Trong hàng chục năm qua, phục vụ vận tải cho các nhóm chiến đấu tàu sân bay Mỹ là máy bay vận tải cánh cao hạng nhẹ C-2A Greyhound. Đây có lẽ là loại máy bay cánh bằng vận tải duy nhất hạ cánh được trên tàu sân bay.
Những chiếc C-2A trang bị 2 động cơ tuốc bin cánh quạt cho phép đạt tốc độ tối đa 635km/h, tầm bay 2.400km. Nó có khả năng chở tối đa 4,5 tấn hàng hoặc 26 hành khách.Tuy nhiên, sau nửa thế kỷ phục vụ liên tục, cũng đã tới lúc Hải quân Mỹ tính toán kế hoạch thay thế C-2 bằng loại vận tải cơ thế hệ mới.
 |
Vận tải cơ hạng nhẹ C-2A hạ cánh trên tàu sân bay.
|
Chiếc C-2A mới nhất cũng đã được sản xuất từ năm 1990, và Quân đội Mĩ đang lên kế hoạch thay thế chúng vào năm 2016. Hai ứng viên sáng giá nhất là biến thể cải tiến của C-2A do Northrop sản xuất và biến thể cất cánh trên tàu sân bay MV-22 Osprey.
“Thẳng thắn mà nói, chúng tôi coi máy bay MV-22 Osprey là một sự lựa chọn tốt để đảm nhiệm công việc cung cấp hậu cần, vận tải cho các tàu sân bay trong tương lai, bởi nó khá linh hoạt”, Phó Đô đốc Bill Moran, chỉ huy không chiến của Hải quân Mĩ tại Lầu Năm Góc cho biết.
Dù loại máy bay MV-22 này khá hấp dẫn bởi sự linh hoạt của nó, nhưng bên cạnh đó Osprey cũng có không ít nhược điểm.
“Chúng tôi đang lo ngại về tầm hoạt động của máy bay. Đặc biệt là nó thiếu buồng lái được điều áp tốt. Tuy nhiên có thể sẽ có nhiều cách để hạn chế những ảnh hưởng ấy đi. Chúng tôi đang xem xét vấn đề một cách rất nghiêm túc. Vừa rồi, chúng tôi cũng vừa tiến hành một cuộc điều tra về hiệu quả của trang bị khí tài (Military Utility Assessment – MUA) trên tàu sân bay USS Harry S.Truman, việc này nhằm đánh giá MV-22 xem nó có thể hoạt động cường độ cao trên tàu sân bay hay không? Thử nghiệm này đã hoàn thiện trong tháng 6”, ông Moran cho biết.
“Chúng tôi đã tiến hành các giai đoạn tập bò, tập đi, và tập chạy. Giai đoạn “bò” là để xác định xem liệu MV-22 có thể tiếp cận, hạ cánh và cất cánh an toàn trên tàu sân bay với một mặt boong thoáng hay không? Còn trong giai đoạn “tập đi”, tàu sân bay sẽ khá bận rộn, không còn một mặt boong rộng rãi nữa. Vòng cuối cùng là một môi trường với nhịp độ cực kì khẩn trương, khi tàu sân bay tham gia các chiến dịch, đòi hỏi những thao tác phải nhanh gọn và có độ chính xác cao”, ông này nói thêm. Kết quả cuối cùng của cuộc đánh giá MUA đang được tổng hợp.
Bộ Chỉ huy Không chiến Hải quân (Naval Air Systems Command - NAVAIR) cũng đang tiến hành những cuộc đánh giá về cấu trúc của tất cả các máy bay C-2A. Theo ông Moran, 35 chiếc C-2A vẫn nên được sử dụng đến những năm 2020.
“Ngay bây giờ chính là cơ hội để chúng tôi xác định xem chúng tôi cần làm gì, sẽ cần bao nhiêu ngân sách để tiến hành sản xuất lại các máy bay mới cho hạm đội, hay chúng tôi nên chấp nhận các sản phẩm MV-22? Có nên làm nên điều khác biệt nào không? Chúng tôi đang cân nhắc”, ông Moran nói.
 |
MV-22 có cơ hội cao được biên chế thường trực trên các tàu sân bay của Hải quân Mỹ.
|
Ngoài việc tìm hướng thay thế vận tải cơ C-2, Hải quân Mỹ đang tính toán tới việc thay thế trực thăng vận tải đa dụng seri H-60.
Theo tờ Defence News, thời gian để quyết định việc thay thế máy bay trực thăng H-60 không còn nhiều, nhưng lại có rất nhiều vấn đề phức tạp. Trong cuộc đánh giá vào tháng 4, các ứng cử viên sẽ phải trải qua nhiều bài sát hạch: bao gồm tác chiến chống hạm tàu mặt nước; tác chiến chống ngầm ở vùng nước sâu và nước nông; tác chiến chống thủy lôi; thực hiện các nhiệm vụ đặc nhiệm; truy lùng cướp biển và giải thoát con tin, hỗ trợ hậu cần, sơ cứu y tế, hỗ trợ nhân đạo và cứu hộ thảm họa…
Tạm thời, Hải quân Mỹ đang nhanh chóng thay thế các biến thể SH-60B, SH-60F và HH-60H bằng mẫu MH-60R và MH-60S mới. Thế nhưng việc đặt mua các dây chuyền sản phẩm R và S sẽ kết thúc sau năm 2016. Sau đó, seri H-60 ( cũng giống như C-2A được thiết kế dựa trên nền tảng bản thiết kế đầu tiên ra đời vào 1970) sẽ được thay thế.
 |
Trong tương lai, MH-60 sẽ được thay thế bằng MH-XX.
|
Sản phẩm thay thế MH-60R và MH-60S của Hải quân được gọi tên là Maritime Helicopter, hay còn gọi là MH-XX.
“Chúng tôi đang bắt đầu đưa bản thiết kế MH-XX vào thử nghiệm trong hệ thống để phát triển các tính năng kĩ chiến thuật, bổ sung thêm những công nghệ mới”, Moran nói. Hiện những nỗ lực này mới chỉ là bước đầu tiên.
Một biến thể máy bay khác cũng cần được thay thế đó là máy bay trực thăng quét thủy lôi MH-35E Sea Dragon. Thủy quân lục chiến đang phát triển một mẫu MH-35K mới để thay thế loại đương thời. Tuy nhiên hải quân vẫn chưa có kế hoạch đầu tư phát triển mẫu K.
“Ở thời điểm hiện tại chúng tôi không có ý định thay thế những máy bay Sea Dragons”, Morgan nói. “Chúng tôi đang nghĩ đến những máy bay không người lái có thể quét mìn và rải mìn trên biển”.
Lương Minh