Hải quan Nội Bài không phát hiện hay lơ là lịch trình Ý của bệnh nhân Covid-19 thứ 17?

Hải quan có lơ là lịch trình Ý của bệnh nhân Nhung?

Liên quan trường hợp nữ bệnh nhân Nguyễn Hồng Nhung (ca dương tính thứ 17 COVID-19) lọt "chốt" kiểm soát dịch tại sân bay Nội Bài sau đó gây bùng dịch ở Hà Nội, dư luận đặt vấn đề, Hải quan Nội Bài đang lơ là kiểm tra hộ chiếu, địa điểm đến đối với nữ bệnh nhân này?

Trước đó, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung khi nói về lịch trình di chuyển của bệnh nhân thứ 17 Nguyễn Hồng Nhung cho biết, bệnh nhân đã từ Hà Nội bay đi London (Anh) vào ngày 16/2. Tại thủ đô nước Anh, cô ở nhà chị gái. Sau đó, hai chị em đến Milan (tỉnh Lombardy, Ý) để du lịch bằng máy bay. Tại đây, cô tham quan, du lịch, mua sắm trong thành phố.

Chiều 20/2, cô quay trở lại London và ở đây từ ngày 20 đến 25/2. Sau đó, cô lên tàu cao tốc từ London đến quận 8 của Paris, Pháp. Cô ở một nhà trọ, nhưng hiện tại chưa nhớ địa chỉ của tòa nhà. Sau đó, cô đi tàu cao tốc trở lại London, và từ London lên máy bay ngày 1/3 về Việt Nam, về tới sân bay Nội Bài lúc 4h30 sáng 2/3. Do bệnh nhân lúc này không sốt, không khai báo tình trạng sức khỏe của mình nên đã được nhập cảnh.

Khi trao đổi với báo chí, bác sĩ Khổng Minh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội) – đơn vị chịu trách nhiệm kiểm tra tờ khai y tế tại sân bay, cho biết bệnh nhân Nguyễn Hồng Nhung đã được yêu cầu khai báo y tế ngay khi xuống sân bay Nội Bài vào rạng sáng 2/3.

Tuy nhiên, nữ hành khách đã khai báo không trung thực dẫn đến việc bỏ lọt một ca bệnh nguy hiểm. Đồng thời cho biết, dù khi hành khách khai xong, CDC đã phỏng vấn, điều tra thêm nhưng người này vẫn khẳng định chỉ đi từ Anh chứ không qua các nước khác.

Đáng chú ý, khi lực lượng an ninh cửa khẩu Nội Bài kiểm tra hộ chiếu của hành khách này cũng không phát hiện dấu vết hành khách từng đến Italy. Do vậy đã không yêu cầu cách ly ngay từ sân bay.

Tuy nhiên từ lịch trình di chuyển của nữ bệnh nhân trên, có ý kiến cho rằng, mọi công dân nước ngoài đi du lịch, có visa vào Anh thì chỉ được phép đi lại trong Liên hiệp Vương quốc Anh. Nếu đi du lịch tiếp các nước châu Âu (EU) thì bắt buộc phải xin visa nước đến.

Bởi thực tế, dù Anh tham gia EU nhưng Chính phủ Anh không chấp nhận cho visa khối Schengen được vào Anh, bắt buộc phải xin visa Anh. Và từ Anh muốn vào khối Schengen lại phải có visa Schengen. Do vậy, sau khi tới London (Anh), bệnh nhân thứ 17 nhiễm covid - 19 Nguyễn Hồng Nhung tiếp tục sang Ý và buộc phải có visa Schengen và trực tiếp trên đó là ghi vào Ý.

Như vậy, hộ chiếu của bệnh nhân bắt buộc phải có 2 visa: Anh và nước đến đầu tiêu của châu Âu - ở đây là Ý.  

Trường hợp khác có thể xảy ra, khi đã visa 1 nước châu Âu là Ý, Nguyễn Hồng Nhung hoàn toàn có thể đi lại khắp các nước châu Âu còn lại và việc sau đó tới Pháp, không cần visa là hoàn toàn theo lẽ tất nhiên.

Bởi khi đã có visa Ý, việc kiểm tra bệnh nhân này đi lại các nước châu Âu khác là bất khả kháng. Bởi vậy, sau khi đến Ý, Nguyễn Hồng Nhung sang Pháp thì hoàn toàn không có vết tích nữ bệnh nhân này sang Pháp.

Từ thông tin phân tích trên khiến dư luận đặt vấn đề Hải quan Nội Bài đang lơ là kiểm tra hộ chiếu, địa điểm đến của nữ bệnh nhân này và không có biện pháp cách ly kịp thời, để lọt ca bệnh nguy hiểm này?

Trao đổi với PV Kiến Thức, luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa cho rằng, hiện nay, tại sân bay Nội Bài và các sân bay khác trong các nước đều thắt chặt công tác kiểm tra sức khỏe, lộ trình bay và yêu cầu khai báo y tế đối với mỗi hành khách nhập cảnh vào Việt Nam để phòng tránh ngăn chặn dịch COVID-19. Việc thực hiện rà soát và kiểm tra tại các sân bay được tiến hành đúng như theo các quy định, thông báo hiện nay.

Tuy nhiên, để kiểm soát được chặt chẽ, ngoài 3 lực lượng cùng rà soát hành khách nhập cảnh gồm lực lượng kiểm dịch y tế quốc tế thuộc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội), lực lượng An ninh cửa khẩu (Bộ Công an) và an ninh sân bay (ACV) cần phải có sự hợp tác của các hành khách.

Đối với ca nhiễm Covid 19 Nguyễn Hồng Nhung đã không trung thực khai báo, cố tình trốn tránh việc kiểm soát dịch bệnh. Các bộ phận và cơ quan chức năng đã thực hiện đúng nhiệm vụ của mình, nhưng chính bệnh nhân đã không hợp tác để xảy ra sự việc đáng tiếc như hiện nay.

Bởi thực tế, an ninh sân bay đã tiến hành kiểm tra hộ chiếu, các giấy tờ liên quan tuy nhiên cũng không phát hiện dấu vết hành khách từng đến Italia.

"Việc này có thể có nhiều lý do như Bệnh nhân Nguyễn Hồng Nhung thực hiện việc di chuyển không thông qua kiểm tra, đăng ký thị thực. Cũng có thể do việc kiểm tra tại bộ phận an ninh sân bay đã lơ là, sơ xuất trong công tác kiểm tra của mình. Trường hợp trong hộ chiếu và giấy tờ xuất nhập cảnh của Nguyễn Hồng Nhung có xác nhận, con dấu của việc đi qua Italia mà an ninh sân bay kiểm tra đã bỏ sót cần phải chịu trách nhiệm về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng này", luật sư Hoàng Tùng cho biết.

Cụ thể, trường hợp có hành vi lơ là, thiếu trách nhiệm trong công tác kiểm tra, rà soát dẫn đến bỏ sót các đối tượng có mầm bệnh, nguy cơ lây nhiễm, trở về từ dùng có dịch hoặc cố tình đồng ý cho qua cần phải xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật (trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi là lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người hoặc Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo luật sư Tùng, việc để lọt ca nhiễm bệnh thứ 17 tại sân bay không thể hoàn toàn đổ lỗi cho các bộ phận ở đây. Nhưng cũng là sự nhắc nhở cần thiết về công tác kiểm dịch ở sân bay. Cần phải chú trọng và kiểm dịch nghiêm ngặt hơn nữa, đồng thời nhắc nhở tuyên truyền để cung cấp thông tin, nhắc nhở nâng cao ý thức của mọi người.

"Công tác phòng chống và kiểm soát dịch bệnh cần phải tiến hành chặt chẽ hơn nữa. Đặc biệt là đối với các cá nhân, du khách nhập cảnh vào Việt Nam từ tất cả các con đường. Đã xảy ra trường hợp lọt qua phần kiểm tra an ninh và dương tính với Covid 19, ngoài ra còn một số trường hợp trốn khỏi kiểm tra, livestream trên mạng xã hội chia sẻ cách trốn cách ly, trốn kiểm tra,…Điều này, chứng tỏ rằng các cơ quan chức năng cần phải thắt chặt hơn nữa công tác quản lý và thực hiện nhiệm vụ của mình. Phải cẩn thận để tránh và xử lý các trường hợp trốn tránh, khai báo gian dối,…Không những vậy, cũng cần phải tiến hành xử lý nghiêm khắc các hành vi chống đối, trốn tránh kiểm tra, cách ly của những người vi phạm để răn đe, cảnh tỉnh cho người dân", luật sư Hoàng Tùng nói.

Bên cạnh đó, theo luật sư Tùng, người dân Việt Nam, đặc biệt là những người nhập cảnh về Việt Nam trong thời gian này và du khách nước ngoài cần phải nâng cao ý thức chấp hành các quy định về phòng và chống dịch bệnh. Tuân thủ các khuyến cáo của Bộ Y tế, các quá trình kiểm tra, trung thực cung cấp lộ trình và tình trạng sức khỏe của bản thân để chung tay góp sức vào cuộc chiến đẩy lùi dịch bệnh.

Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, theo Nghị định số 89/2018/NĐ-CP ngày 25/6/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật phòng,chống bệnh truyền nhiễm về kiểm dịch y tế biên giới nêu rõ, người nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh Việt Nam phải khai báo y tế theo quy định tại khoản 1, 2 Điều 4 Nghị định này.

Cụ thể, khai báo y tế được áp dụng đối với một trong các trường hợp sau: Có quyết định công bố hoặc thông báo dịch bệnh truyền nhiễm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; hoặc căn cứ tình hình dịch bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, các bệnh mới nổi, các bệnh bùng phát hoặc cảnh báo nguy cơ xâm nhập dịch bệnh của cơ quan y tế có thẩm quyền từ các quốc gia, quốc tế.

Việc thực hiện khai báo y tế đối với người phải khai báo y tế được quy định tại Điều 6 Nghị định trên.

Việc xử lý kết quả kiểm tra giấy tờ đối với người phải khai báo y tế được quy định tại điểm a khoản 3 Điều 9 Nghị định số 89/2018/NĐ-CP. Cụ thể trường hợp người thuộc diện phải khai báo y tế qua kiểm tra không có nghi ngờ mắc bệnh hoặc mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm, kiểm dịch viên y tế xác nhận ngay vào tờ khai y tế, kết thúc quy trình kiểm dịch.

Trường hợp nghi ngờ mắc bệnh hoặc mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm, kiểm dịch viên y tế tiến hành kiểm tra thực tế theo quy định tại Điều 10 Nghị định này.

Cụ thể, trường hợp này sẽ phỏng vấn, khai thác tiền sử; khám lâm sàng; Đánh giá hiệu quả các biện pháp xử lý y tế đã áp dụng; lấy mẫu xét nghiệm trường hợp nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, các bệnh mới nổi, các bệnh bùng phát khi có thông báo của Bộ Y tế.

Sau khi kiểm tra thực tế nếu người bị kiểm tra có dấu hiệu mang mầm bệnh hoặc mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A thì kiểm dịch viên y tế thực hiện việc xử lý y tế.

Trường hợp ngược lại, kiểm dịch viên y tế xác nhận ngay vào tờ khai y tế, kết thúc quy trình kiểm dịch y tế. Thời gian hoàn thành việc kiểm tra thực tế đối với một người không quá 2 giờ (không bao gồm thời gian chờ kết quả xét nghiệm).

Một trong những hành vi nghiêm cấm trong phòng, chống bệnh truyền nhiễm là che giấu, không khai báo hoặc khai báo không kịp thời các trường hợp mắc bệnh truyền nhiễm theo quy định của pháp luật hoặc cố ý khai báo, thông tin sai sự thật về bệnh truyền nhiễm (Điều 8 Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007).

Như vậy, khi thực hiện khai báo y tế tại sân bay, người có thẩm quyền sẽ thực hiện quy trình, thủ tục khai báo như trên và trách nhiệm của người phải khai báo y tế là khai báo trung thực, đúng sự thật về các thông tin có liên quan.

Nếu quá trình khai báo đã tuân thủ quy định nhưng do người khai báo gian dối, cung cấp thiếu hoặc sai thông tin thì người khai báo phải chịu trách nhiệm theo quy định pháp luật.

Cụ thể Điều 6 Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế quy định hành vi che giấu hiện trạng bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A của bản thân hoặc của người khác mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A thì bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Vi phạm quy định về kiểm dịch y tế biên giới sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 12 Nghị định này.