như thế nào… Tuy nhiên, động thái này của Chính quyền phần nào tạo niềm tin cho người dân vì những phản ánh của dân đã được xem xét và hy vọng vào sự thượng tôn pháp luật”, anh Hoàng Tùng Thương nói.
Vùi lấp một phần lòng sông Bứa làm đường, khai thác vào ban đêm: Phải “xử” Công ty Sao Biển thế nào?
Theo phản ánh của người dân xã Mỹ Thuận và thực tế thực địa của PV tại hiện trường khai thác mỏ cát, sỏi và bãi tập kết, sàng khoáng sản ở khu Lực, hoạt động của Công ty Công Biển ở guồng quay “hối hả” và thành quả khai khoáng của doanh nghiệp được “nhận diện” rõ qua dấu tích để lại bước đầu là “con đường huyết mạch” được “xây dựng” trái phép trên cơ sở vùi lấp một phần sông Bứa và tiếng động cơ làm việc ban đêm “phá vỡ” không gian bình yên của xóm Mường vốn tĩnh lặng…

Điều 238 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) “Tội vi phạm quy định về bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều và phòng, chống thiên tai; vi phạm quy định về bảo vệ bờ, bãi sông”:

1. Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên hoặc gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Xây nhà, công trình trái phép trong phạm vi bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều, phòng, chống thiên tai;

b) Hủy hoại hoặc làm hư hỏng công trình thủy lợi, đê điều, phòng chống thiên tai, công trình bảo vệ, khai thác, sử dụng, quan trắc, giám sát tài nguyên nước, công trình phòng, chống và khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra, trừ trường hợp quy định tại Điều 303 của Bộ luật này;

c) Khoan, đào thăm dò, khảo sát, khai thác đất, đá, cát sỏi, khoáng sản, nước dưới đất trái phép;

d) Sử dụng chất nổ, gây nổ, gây cháy trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi, đê điều, phòng, chống thiên tai; công trình bảo vệ, khai thác, sử dụng, quan trắc, giám sát tài nguyên nước, công trình phòng, chống và khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra, trừ trường hợp có giấy phép hoặc trường hợp khẩn cấp do luật định;

đ) Vận hành hồ chứa nước, liên hồ chứa nước, công trình phân lũ, làm chậm lũ không đúng với quy trình, quy chuẩn kỹ thuật cho phép, trừ trường hợp đặc biệt thực hiện theo sự chỉ đạo của người có thẩm quyền.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Làm chết người;

d) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

đ) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Làm chết 02 người trở lên;

b) Gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 02 năm đến 05 năm.

5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;

d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

đ) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm.

Điều 79 “Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn” quy định:

1. Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn là chấm dứt hoạt động của pháp nhân thương mại trong một hoặc một số lĩnh vực mà pháp nhân thương mại phạm tội gây thiệt hại hoặc có khả năng thực tế gây thiệt hại đến tính mạng của nhiều người, gây sự cố môi trường hoặc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội và không có khả năng khắc phục hậu quả gây ra.

2. Pháp nhân thương mại được thành lập chỉ để thực hiện tội phạm thì bị đình chỉ vĩnh viễn toàn bộ hoạt động.

Trao đổi với PV về dấu hiệu sai phạm nêu trên của Công ty Sông Biển, luật sư Chu Quỳnh Vương, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội nhận định: “Việc vùi lấp một phần lòng sông Bứa để làm con đường vận chuyển khoáng sản và tổ chức khai thác khoáng sản vào ban đêm, vượt quá khung giờ quy định của pháp luật và theo Giấp phép là hoạt động tận thu, khai thác vượt mức cho phép của Công ty Sông Biển. Việc vùi lấp một phần lòng sông Bứa sẽ tác động tiêu cực môi trường sinh thái, làm “biến dạng” dòng chảy kéo theo hàng loạt sự cố xói lở bãi sông, đê, bờ kè…, gây khó khăn cho công tác phòng, chống thiên tai và ảnh hưởng nghiêm trọng tới tài sản, tính mạng, sinh hoạt của người dân, nhất là các hộ ven đê.
“Công ty Sông Biển có thể bị tước quyền sử dụng Giấy phép khai thác khoáng sản trong trường hợp tái phạm, hoặc vi phạm nhiều lần tùy theo mức độ vi phạm - được quy định chi tiết tại Khoản 9 Điều 37 Nghị định số 36/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản - thay thế cho Nghị định số 33/2017/NĐ-CP”, luật sư Vương nêu vấn đề.
Theo ông Chu Quỳnh Vương, Công ty Sông Biển còn phải chịu hình thức xử phạt bổ sung là: buộc cải tạo, phục hồi môi trường; thực hiện các giải pháp đưa các khu vực đã khai thác vượt ra ngoài phạm vi được phép khai thác về trạng thái an toàn.
Sai pham khai thac cat soi long song Bua, Cong ty Song Bien bi dung hoat dong? [ky2]-Hinh-3
 Hoạt động khai thác khoáng sản trên dòng sông Bứa có dấu hiệu vượt mốc giới. Ảnh: Hữu Tuấn.
Đối với trường hợp khai thác cát, sỏi lòng sông, suối, hồ thì phải đền bù, trả kinh phí khắc phục, sửa chữa những hư hỏng của công trình đê điều, công trình hạ tầng kỹ thuật khác, công trình dân dụng do hành vi vi phạm gây ra. Buộc phải nộp lại số lợi bất hợp pháp trong lĩnh vực khoáng sản do thực hiện vi phạm hành chính. Buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định và đo đạc.
Vị luật sư Đoàn luật sư TP Hà Nội trích dẫn Điều 25 Nghị định số 36/2020/NĐ-CP nêu rõ hành vi khai thác cát, sỏi trên sông vào ban đêm, không đúng thời gian cho phép, thì doanh nghiệp bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng; trường hợp gây hậu quả, thì bị xử lý theo quy định của pháp luật.
“Việc doanh nghiệp cố tình khai thác vào thời điểm đêm tối, hoặc thời điểm thời tiết xấu là nhằm mục đích để tránh sự tuần tra, kiểm soát của các lực lượng chức năng. Do vậy, cơ quan chức năng phải có những biện pháp cần thiết để ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật này; theo đó, UBND cấp huyện, cấp xã là những đơn vị trực tiếp thực hiện trách nhiệm quản lý Nhà nước về khoáng sản trên địa bàn theo quy định của Luật khoáng sản và theo Khoản 2, 3 Điều 31 Nghị định số 36/2020/NĐ-CP của Chính phủ”.
Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin tới bạn đọc về vụ việc này.
Kỳ 3: Nghi vấn mập mờ mốc giới, không lắp trạm cân… Công ty Sông Biển trục lợi khoáng sản sông Bứa?
 
Thiên Tuấn