Mẩu giấy viết tay quyền lực của trưởng thôn ở Hà Tĩnh

Người dân ở 3 xã Phú Lộc, Song Lộc, Kim Lộc (huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) sống dựa chủ yếu vào nông nghiệp. Ngoài chục loại phí quỹ theo quy định, mỗi hộ còn phải “còng lưng” đóng từ 3-4 triệu đồng xây dựng NTM.

Theo phản ánh của các hộ dân, việc đóng góp tiền xây dựng NTM diễn ra từ mấy năm trước, mỗi năm đóng hàng triệu đồng là quá nhiều. Nếu đóng không kịp sẽ bị bêu tên trên loa, tính phí ghi nợ, và người dân khó khăn trong việc giao dịch các thủ tục ở xã.

Năm 2017, một hộ dân ở thôn Yên Tràng (xã Kim Lộc), do chưa đóng đủ tiền làm đường nên bị cán bộ xã “bút phê” vào lý lịch của con trai khi đi xin giấy xác nhận hồ nhập học.

Để tránh tình trạng trên, năm nay, người dân xã Kim Lộc hết mùa vụ lúa tháng 5 đã xoay sở tiền để nộp.

Chị Ngô Thị Loan (thôn Đông Thịnh, xã Phú Lộc) kể: Năm ngoái tôi lên xã xin giấy xác minh hộ cận nghèo cho các con song cán bộ xã nói phải nộp đủ tiền xây dựng NTM thì xã mới xác nhận cho. Năm nay, chị nộp tiền sớm để lên xã làm các loại giấy tờ cho nhanh.

Trước khi lên xã xin đóng dấu một số giấy tờ, chị Võ Thị Lài (SN 1968, trú thôn Phúc Gia, xã Song Lộc), đến nhà trưởng thôn nộp 2 triệu đồng tiền làm đường bê tông, và nhận mẩu giấy viết tay “đóng đủ tiền ở thôn” từ trưởng thôn.

Theo chị Lài, đã thành lệ, dân lên xã làm thủ tục đều phải cầm theo mẩu giấy do trưởng thôn xác nhận đã đóng đủ tiền thì dễ giao dịch, còn chưa đóng đủ sẽ rất khó khăn.

Năm 2018 người dân thôn Vĩnh Gia (xã Song Lộc) phải nộp các khoản tiền nông thôn mới: 450 nghìn tiền làm đường bê tông (xã thu 250 nghìn, thôn thu 200 nghìn mỗi nhân khẩu); tiền xây nhà văn hoá, xã thu 50 nghìn đồng/khẩu, thôn thu thêm mỗi hộ 500 nghìn; 70 nghìn đồng/sào làm kênh mương nội đồng.

Xã Song Lộc quy định rõ các đối tượng từ 6 tháng tuổi cho đến 60 tuổi đều phải nộp, kể cả hộ nghèo. Ở thôn quy định thêm các đối tượng tàn tật cũng có nghĩa vụ đóng góp xây dựng NTM.

Chị Nguyễn Thị Hảo (SN 1977, thôn Vĩnh Gia) chia sẻ: Chồng chị bị nhiễm chất độc da cam, gia đình chị hộ nghèo nhiều năm liền, 3 đứa con còn nhỏ dại.

Năm 2018, chính quyền có chủ trương thu tiền xây dựng NTM, chị xin miễn cho chồng, còn 4 mẹ con phải đóng 2,5 triệu đồng. Để có tiền đóng cho thôn, xã chị phải đi vay để nộp. Không nộp thì sợ bị bêu tên trên loa công cộng.

Ông Trần Huy Oánh, Chánh văn phòng điều phối NTM tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Trong quá trình xây dựng NTM, các trường hợp như hộ nghèo, người tàn tật, người già neo đơn... không được ép buộc họ đóng và giao chỉ tiêu.

Tuy nhiên, các đối tượng ưu tiên miễn giảm ở 3 xã Phú Lộc, Song Lộc, Kim Lộc không được thôn, xã thông báo miễn giảm, hoặc vận động họ đóng góp tự nguyện, mà bắt buộc có nghĩa vụ phải nộp.

Ông Nguyễn Hải Sơn, trưởng thôn Kim Thịnh, xã Kim Lộc giải thích: Sở dĩ hộ nghèo và có chồng tàn tật như gia đình chị Tình (có chồng bị động kinh) cũng thu là do họ chưa thực sự nghèo khổ nên phải có nghĩa vụ đóng nộp như các hộ gia đình khác.

Tất cả biên bản họp thôn ở xã Phú Lộc, hầu hết người dân tham gia không đồng ý các khoản mà xã, thôn có chủ trương thu.

Phó chủ tịch xã Phú Lộc Nguyễn Xuân Chương thừa nhận để xảy ra sai sót khi các biên bản lấy ý kiến dân chủ ở các thôn không có ý kiến dân biểu quyết về các khoản đóng góp.

Giải thích cho việc này, ông Nguyễn Quốc Việt, Chủ tịch xã Song Lộc nói: Xã Song Lộc được huyện Can Lộc đăng ký đạt chuẩn NTM vào 2018, nên muốn hay không cũng vận động hết đối tượng trong dân để hoàn thành mục tiêu mà trên đề ra.

“Xã có áp lực từ trên xuống dưới, nếu không đạt chuẩn đúng thời gian đã quy định, Chủ tịch xã phải chịu trách nhiệm, nhẹ thì bị khiển trách, thậm chí bị kỷ luật”, ông Việt nói.

“Không có chuyện dân chưa đóng tiền xây dựng NTM bị xã gây khó dễ trong làm các thủ tục, giao dịch. Tuy nhiên, có chuyện các trưởng thôn gửi danh sách các hộ chưa nộp tiền xây dựng nông thôn mới để nhờ xã can thiệp”, ông Việt phân trần.