Robot quân sự - kỷ nguyên của chiến tranh hiện đại (kỳ 2)

So với các loại UAV thì khả năng ứng dụng vào chiến trường của các loại phương tiện không người lái trên mặt đất (UGV) còn đa dạng hơn. Các UGV đã tạo tiền đề cho sự phát triển của các robot quân sự tinh vi hơn.

Ứng dụng của các UGV là khá đa dạng, nó có thể thực hiện các nhiệm vụ quân sự và dân sự. UGV đặc biệt hữu ích trong các hoạt động nguy hiểm với tính mạng con người như: Phát hiện và xử lý bom mìn, vật liệu nổ tự chế IED, cứu hộ trong các tòa nhà, những nơi bị nhiễm chất độc, những nơi có nhiệt độ cao, các khu vực nhiễm chất phóng xạ.

UGV được phát triển từ rất sớm, ngay trong năm 1930 Liên Xô đã chế tạo một loại UGV chiến đấu Teletanks được điều khiển từ xa trên các xe tăng khác bằng sóng vô tuyến. Teletanks được trang bị súng máy 7,62mm, súng phun lửa, đặc biệt nó có khả năng mang theo từ 200-700kg thuốc nổ được hẹn giờ sử dụng để phá hủy lô cốt hay công sự của đối phương.

Tuy nhiên, đến những năm chiến tranh lạnh, các nước Nga, Mỹ tập trung vào việc phát triển các phương tiện chiến tranh hạng nặng có tính răn đe cao nên không chú trong mấy đến việc phát triển các loại phương tiện chiến tranh không người lái trong đó có các loại UGV.

Ngày nay, UGV đang được phát triển với quy mô rất lớn với những khả năng ngày càng trở nên tinh vi hơn. Chúng là những robot thực sự trên chiến trường. Điển hình trong các UGV hiện đại là xe trinh sát không người lái Guardium do liên doanh Ginus, Israel sản xuất.

Guardium được điều khiển từ một trung tâm chỉ huy mặt đất để thực hiện các hoạt động tuần tra, trinh sát thường xuyên các khu vực tiềm ẩn nhiều nguy cơ với binh lính. Guardium sẽ phát hiện, phát tín hiệu báo động, ngăn chặn các mối đe dọa tiềm năng hoặc giữ chúng cho đến khi các lực lượng chuyên trách có mặt hoặc chỉ thị mục tiêu cho các đơn vị không quân tấn công.

Hay loại robot trinh sát chiến đấu TALON Foster-Miller của Mỹ. TALON được trang bị hệ thống cảm biến quang-hồng ngoại hoạt động bất kể ngày đêm. Mỗi chiếc robot có thể được trang bị hệ thống vũ khí khác nhau như: Súng máy M16 5.56mm, súng máy 7.62mm, súng máy hạng nặng M82 12,7mm hoặc súng phóng lựu 40mm.

Nó được điều khiển từ xa bằng một người lính thông qua một thiết bị điều khiển cầm tay, robot TALON sẽ thay thế vai trò của các binh lính hoạt động chiến đấu trong các khu vực nguy hiểm. Hay cao cấp hơn là loại robot tự động hoàn toàn Mule của Mỹ.

Nó được lập trình để hoạt động một cách độc lập mà không cần sự can thiệp của con người. Robot này được trang bị các hệ thống cảm biến có khả năng nhận dạng môi trường xung quanh, nó sử dụng các thuật toán điều khiển trong bộ nhớ để xác định các hành động tiếp theo để thực hiện nhiệm vụ đã được xác định trước.

Loại robot này được trang bị trí thông minh nhân tạo cho phép nó học tập và thích nghi với môi trường xung quanh, thậm chí là tự phát triển những kỹ năng mới mà không cần sự can thiệp của con người. Tuy nhiên, loại trí thông minh nhân tạo này vẫn đang trong quá trình phát triển.

Sự phát triển của công nghệ đã cho phép ứng dụng một công nghệ tiên tiến khác trong việc phát triển các robot quân sự là “công nghệ phỏng sinh học”. Tức là công nghệ phát triển các loại robot có thể mô phỏng hoạt động của con người hay động vật.

Một trong những công trình tiêu biểu cho công nghệ phỏng sinh học là loại robot BigDog do hãng Boston Dynamics, Mỹ phát triển. Loại robot này được thiết kế với 4 chân tương tự như một con la nhỏ, nó được trang bị các hệ thống cảm biến hiện đại cho phép nó hoạt động trên nhiều địa hình khác nhau.

Các chân của nó được trang bị các khớp thủy lực hiện đại cho phép nó thích ứng rất cao với điều kiện môi trường. Các hệ thống cảm biến sẽ ghi nhận độ phức tạp của môi trường để điều khiển các bước đi một cách phù hợp nhất. Thậm chí ngay cả với những tình huống bất ngờ đạp mạnh vào bên hông robot nó vẫn không bị ngã.

BigDog đang được thử nghiệm với vai trò tải thương và vận chuyển hàng hóa trên chiến trường nhưng một khi công tác phát triển hoàn thành thì việc vũ trang cho nó hoàn toàn là điều đơn giản đối với các nhà phát triển.

Tương lai việc ứng dụng công nghệ phỏng sinh học sẽ là xu hướng chủ đạo trong việc phát triển các loại robot có khả năng bắt chước các hoạt động của con người. Thậm chí các nhà khoa học còn phát triển khả năng cho robot ăn các loại thực vật sau đó biến chúng thành năng lượng tương tự như bộ máy tiêu hóa của động vật.

Sự phát triển của các robot quân sự với những khả năng ngày càng tinh vi hơn, thông minh hơn và có thể tác chiến một cách độc lập như những chiến binh thực thụ trên chiến trường. Tuy nhiên, sự phát triển của các robot quân sự với trí thông minh nhân tạo đặt ra rất nhiều những vấn đề về mặt nhân đạo.

Các robot quân sự thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu đã được lập trình sẵn, nó có thể bắn vào bất cứ mục tiêu nào trong nhiệm vụ hoạt động của nó mà không có khả năng nhận biết các mục tiêu dân sự hay quân sự. Việc sử dụng rộng rãi robot quân sự gây ra nhiều mối nguy cơ tiềm ẩn đối với tính mạng của thường dân, nhất là với các robot tự động.

Tổ chức nhân quyền thế giới đã lên tiếng cảnh báo việc Mỹ sử dụng các UAV tấn công chống khủng bố đã trực tiếp gây ra cái chết cho hàng trăm thường dân, hàng ngàn ngôi nhà và các mục tiêu dận sự bị phá hủy. Đặc biệt, với những robot được trang bị trí thông minh có khả năng nhân bản có thể gây ra hiểm họa đối với loài người.

Trong bộ phim “Kẻ hủy diệt”, các robot quân sự với trí thông minh nhân tạo đã phản bội lại con người và gần như tiêu diệt văn minh nhân loại. Mặc dù đây là một bộ phim khoa học viễn tưởng nhưng đó là một nguy cơ tiềm ẩn thực sự trước sự phát triển nhanh chóng của các loại robot quân sự ngày nay.