Cách ly xã hội: Người Hà Nội ra đường không có việc cần thiết… xử phạt thế nào?

Phát biểu tại cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng chống dịch COVID-19 TP Hà Nội chiều 3/4, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung yêu cầu từ ngày 4/4, các đơn vị quận, huyện, phường xã tổ chức lực lượng đi kiểm tra, xử phạt tất cả những người đi ra ngoài đường mà không đúng các nội dung được cho phép, không đúng các trường hợp cần thiết được ra khỏi nhà.

Cũng trong tối ngày 3/4, Văn phòng Chính phủ phát đi công văn truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg về các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19.

Trong đó nêu rõ, nhằm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cộng đồng, yêu cầu người dân ở nhà, hạn chế tối đa ra ngoài, trừ các trường hợp thật sự cần thiết. Cụ thể: Mua lương thực, thực phẩm, dược phẩm và hàng hóa, dịch vụ thiết yếu khác; Các trường hợp khẩn cấp như: cấp cứu, khám chữa bệnh; thiên tai, hỏa hoạn,…; Làm việc tại các cơ quan, đơn vị nhà nước, lực lượng vũ trang, cơ quan ngoại giao và tại các cơ sở nêu tại mục 2 văn bản này.

Trường hợp ra khỏi nhà phải đeo khẩu trang, rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn; không tập trung quá 2 người trở lên tại nơi công cộng, ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện và phải giữ khoảng cách tối thiểu 2m.

Nhà máy, cơ sở sản xuất; công trình giao thông, xây dựng; cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu (như: lương thực, thực phẩm, dược phẩm; xăng, dầu; điện; nước; nhiên liệu,…);

Cơ sở giáo dục, ngân hàng, kho bạc, các cơ sở kinh doanh dịch vụ trực tiếp liên quan đến hoạt động ngân hàng và bổ trợ doanh nghiệp (như công chứng, luật sư, đăng kiểm, đăng ký giao dịch bảo đảm...), chứng khoán, bưu chính, viễn thông, dịch vụ hỗ trợ vận chuyển, xuất, nhập khẩu hàng hóa, khám bệnh, chữa bệnh, tang lễ... được tiếp tục hoạt động…

Tại văn bản này, Thủ tướng cũng yêu cầu các Bộ, cơ quan, địa phương liên quan, chủ động điều chỉnh các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm phù hợp với các nội dung nêu trên; phối hợp, giải quyết các vấn đề phát sinh theo thẩm quyền; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ về các vấn đề vướng mắc phát sinh.

Dư luận đặt câu hỏi, việc xử phạt người Hà Nội ra đường không có việc cần thiết sẽ theo những chế tài nào?

Trao đổi với PV Kiến Thức, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, việc Hà Nội xử phạt người ra đường không đúng quy định (vi phạm chỉ thị của Thủ tướng, các quy định về phòng chống bệnh dịch) là cần thiết, có căn cứ pháp luật.

Theo luật sư Cường, thời điểm hiện nay, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch bênh COVID-19, Bộ Y tế và các cơ quan chức năng về phòng chống dịch bệnh xác định thời điểm này, Việt Nam đã bước sang giai đoạn 3, giai đoạn dịch bệnh lây lan trong cộng đồng sẽ khó kiểm soát hơn, nguy hiểm hơn. Bởi vậy, việc thực hiện giãn cách xã hội, cách ly toàn xã hội là cần thiết.

Để thực hiện mục tiêu này, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 447/QĐ-TTg công bố dịch bệnh COVID-19 trên cả nước, đồng thời quy định bắt buộc thực hiện các quy định trong các văn bản, Chỉ thị 05/CT-TTg, Chỉ thị số 15/CT-TTg và Chỉ thị số 16/CT-TTg.

Khi quyết định công bố tình trạng dịch bệnh trên cả nước được ban hành cũng đồng thời quy định hiệu lực bắt buộc đối với các Chỉ thị, văn bản trước đó của Thủ tướng và Ban chỉ đạo phòng chống bệnh dịch. Văn bản này là văn bản quy phạm pháp luật, bắt buộc người dân phải tuân theo, áp dụng trên phạm vi cả nước, người nào vi phạm các quy định này, vi phạm điều cấm của pháp luật thì sẽ phải chịu chế tài theo quy định của pháp luật.

Theo đó, các văn bản quy định: “Thực hiện cách ly toàn xã hội trong vòng 15 ngày kể từ 0 giờ ngày 1/4/2020 trên phạm vi toàn quốc theo nguyên tắc gia đình cách ly với gia đình, thôn bản cách ly với thôn bản, xã cách ly với xã, huyện cách ly với huyện, tỉnh cách ly với tỉnh, phân xưởng, nhà máy sản xuất phải bảo đảm khoảng cách an toàn, đeo khẩu trang, thực hiện khử trùng, diệt khuẩn theo quy định.

Yêu cầu mọi người dân ở tại nhà, chỉ ra ngoài trong trường hợp thật sự cần thiết như mua lương thực, thực phẩm, thuốc men, cấp cứu, làm việc tại nhà máy, cơ sở sản xuất, cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu không bị đóng cửa, dừng hoạt động và các trường hợp khẩn cấp khác; thực hiện nghiêm việc giữ khoảng cách tối thiểu 2m khi giao tiếp; không tập trung quá 2 người ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện và tại nơi công cộng”.

Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu toàn thể nhân dân tự giác chấp hành các yêu cầu, các biện pháp phòng chống dịch.

Sau khi có quyết định của Thủ tướng, UBND TP Hà Nội và các tỉnh, thành trên các nước đều ban hành các văn bản quy định chi tiết, tổ chức thực hiện quyết định trên. Trong đó, có giải pháp giản cách xã hội, cách ly tại nhà đối với toàn thể người dân trên lãnh thổ Việt Nam.

Như vậy kể từ ngày01/4/2020, việc thực hiện các quy định, giải pháp để phòng chống dịch bệnh đã được liệt kê trong Quyết định số 447/QĐ-TTg, Chỉ thị 15/CT-TTg và Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ là bắt buộc. Bởi đây là các quy phạm pháp luật, quy tắc xử sự chung, đồng thời là mệnh lệnh chỉ đạo trong thời điểm đặc biệt của lịch sử mà mọi tổ chức, cá nhân trên lãnh thổ Việt Nam đều phải tuân thủ.

Luật sư Cường cho rằng, người nào vi phạm các quy định này sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý theo quy định. Tùy vào tính chất, mức độ vi phạm, tùy vào hậu quả của hành vi vi phạm mà người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội các tội danh như: Tội vi phạm quy tắc an toàn nơi đông người; Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm truyền nhiễm cho người; Tội gây rối trật tự công cộng; Tội chống người thi hành công vụ...

Các tội danh có liên quan đến phòng chống COVID-19 cũng đã được Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn, thống nhất áp dụng trong văn bản số 45/HĐTP ngày 30/3/2020 vừa qua.

Theo Chỉ thị của Thủ tướng, từ ngày 1/4, khi người dân ra khỏi nhà mà không thuộc một trong những trường hợp cho phép thì đó là hành vi vi phạm pháp luật, “vi phạm quy định về cách ly”.

Nếu hành vi này chưa gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị xử phạt hành chính từ 2.000.000 đến 5.000.000 đồng theo quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 10, Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Trường hợp người nào ra khỏi nhà, tập trung quá 2 người tại nơi công cộng sẽ bị xử phạt đến 10.000.000 đồng theo quy định tại khoản 4, điều 11 của Nghị định 176.

Không những chỉ bị xử phạt hành chính, những hành vi như Trốn khỏi nơi cách ly; Không tuân thủ quy định về cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly hoặc Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm lây lan bệnh dịch nguy hiểm truyền nhiễm cho người theo điều 240 Bộ luật hình sự với mức hình phạt cao nhất có thể lên đến 12 năm tù.

Ngoài ra Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao cũng thống nhất: “Người chưa bị xác định mắc bệnh COVID-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi sau đây gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295.

Như vậy, quy định về xử phạt đối với người ra đường trái quy định của UBND TP Hà Nội là hoàn toàn có căn cứ, có cơ sở pháp lý và có những mức chế tài cụ thể theo quy định của pháp luật.

Việc tổ chức thực hiện các quyết định, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, áp dụng các chế tài hành chính, thậm chí các chế tài hình sự đối với các hành vi vi phạm là cần thiết để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật cũng như để đảm bảo an toàn cho cả cộng đồng xã hội trong việc phòng chống dịch bệnh.