Cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng kháng cáo: Tội tày trời... có đáng giảm?

Mới đây, TAND TP Hà Nội cho biết đã nhận được đơn kháng cáo của bốn bị cáo trong vụ án liên quan đến sai phạm tại khu “đất vàng” 2-4-6 Hai Bà Trưng, quận 1, TP.HCM. Trong số những bị cáo kháng cáo có cựu Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng.

Bị cáo Vũ Huy Hoàng đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội cân nhắc giảm nhẹ hình phạt, xem xét toàn bộ hành vi của mình trong vụ án để xác định lại tội danh.

Dư luận đặt câu hỏi, cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng có đáng được giảm tội?

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết, nếu không có tình tiết nào mới tại cấp phúc thẩm, rất ít cơ hội để các bị cáo được giảm nhẹ hình phạt.

Theo kháng cáo của ông Vũ Huy Hoàng đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội cân nhắc giảm nhẹ hình phạt, xem xét toàn bộ hành vi của bị cáo trong vụ án để xác định lại tội danh cho thấy, bị cáo này không kháng cáo kêu oan. Ông Hoàng vẫn xác định mình có tội nhưng không phải tội danh mà tòa án cấp sơ thẩm đã quy kết, đồng thời cho rằng mức hình phạt như vậy là quá nghiêm khắc nên đề nghị xin giảm hình phạt.

Luật sư Cường cho rằng, việc kháng cáo là quyền của bị cáo và tòa án cấp phúc thẩm cũng sẽ xem xét lại tội danh của ông Hoàng trên cơ sở đó xem xét lại mức hình phạt mà tòa án cấp sơ thẩm đã áp dụng trong bản án sơ thẩm.

Trước đó, phiên xét xử sơ thẩm 10 bị cáo trong vụ án này được mở từ ngày 22 - 29/4/2021, HĐXX TAND TP.Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Vũ Huy Hoàng 11 năm tù, Phan Chí Dũng 9 năm tù cùng về tội “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. 8 bị cáo còn lại cùng bị tuyên phạt tội “vi phạm các quy định về quản lý đất đai”.

Theo luật sư Cường, để đánh giá về tội danh mà ông Vũ Huy Hoàng bị kết án sơ thẩm là tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí theo điều 219 Bộ luật hình sự năm 2015, tòa án sẽ làm rõ vai trò, trách nhiệm, nhận thức và hành vi của bị cáo này để xác định bị cáo có phạm tội này hay không.

Cụ thể, Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí là tội danh mới được bổ sung vào BLHS năm 2015. Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí là hành vi của người được giao quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước mà vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản gây thất thoát, lãng phí.

Để xác định ông Hoàng có phạm tội hay không, HĐXX sẽ xác định ông Hoàng có trách nhiệm trong việc quản lý nhà nước đối với lô đất tại địa chỉ 2-4-6 Hai Bà Trưng (Q.1, TP.HCM) của Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) bị chuyển quyền sử dụng trái phép nêu trên hay không. Ông Hoàng có hành vi gì (ở dạng hành động hoặc không hành động) để quản lý sử dụng các lô đất này hay không dẫn đến hậu quả lô đất 2-4-6 bị chuyển quyền sử dụng gây thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước.

Trường hợp HĐXXcấp phúc thẩm có căn cứ cho thấy ông Hoàng đã có “bút phê”, đồng ý cho việc chuyển quyền sử dụng đất đối với “lô đất vàng”. Đồng thời xác định việc chuyển quyền như vậy là trái phép gây thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước thì sẽ xác định tội danh là đúng.

Khi xem xét kháng cáo của ông Hoàng, tòa án sẽ căn cứ vào các quy định của luật đất đai và các văn bản có liên quan, trên cơ sở đánh giá các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án và các tài liệu chứng cứ đã được làm sáng tỏ tại phiên tòa để xem xét quyết định.

Trường hợp trong các tài liệu, chứng cứ của việc chuyển quyền sử dụng đất không có chữ ký của ông Hoàng nhưng có căn cứ cho thấy ông Hoàng có trách nhiệm về việc quản lý đối với “khu đất vàng” này, có trách nhiệm trong việc kiểm tra giám sát các thủ tục chia tách, sáp nhập, chuyển quyền nhưng lại không thực hiện nhiệm vụ của mình dẫn đến thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước, hành vi này cũng cấu thành tội phạm.

Trường hợp tại phiên tòa phúc thẩm có các tài liệu chứng cứ mới hoặc có căn cứ cho thấy việc kết tội bị cáo về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí chưa đúng, tòa án cấp phúc thẩm có thể xét xử bị cáo ở một tội danh khác có mức hình phạt nhẹ hơn theo nguyên tắc có lợi cho bị cáo hoặc hủy bản án sơ thẩm để giao hồ sơ cho cơ quan điều tra xem xét xác định lại tội danh đối với bị cáo.

Về mặt lý luận và theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, nếu HĐXX cấp phúc thẩm đánh giá kết quả tranh tụng tại phiên tòa phúc thẩm cho thấy bị cáo không phạm tội đối với tội danh mà bản án sơ thẩm đã quy kết và không có dấu hiệu phạm tội nào khác thì tòa án cấp phúc thẩm cũng có thể tuyên bố bị cáo không có tội.

Trường hợp kết quả tranh tụng tại phiên tòa phúc thẩm cho thấy tòa án cấp sơ thẩm đã xác định tội danh là đúng, cấp phúc thẩm chỉ xem xét về mức hình phạt mà tòa án sơ thẩm đã áp dụng là phù hợp hay chưa, có thể hiện tính chất răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội cũng như thể hiện sự khoan hồng đối với cá nhân bị cáo hay chưa để quyết định có chấp nhận hay không chấp nhận kháng cáo.

Các tài liệu đã được làm rõ tại phiên tòa sơ thẩm cho thấy việc quản lý, sử dụng “khu đất vàng” này gây thất thoát lãng phí số tiền rất lớn cho nhà nước nên các bị cáo bị xét xử theo quy định tại khoản 3, Điều 219 với khung hình phạt từ 10 năm đến 20 năm tù: “Phạm tội gây thất thoát, lãng phí 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm”.

Trong đó, cựu Bộ trưởng Công thương bị xét xử chỉ trên mức khởi điểm của khung hình phạt là 11 năm tù, không được xét xử dưới khung hình phạt nhưng cũng không ở mức cao của khung khoản này trong khi thiệt hại đối với nhà nước là đặc biệt lớn.

Đối với những cán bộ, lãnh đạo trong các cơ quan nhà nước vi phạm pháp luật, khi xem xét đến loại hình phạt và mức hình phạt, HĐXX cũng sẽ cân nhắc giữa công và tội, cân nhắc giữa tính chất mức độ hành vi đối với những thiệt hại mà các bị cáo đã gây ra đối với nhà nước và xã hội để quyết định một mức hình phạt phù hợp.

Bởi vậy, trường hợp Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm cũng sẽ xem xét đánh giá các tình tiết, chứng cứ mà người kháng cáo đã đưa ra để xin giảm nhẹ một phần hình phạt. Nếu những tình tiết chứng cứ này đã được tòa án cấp phúc thẩm xem xét và không có tình tiết chứng cứ nào mới, việc xem xét đánh giá chứng cứ của tòa án cấp sơ thẩm đã phù hợp với quy định của pháp luật, tòa án cấp phúc thẩm sẽ bác nội dung kháng cáo để giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Trong một số trường hợp, dù cấp phúc thẩm xuất hiện thêm các tình tiết, chứng cứ mới để giảm nhẹ hình phạt nhưng xét tính chất mức độ nghiêm trọng của vụ án, thiệt hại mà các bị cáo đã gây ra cho xã hội là rất lớn, đặc biệt lớn, ảnh hưởng đến uy tín của đảng và nhà nước, ảnh hưởng xấu đến dư luận quần chúng, tòa án cấp phúc thẩm vẫn có thể giữ nguyên mức hình phạt mà tòa án sơ thẩm đã xét xử trước đó.