Bị khởi tố "lộ bí mật nhà nước" vì sao Vũ nhôm bị phong tỏa tài sản?

Có ngoại lệ?

Liên quan đến vụ án ông Vũ nhôm vừa bị khởi tố vì hành vi Làm lộ bí mật nhà nước vừa qua ở Đà Nẵng (sau đó Cục An ninh điều tra (Bộ Công an) đã có công văn yêu cầu UBND thành phố Đà Nẵng khẩn trương có động thái phong tỏa tài sản đối với vợ ông Phan Văn Anh Vũ là bà Nguyễn Thị Thu Hiền và 2 người khác là Lê Văn Sáu và Trần Đại Vũ (cùng sinh 1975, trú Hải Châu - Đà Nẵng), trao đổi với PV Dân Việt, LS Lê Cao - Cty Luật hợp danh FDVN, đoàn LS TP Đà Nẵng) cho hay, theo luật, liên quan đến tội làm lộ bí mật nhà nước được quy định tại Điều 263 Bộ luật hình sự có quy định người phạm tôi có thể bị phạt tù mức cao nhất là 15 năm tù, đồng thời còn có thể bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng.

LS Lê Cao: Về nguyên tắc, theo Điều 146 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 thì sau khi đã khởi tố bị can, mà bị can phạm vào tội mà bộ luật hình sự quy định có thể tịch thu tài sản hoặc phạt tiền, hoặc bồi thường thiệt hại thì cơ quan có thẩm quyền có thể áp dụng biện pháp kê biên tài sản, không cần đợi khi Tòa kết án mới được kê biên, phong tỏa tài sản.

Tuy nhiên, việc kê biên này chỉ được kê biên tài sản tương ứng với mức có thể bị tịch thu, phạt tiền hoặc bồi thường thiệt hại. Trường hợp kê biên tài sản của người liên quan đến bị can thì phải có cơ sở chứng minh các tài sản đó liên quan đến vụ án và thuộc trường hợp phải kê biên.

Đối với tội làm lộ bí mật nhà nước thì không thuộc trường hợp phải tịch thu tài sản, chỉ có trường hợp có thể bị phạt tiền như đã nêu, hoặc trường hợp ngoại lệ có bên liên quan đến vụ án yêu cầu bồi thường thiệt hại thì mới cần thiết kê biên tài sản của bị can hoặc những người liên quan để đảm bảo cho việc bồi thường.

LS Lê Cao: Đối với một số vụ án, chẳng hạn nếu chiếu theo điều luật có thể họ chỉ bị phạt một trăm triệu đồng nhưng tại sao cơ quan điều tra lại kê biên nhiều tài sản khác nhau vượt con số này thì cần xem xét lại xem là bị can có bị khởi tố tội danh nào khác không, hoặc các tài sản đó của bị can có liên quan đến vụ án khác của người khác hay không. Nếu không, không thể có chuyện kê biên tài sản tràn lan của bị can không tương ứng với giá trị tài sản cần phải tịch thu, thu tiền phạt hoặc bồi thường thiệt hại theo luật định.

Có nhiều vụ việc hình sự ở Việt Nam, thường người ta làm công tác tiền tố tụng trước. Ví dụ như vụ án ông Đinh La Thăng, dường như mọi hồ sơ tài liệu, các vấn đề liên quan đã được thu thập từ trước khi khởi tố vụ án rất lâu rồi, một thời gian dài rồi, sau đó thì mới khởi tố vụ án, khởi tố bị can, và do đó mới có chuyện từ khởi tố đến kết luận điều tra, truy tố và đưa ra xét xử trong thời gian rất ngắn.

Đây có thể hiểu là câu chuyện nghiệp vụ điều tra đặc thù, có thể có việc mời người mà tương lai sẽ là bị can làm việc trước đó cả năm trời, sau đó mới bị khởi tố bị can. Cho nên, câu chuyện điều tra sau khởi tố có thể là nghiệp vụ hợp thức xác nhận lại các nội dung đã điều tra tiền tố tụng trước đây. Về nguyên tắc của pháp luật tố tụng hình sự thì chỉ khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can thì người bị khởi tố mới chịu các hệ quả về điều tra theo luật định, tuy nhiên ở ta nhiều người đã được mời làm việc trước đó.

Chúng tôi không loại trừ khả năng đối với vụ án "Làm lộ bí mật nhà nước" liên quan đến ông Phan Văn Anh Vũ có thể liên quan đến vụ án khác, liên quan đến tội danh khác và câu chuyện đặt là vấn đề kê biên phong tỏa tài sản là vì vậy.

Tất nhiên, chỉ có những người có thẩm quyền của cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án mới có quyền thực hiện lệnh kê biên, phong tỏa tài sản và phải chịu trách nhiệm với các quyết định của mình với sự kiểm sát chặt chẽ của Viện kiểm sát có thẩm quyền.

LS Lê Cao cho rằng, thông tin truy nã tội phạm cần được gửi nhiều nơi như quy định của pháp luật

LS Lê Cao: Nếu là công dân bình thường thì chỉ được dùng duy nhất một CMND. Tuy nhiên, có trường hợp ngoại lệ như công an hay quân đội thì có thêm CMND của ngành công an, quân đội. Do vậy trên thực tế có người vẫn sử dụng đồng hành 02 loại CMND khác nhau. CMND công an, quân đội được sử dụng khi thi hành công vụ.

Như vậy, đối với người bình thường thì chỉ có một CMND, nếu sử dụng CMND giả thì bị xử phạt hành chính theo luật định. Hiện pháp luật hình sự không có tội danh đối với việc sử dụng CMND giả, tuy nhiên nếu sử dụng CMND giả cho các hành vi vi phạm pháp luật khác thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật theo từng trường hợp.

LS Lê Cao: Theo hướng dẫn của Thông tư liên tịch số 13/2012/TTLT-BCA-BTP-VKSNDTC-TANDTC thì truy nã được thực hiện trong các trường hợp bị can, bị cáo bỏ trốn hoặc không biết đang ở đâu và những trường hợp khác theo Điều 2 của Thông tư này.

Đối với vụ án làm lộ bí mật nhà nước được nêu khi có quyết định truy nã được ban hành thì quyết định đó được gửi và thông báo đến các cơ quan sau: Công an xã, phường, thị trấn, Công an cấp huyện nơi đăng ký thường trú, tạm trú, nơi ở và quê quán của người bị truy nã; Công an cấp tỉnh nơi người bị truy nã có khả năng lẩn trốn hoặc gửi đến tất cả Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;

Cục Cảnh sát truy nã tội phạm Bộ Công an; Phòng Cảnh sát truy nã tội phạm Công an cấp tỉnh (nơi ra quyết định truy nã); Cơ quan hồ sơ nghiệp vụ (nơi đăng ký hồ sơ nghiệp vụ); Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp với Cơ quan điều tra ra quyết định truy nã... Đồng thời, Quyết định truy nã được thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng để mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân biết, phát hiện, bắt giữ đối tượng bị truy nã.

Như vậy, không phải chỉ là việc thông tin chỉ trên một địa phương mà quyết định, thông tin truy nã tội phạm cần được gửi nhiều nơi như quy định của pháp luật được nêu.