Quốc hội giám sát tối cao về phòng chống xâm hại trẻ em năm 2020

Sáng 3/6, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về chương trình giám sát năm 2020. Trình bày trước Quốc hội tờ trình dự kiến chương trình giám sát của Quốc hội năm 2020, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, kỳ họp cuối năm của năm cuối nhiệm kỳ, Quốc hội sẽ tiến hành giám sát lại việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chất vấn, giám sát chuyên đề trong cả nhiệm kỳ.

Theo Tổng Thư ký Quốc hội, tính đến ngày 23/3/2019, đã nhận được văn bản trả lời của 77 cơ quan với 183 nội dung kiến nghị, đề xuất.

Trên cơ sở dự kiến số lượng, tiêu chí lựa chọn và nghiên cứu kiến nghị, đề xuất của các cơ quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định 1 trong 2 chuyên đề nội dung gồm chuyên đề về thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em (dự kiến giao Ủy ban Tư pháp chủ trì về nội dung) và chuyện đề việc thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên (dự kiến giao Ủy ban Đối ngoại chủ trì về nội dung).

Tại phiên thảo luận, đa số các đại biểu đồng tình với việc chọn chuyên đề giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em.

Đại biểu Triệu Thị Thu Phương (Bắc Kạn) nhất trí với phương án giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em.

Đại biểu Phương cho biết, theo số liệu báo cáo thống kê của Thư viện Quốc hội cung cấp về tình hình trẻ em bị xâm hại trong 2 năm 2017 – 2018 và quý I năm 2019, cho thấy: toàn quốc đã xảy ra 3.499 vụ, với 3.546 trường hợp trẻ em bị xâm hại được phát hiện, trong đó trẻ em bị xâm hại tình dục trên 60%.

Những hành vi, vụ việc xâm hại trẻ em chỉ khi chạm ngưỡng hình sự mới bị phát hiện, xử lý. Do đó, những con số được nêu ra mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Trên thực tế con số này còn rất lớn vì gia đình và nạn nhân không tố giác, vì e ngại thông tin sẽ ảnh hưởng đến trẻ em trong gia đình.

Đáng chú ý là trẻ em bị xâm hại bởi người thân trong gia đình chiếm tỷ lệ cao với hơn 21,3%, gần 60% bị xâm hại bởi người quen, hàng xóm. Ước tính khoảng 68,4% trẻ em từ 1 – 14 tuổi phải chịu ít nhất 1 hình phạt về thể chất và tâm lý bởi người thân trong gia đình, tính chất vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em ngày càng nghiêm trọng, gây bức xúc trong xã hội.

Đại biểu Triệu Thị Thu Phương cho rằng, hành vi bạo lực trẻ em vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực đạo đức, nhiều vụ xâm hại tình dục trẻ em báo động sự suy đồi về đạo đức như: hiếp dâm tập thể, hiếp dâm rồi giết trẻ em, người cao tuổi hiệp dâm trẻ nhỏ tuổi, thầy giáo xâm hại tình dục nhiều học sinh, xâm hại tình dục trẻ em nam tính, loạn luân như cha đẻ xâm hại tình dục con gái ruột, cha dượng hiếp dâm con cái riêng của vợ trong một thời gian dài... gây bức xúc cho dư luận trong thời gian qua.

Đại biểu Phương cho biết, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do công tác bảo vệ trẻ em ở nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức, kịp thời.

Không ít trẻ em chưa nhận được sự quan tâm, chăm sóc, giáo dục, bảo vệ cần thiết nên bị xâm hại cả về thể xác lẫn tinh thần. Nhiều vụ việc, hành vi xâm hại trẻ em chưa được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, có vụ việc xử lý chưa nghiêm. Văn bản quy phạm pháp luật còn có những khoảng trống nhất định, còn thiếu các quy định triển khai chính sách về bảo vệ trẻ em; thiếu đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em và còn thiếu sự quan tâm, giám sát của cơ quan dân cử.

Đại biểu Phương đề nghị Quốc hội ưu tiên chương trình giám sát 2020 đối với chuyên đề này nhằm rà soát, đánh giá lại tất cả quy định của pháp luật để kịp thời sửa đổi bổ sung, tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp luật liên quan đến bảo vệ trẻ em nói chung, phòng chống bạo lực, xâm hại trẻ em nói riêng.

Đại biểu Lê Xuân Thân – Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hoà cho rằng, điều cử tri, nhân dân quan tâm nhất đó là trách nhiệm của các cơ quan ban ngành, từ trung ương tới cấp xã. Nhiều người thắc mắc tại sao chúng ta có nhiều cơ quan, từ trung ương tới cơ sở tham gia mà tình trạng xâm phạm trẻ em vẫn diễn ra (!?)

Do đó, đại biểu Thân đề nghị Quốc hội mở rộng phạm vi giám sát, có những biện pháp để thực hiện tốt hơn việc kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc thực hiện quyền trẻ em theo Luật Trẻ em 2016.

Sau thảo luận, Quốc hội tiến hành lấy ý kiến đại biểu Quốc hội bằng hệ thống điện tử về chuyên đề giám sát tại kỳ họp thứ 9 năm 2020. Kết quả, có 383 đại biểu (chiếm 79,13% tổng số đại biểu) biểu quyết tán thành chọn giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em.