Học sinh kém không thi vào lớp 10: Định hướng… hay bệnh thành tích?

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống về việc xuất hiện thông tin một số trường học ở Hà Nội yêu cầu học sinh lớp 9 có học lực không tốt chuyển trường hoặc phải cam kết không thi vào lớp 10, PGS.TS Bùi Thị An - nguyên Đại biểu Quốc hội, Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và Phát triển cộng đồng cho rằng, trước thông tin trên, các cơ quan chức năng ngành giáo dục phải rà soát, xác minh, công khai và xử lý nghiêm.

“Sở GD&ĐT Hà Nội đã yêu cầu các phòng rà soát, kiểm tra, xác minh xem chuyện đó có hay không, xử lý nghiêm nếu có tình trạng bắt học sinh cam kết không thi vào lớp 10. Việc Sở chỉ đạo kịp thời là rất cần thiết”, bà An nói.

Nêu ý kiến về thông tin trên, PGS.TS Lâm Bá Nam - Chủ tịch Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) cho rằng, nếu thông tin này là sự thật thì một lần nữa cho thấy đây là căn bệnh cố hữu liên quan bệnh thành tích của các nhà trường.

“Rõ ràng, nếu có chuyện ngăn cản, yêu cầu phụ huynh ký cam kết "tự nguyện" không cho con thi vào lớp 10 công lập do lực học kém là hoàn toàn sai về mặt triết lý giáo dục, không thể nào chấp nhận được”, ông Nam nói.

Theo PGS.TS Lâm Bá Nam, điều này bộc lộ một số vấn đề. Thứ nhất là bệnh thành tích, sợ ảnh hưởng đến thương hiệu của nhà trường, điều này rất tệ hại về mặt giáo dục.

“Giáo dục không chỉ là vấn đề kinh doanh, giáo dục tạo cơ hội cho các cháu được đến trường, được tiếp cận nền giáo dục phổ thông, thậm chí cả bậc học cao hơn nữa. Do đó, nếu có việc ngăn cản các cháu thi vào lớp 10 là điều không thể chấp nhận được, nếu không muốn nói đó là một sự lệch chuẩn về mặt tư duy giáo dục ở Việt Nam. Giáo dục phải đặt lên hàng đầu về mặt cung cấp tri thức, cung cấp các công dân tốt cho tương lai, đó mới là triết lý giáo dục. Nếu ngăn chặn các cháu có nhu cầu thi vào THPT, hoàn toàn không thể hình dung được và ngày càng bộc lộ những yếu kém của ngành giáo dục liên quan đến câu chuyện về mặt quản lý giáo dục”, PGS.TS Lâm Bá Nam nêu ý kiến.

PGS.TS Lâm Bá Nam cho rằng, việc này sẽ để lại những hệ lụy không thể hình dung được. Thứ nhất là làm mất đi các cơ hội cho các học sinh khi đang ở tuổi đi học, mất cơ hội trong tiếp cận những sự phát triển trong tương lai của các cháu. Thứ hai là, hạn chế và không tạo ra được những công dân tốt trong tương lai khi cần phải trang bị những kiến thức căn bản của nền giáo dục phổ thông để bước vào các ngành nghề đào tạo khác.

“Bộ Giáo dục và đào tạo cần phải vào cuộc nhanh và tích cực hơn nữa, chỉ đạo xác minh làm rõ và yêu cầu các địa phương xử lý nghiêm nếu có tình trạng trên. Tuy nhiên việc này cũng chỉ giải quyết những vấn đề tức thời, quan trọng là chất lượng về mặt giáo dục trong hệ thống phổ thông như thế nào và cái đích hướng tới của nền giáo dục của chúng ta. Các trường học khi mở ra phải đặt vấn đề giáo dục và tạo nguồn nhân lực tương lai, đấy mới là cái đích”, ông Nam đề nghị.

Trước đó, ngày 19 và 20/4, nhiều tài khoản mạng xã hội đăng tải, chia sẻ thông tin một số trường học trên địa bàn thành phố Hà Nội yêu cầu những học sinh lớp 9 có học lực không tốt phải chuyển trường hoặc cam kết không thi vào lớp 10. Thông tin này ngay lập tức gây nhiều phản ứng từ dư luận.