Tàu ngầm sử dụng hệ thống động lực không khí độc lập AIP được xem là một trong những công nghệ hot hiện nay. Tuy nhiên, ít ai biết rằng chiếc tàu ngầm AIP đầu tiên của thế giới đã được chế tạo cách đây 150 năm.
Năm 1984, Narcís Monturiol i Estarriol - một kỹ sư người Tây Ban Nha đã chế tạo chiếc tàu ngầm mang tên Ictineo II. Điều đặc biệt ở chiếc tàu ngầm này là nó có hệ thống động cơ có thể hoạt động khi tàu lặn xuống dưới nước mà không cần đến oxy. Vì thế, Ictineo II được xem là chiếc tàu ngầm AIP đầu tiên của thế giới.
Ban đầu, Monturiol dự định phát triển một chiếc tàu ngầm mới chế tạo hoàn toàn bằng kim loại, động cơ sẽ được đặt trong một khoang riêng. Tuy nhiên, sau đó do khó khăn về tài chính nên ông chuyển sang sử dụng gỗ cho thiết kế của mình.
 |
Chiếc tàu ngầm AIP đầu tiên của thế giới đã ra đời cách đây 1,5 thế kỷ.
|
Thân tàu được đóng bằng gỗ ô-liu, có chiều dài 14 mét, rộng 2 mét, cao 3 mét, lượng giãn nước khi lặn 46 tấn. Thân tàu có 4 bể dằn dung tích 8m3 được đặt đối xứng ở hai bên giữa thân tàu bên ngoài và thân tàu áp lực bên trong. Các bể nước dằn này được sử dụng để bơm nước vào khi lặn và xả ra khi nổi lên. Các bể nước dằn này cũng có cơ chế vứt bỏ một cách nhanh chóng để nổi lên trong tình huống khẩn cấp.
Hệ thống động lực của tàu ngầm Ictineo II được xem là một kiệt tác công nghệ ở thời điểm đó. Trong một không gian khép kín như tàu ngầm, với một động cơ đốt trong truyền thống nó sẽ nhanh chóng ngốn hết oxy bên trong tàu.
Do đó Monturiol đã phát triển một giải pháp khá độc đáo được xem là “khác người” ở thời điểm đó, ông trộn kẽm, dioxide mangan, kali clorat để tạo ra một nguồn nhiệt hóa học đủ nóng để đun sôi nước trong một lò hơi tạo ra năng lượng cho động cơ đẩy.
 |
Mặc dù có những đột phá về công nghệ động cơ đẩy dưới nước song chiếc tàu ngầm AIP đầu tiên đã nhanh chóng bị khai tử.
|
Phản ứng hóa học xảy ra cũng giải phóng một lượng oxy đủ cho thủy thủ đoàn hai người hít thở thoải mái. Để chế tạo hệ thống động lực cho tàu ngầm, ông Monturiol đã mua một động cơ hơi nước 6 xy lanh, ông sử dụng 3 xy lanh cùng một nồi hơi đốt than cho động cơ khi hoạt động trên mặt nước. 3 xy lanh còn lại làm nồi hơi cho phản ứng nhiệt hóa để cung cấp năng lượng cho động cơ khi lặn.
Trong quá trình lặn thử nghiệm đầu tiên vào tháng 5/1865, tàu ngầm Ictineo II đã lặn xuống đến độ sâu 30 mét chở các thợ lặn san hô xuống khu vực khai thác của họ.
Tàu ngầm Ictineo II đã thực hiện hơn 20 lần lặn thành công trong suốt quá trình hoạt động hơn 3 năm của nó cho đến năm 1867. Sự thành công của tàu ngầm AIP Ictineo II đã mở ra những triển vọng trong việc phát triển những tàu ngầm khác hiện đại hơn. Ban đầu, Hải quân Tây Ban Nha cũng hứa sẽ tài trợ cho dự án nhưng đã không thực hiện. Ông Monturiol cũng đã viết một lá thư gửi đến Bộ trưởng Hải quân Mỹ, nhưng không nhận được câu trả lời.
Ngày 23/12/1867, công ty La Navegación Submarina của ông bị phá sản, chiếc tàu ngầm Ictineo II là tài sản còn lại duy nhất của ông. Chiếc tàu ngầm AIP đầu tiên của thế giới đã bị tháo dỡ để bán phế liệu nhằm lấy tiền trang trải nợ nần.
Mặc dù, khái niệm sử dụng nguồn nhiệt hóa để đun sôi hơi nước tạo năng lượng cho động cơ đẩy của Monturiol đã cho thấy sự thành công. Đáng tiếc công nghệ này đã không nhận được sự quan tâm từ giới chức chính phủ hay quân đội Tây Ban Nha nên đã nhanh chóng chìm vào quên lãng.
Quốc Minh