Quảng Nam: Sáp nhập Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh thành đô thị loại I

Dự kiến Đề án sáp nhập Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh sẽ được trình Quốc hội xem xét thông qua vào quý 2 năm 2023 và đến năm 2024 thì tiến hành sáp nhập.

Báo cáo tại cuộc họp chiều 15/8, Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Phú cho biết, Đề án Xây dựng và phát triển đô thị loại I dựa trên quy hoạch, sắp xếp 3 đơn vị hành chính là thành phố Tam Kỳ, huyện Phú Ninh và huyện Núi Thành theo Nghị quyết 08 của Tỉnh ủy. Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo hoàn thiện hệ thống văn bản tập trung vào các nội dung xây dựng chương trình phát triển đô thị loại I, xây dựng cơ chế về tài chính, hỗ trợ đầu tư, rà soát điều chỉnh các nội dung liên quan đến quy hoạch xây dựng; xây dựng cơ chế chính sách phát triển liên kết vùng; chỉ đạo công tác vận động xây dựng đô thị. Đồng thời thực hiện đánh giá hiện trạng phát triển tại 3 đơn vị hành chính Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh; đề xuất sơ bộ các phương án khu vực phát triển nội thị của đô thị loại I; tổ chức báo cáo, tham vấn ý kiến của 3 địa phương…

Theo đề án, tổng diện tích của vùng đô thị mới sau khi sáp nhập là 904km2 với dân số quy đổi gần 450.000 người. Với quy mô đó, các điều kiện tự nhiên, bề dày văn hóa lịch sử, tiềm năng thế mạnh về vị trí, tiềm lực kinh tế, an ninh quốc phòng và Khu Kinh tế mở Chu Lai, vùng đô thị mới sẽ không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế Quảng Nam mà còn trở thành hạt nhân, động lực cho cả vùng.

Trong lịch sử, Tam Kỳ đã từng nhiều lần sáp nhập, chia tách địa giới hành chính cho phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

Cả Tam Kỳ, Phú Ninh và Núi Thành đều thuộc phủ Tam Kỳ xưa. Từ một huyện chung, đến năm 1963 huyện Tam Kỳ được chia thành 3 đơn vị hành chính, gồm huyện Nam Tam Kỳ, Bắc Tam Kỳ và thị xã Tam Kỳ. Năm 1975, khi đất nước thống nhất, 3 huyện trên lại được sáp nhập thành huyện Tam Kỳ có diện tích lớn nhất tỉnh Quảng Nam- Đà Nẵng lúc bấy giờ.

Năm 1983, lại thành lập mới huyện Núi Thành và thị xã Tam Kỳ theo Quyết định số 144-HĐBT, ngày 03/12/1983 của Hội đồng Bộ trưởng. Năm 2005, theo Nghị định 01/2005/NĐ-CP, ngày 05/01/2005 của Chính phủ điều chỉnh địa giới hành chính thị xã Tam Kỳ và thành lập huyện Phú Ninh.

Như vậy có thể nói, 3 địa phương Phú Ninh, Núi Thành và Tam Kỳ có nguồn gốc từ một đơn vị hành chính.

Theo Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Phú, với phương án sáp nhập Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh thành một đơn vị hành chính mới sẽ đảm bảo tính chất đô thị động lực của vùng, đảm bảo quy mô diện tích, tiêu chí về dân số và có đủ điều kiện để xây dựng và phát triển một không gian đô thị chiến lược trong tương lai cho tỉnh Quảng Nam.

Tuy nhiên, nếu xét riêng về tiêu chí đô thị loại I, phân tích cơ học ở thời điểm hiện tại, sau khi sáp nhập 3 địa phương thì một số tiêu chí sẽ giảm và chưa đạt tiêu chí đô thị loại I. Mật độ dân số toàn đô thị khá thấp, mới chỉ đạt 524 người/km2 (yêu cầu tối thiểu 2.000 người/km2); tỷ lệ lao động phi nông nghiệp khu vực nội thị là 67% (yêu cầu tối thiểu 85%). Một số tiêu chí về trình độ phát triển hạ tầng, kiến trúc cảnh quan đô thị (nhà ở, công trình công cộng, giao thông- tỷ lệ mật độ đường rộng 7,5m trở lên trong khu nội thị, cấp nước, thoát nước...) cũng sẽ giảm so với Tam Kỳ hiện tại.

Giám đốc Sở Xây dựng đánh giá, nếu tập trung bằng nhiều giải pháp tích cực, cùng với huy động mạnh mẽ các nguồn lực thì Tam Kỳ có thể đạt các tiêu chí đô thị loại I vào năm 2030.

Phát biểu tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh thống nhất cao với phương án sáp nhập 3 đơn vị hành chính Tam Kỳ, Phú Ninh, Núi Thành. Đồng thời, yêu cầu Sở Nội vụ và Sở Xây dựng chủ trì đề xuất các nhiệm vụ liên quan trong xây dựng đề án sáp nhập cũng như xây dựng, phát triển đô thị loại I. Sở Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu xây dựng cơ chế đặc thù cho 3 đơn vị này trên lộ trình sáp nhập.