Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà khẳng định, theo quy định pháp luật hiện hành về tôn giáo tín ngưỡng, du lịch, đất đai và xây dựng không quy định về khái niệm công trình tâm linh mà chỉ quy định về công trình tôn giáo, tín ngưỡng.
Việc quy hoạch, xây dựng công trình tôn giáo, tín ngưỡng được điều chỉnh tại một số luật như Luật Tín ngưỡng Tôn giáo, Luật Di sản văn hóa, Luật Đất đai, Luật Du lịch, Luật Xây dựng.
Đối với công trình tôn giáo, tín ngưỡng là công trình di tích lịch sử văn hóa, việc quản lý quy hoạch bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di tích làm cơ sở thực hiện đầu tư xây dựng được thực hiện theo quy định tại Luật Di sản văn hóa và Nghị định số 166 năm 2018 của Chính phủ quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh.
Đối với công trình tôn giáo, tín ngưỡng xây mới thuộc các khu du lịch, việc quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng được thực hiện theo quy định tại Luật Du lịch, Luật Đất đai, Luật Tín ngưỡng Tôn giáo, Luật Xây dựng.
Quy định chưa rõ ràng
Bộ Xây dựng đánh giá, thời gian qua, ở một số địa phương đã có những công trình tôn giáo, tín ngưỡng được xây mới hoặc cải tạo nâng cấp tại các khu, điểm du lịch để phục vụ nhu cầu tâm linh của người dân và góp phần phát triển du lịch, gìn giữ bản sắc văn hóa của địa phương.
Tuy nhiên, các quy định pháp luật điều chỉnh việc quy hoạch, đầu tư xây dựng công trình tôn giáo tín ngưỡng có kết hợp phục vụ phát triển du lịch hiện nay còn tản mạn ở nhiều văn bản quy phạm pháp luật, một số nội dung liên quan đến quản lý sử dụng đất, quy hoạch, quy chuẩn, tiêu chuẩn chuyên ngành chưa đủ rõ.
 |
Nhiều chuyên gia cảnh báo, nếu không kiểm soát chặt chẽ thì các địa phương sẽ đua nhau triển khai loại hình du lịch tâm linh.
|
Từ năm 2012 đến nay, Bộ Xây dựng đã thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 9 nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chung xây dựng khu du lịch quốc gia và 3 quy hoạch xây dựng bảo tồn, tồn tạo các khu di tích.
“Từ quy định pháp luật và thực tiễn, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan đánh giá thực tiễn, đề xuất điều chỉnh bổ sung quy định pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn chuyên ngành trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ, ngành mình để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định trong tháng 12/2020”, báo cáo của Bộ Xây dựng nêu rõ.
Thực tế, đến nay, Bộ Xây dựng đã thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 9 nhiệm vụ và đồ án quy hoạch như Quy hoạch xây dựng Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn đến năm 2030, Quy hoạch chung Khu du lịch thác Bản Giốc và Quy hoạch chi tiết khu trung tâm du lịch Cao Bằng đến năm 2030, Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Mộc Châu đến năm 2030, Quy hoạch chung xây dựng quần thể danh thắng Tràng An tỉnh Ninh Bình, Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Quốc gia Núi Bà Đen tỉnh Tây Ninh đến năm 2035, Nhiệm vụ Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Quốc gia Hồ Hòa Bình tỉnh Hòa Bình đến năm 2035, Nhiệm vụ Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Quốc gia Hồ Núi Cốc tỉnh Thái Nguyên đến năm 2030, Nhiệm vụ Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Quốc gia Mẫu Sơn tỉnh Lạng Sơn đến năm 2040, Quy hoạch xây dựng vùng du lịch sinh thái Măng Đen, tỉnh KonTum đến năm 2030.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng còn thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ và đồ án Quy hoạch chi tiết Bảo tồn tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long Hà Nội, Quy hoạch tổng thể bảo tồn tôn tạo và phát triển giá trị khu di tích thành Cổ Loa, Quy hoạch Tổng mặt bằng Khu di tích 18 Hoàng Diệu.
Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đổ hàng ngàn tỷ đồng đầu tư vào các dự án du lịch tâm linh khiến hàng trăm hecta đất rừng, đất lúa bị xóa sổ. Trong khi đó, pháp luật về đất đai nêu rõ đất và công trình tôn giáo phải xuất phát từ nhu cầu và khảo sát của cộng đồng. Cụ thể, khi muốn tôn tạo sử dụng hoặc xây dựng công trình tôn giáo mới thì phải dựa trên đại đa số nhu cầu của người dân địa phương, không phải tùy thuộc vào doanh nghiệp.
Nhiều chuyên gia cũng cảnh báo, cần có các quy định chặt chẽ hơn để ngăn chặn việc doanh nghiệp lợi dụng vỏ bọc tâm linh, tôn giáo để kinh doanh thu tiền, không kiểm soát chặt chẽ thì các địa phương sẽ đua nhau triển khai loại hình du lịch tâm linh.