Ca bệnh Covid-19 thứ 17, 34 và 100: Phạt như nào đáng tội?

Dư luận với chưa hết bức xúc trước bệnh nhân Covid-19 thứ 19 N.H.N trở về từ châu Âu, khai báo gian dối trốn cách ly để cho dịch bệnh bùng phát tại Hà Nội. Sau đó, bệnh nhân thứ 34 ở Bình Thuận khai báo nhỏ giọt khiến cho khâu cách ly những người tiếp cận người phụ nữ gặp nhiều khó khăn...

Mới đây, người đàn ông 55 tuổi ngụ tại TPHCM (ca bệnh Covid-19 thứ 100 của Việt Nam) tiếp tục khiến cho dư luận không khỏi phẫn nộ.

Bệnh nhân này trở về từ Malaysia đã được hướng dẫn tự cách ly tại nhà vì những yếu tố nguy cơ có liên quan đến sự bùng phát dịch bệnh tại nước bạn sau thánh lễ Hồi giáo. Tuy nhiên, người bệnh đã không tuân thủ các khuyến cáo cách ly của cơ quan chức năng. Trong thời gian từ ngày 4/3 đến ngày 17/3, bệnh nhân đã liên tục đi lễ tại Thánh đường Hồi giáo Jamiul Anwar - số 157B/9 Dương Bá Trạc, phường 1, quận 8, TPHCM.

BS Trương Hữu Khanh – chuyên gia trong phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm đang công tác tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM đã có những đề nghị xử phạt "nóng" với những người như bệnh nhân thứ 100: “Rõ ràng ca bệnh thứ 100 đã có hành vi trốn cách ly làm gia tăng nguy cơ phát tán dịch Covid-19. Đây là hành vi nguy hiểm, đe dọa an toàn của cả cộng đồng, dù đang mắc bệnh nhưng hành vi này của người bệnh cần phải xử phạt nóng để làm gương cho những người khác”.

Cũng theo BS Khanh: “Ca bệnh thứ 17 cơ quan chức năng nói sẽ phạt, đến ca bệnh thứ 34 lại nói chờ xong phạt, điều đó đã làm phát sinh ra ca bệnh thứ 100. Hồng Kông, Đài Loan thành công trong phòng chống dịch chính là do phạt "nóng". Nếu chiếu theo Luật phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm, ca bệnh thứ 100 sẽ bị xử phạt hành chính ở mức từ 5 đến 10 triệu đồng, nghiêm trọng hơn có thể bị xử lý hình sự”.

Hành vi trốn cách ly, gia tăng nguy cơ phát tán dịch bệnh, xem thường sức khỏe, sinh mạng của cộng đồng đang gây tâm lý bức xúc cho xã hội và các chuyên gia trong lĩnh vực y tế.

Trao đổi với PV Kiến Thức, luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa cho rằng, đối với hành vi cố ý trốn tránh, khai báo gian dối hoặc chống đối để không thực hiện các biện pháp để cách ly và phòng chống dịch Covid-19 sẽ bị áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính hoặc có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo quy định của pháp luật, hiện nay, mức xử phạt đối với hành vi trốn tránh, khai báo gian dối hoặc chống đối để không thực hiện các biện pháp để cách ly và phòng chống dịch Covid-19 sẽ bị áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính là phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng (theo quy định tại Nghị định số176/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế).

Trường hợp phải chịu trách nhiệm hình sự nếu có hành vi nghi mình bị nhiễm virus nhưng cố tình khai báo gian dối, trốn tránh các biện pháp cách ly y tế mà mang mầm bệnh, lây nhiễm cho người khác còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 240 Bộ luật hình sự về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người.

Cụ thể: “1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm;… c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.”

Trường hợp gây ra các hậu quả nặng nề hơn như chết người, chết nhiều người hoặc phải tiến hành công bố dịch theo các cấp, mức xử phạt có thể lên tới 12 năm tù. Ngoài ra còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung, phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Luật sư Hoàng Tùng cho rằng, công tác phòng chống và kiểm soát dịch bệnh cần phải tiến hành chặt chẽ hơn nữa. Đặc biệt là đối với các cá nhân, du khách nhập cảnh vào Việt Nam từ tất cả các con đường. Đồng thời phải tiến hành xử lý nghiêm khắc các hành vi chống đối, trốn tránh kiểm tra, cách ly của những người vi phạm để răn đe, cảnh tỉnh cho người dân.

Trong khi đó, Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội lấy ví dụ điển hình về trường hợp bệnh nhân thứ 34 ở Bình Thuận hay bệnh nhân thứ 17 ở Hà Nội. Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, thời gian qua, không ít bệnh nhân đã có hành vi gian dối trong việc khai báo y tế, gian dối, không thực hiện biện pháp cách ly tế bắt buộc và gian dối trong việc khai báo lịch trình đi lại, tiếp xúc của mình dẫn đến lây lan dịch bệnh cho cộng đồng.

Tất cả những trường hợp này cần phải xem xét một cách đầy đủ, chính xác về góc độ pháp lý, khi đủ căn cứ chứng minh hành vi làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng, làm lây lan bệnh dịch truyền nhiễm nguy hiểm cho người với lỗi cô ý gián tiếp (cố ý thực hiện hành vi vi phạm pháp luật như khai báo gian dối, trốn tránh cách ly...

Biết là hành vi của mình có thể gây lây lan dịch bệnh cho người khác nhưng cố ý thực hiện hành vi, bỏ mặc hậu quả dịch bệnh lây lan có thể xảy ra, dẫn đến nhiều người khác mắc bệnh...) thì có thể xem xét xử lý hình sự theo quy định pháp luật.

Về nữ bệnh nhân 34 đã có hành vi che giấu thông tin về tình trạng bệnh dịch và các thông tin có liên quan, gây khó khăn cho công tác phòng và chống dịch. Hành vi này có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại điều 6, Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bưu chính viễn thông, tần số vô tuyến điện.

Theo đó, hành vi che giấu tình trạng bệnh của mình hoặc người khác thì mắc bệnh truyền nhiễm thì có thể bị xử phạt đến 2.000.000 đồng theo khoản hai, điều 11 của nghị định nêu trên.

Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, cần xử lý hình sự một vài trường hợp khai báo gian dối, trốn tránh cách ly, không tuân thủ các quy định về khám bệnh chữa bệnh làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng để răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội. Đồng thời thể hiện nguyên tắc pháp chế trong việc áp dụng pháp luật hình sự.

“Ngoài việc tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ các nguyên tắc trong việc phòng và chống dịch bệnh, tuân thủ pháp luật liên quan đến phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, việc xử lý những trường hợp vi phạm liên quan đến thông tin, giáo dục truyền thông và vi phạm trong việc phòng, khám và chữa bệnh cũng là điều cần thiết. Có thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng và chống dịch bệnh thì chúng ta mới có thể kiểm soát đầy lùi được dịch bệnh này”, Luật sư Đặng Văn Cường cho hay.