Lộ diện “mắt thần” canh giữ Trường Sa

Theo một số hình ảnh đảo Song Tử Tây (quần đảo Trường Sa) được báo Quân đội Nhân dân đăng tải gần đây, Hải quân Nhân dân Việt Nam đã triển khai đài radar cảnh giới tầm xa P-18 để phát hiện, báo động sớm mọi mục tiêu lạ xâm phạm chủ quyền biển đảo tổ quốc.

P-18 là loại radar cảnh giới di động 2 tham số (NATO định danh là Spoon Rest) được phát triển bởi Cục thiết kế SKB tiền thân của Viện nghiên cứu kỹ thuật vô tuyến Nizhniy Novgorod NNIIRT (Nga) ngày nay.

Radar được thiết kế để thay thế cho loại P-12, đưa vào sử dụng từ năm 1970 và được xuất khẩu rộng rãi cho nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam.

Đài P-18 hoạt động ở băng tần VHF, tần số 150-170MHz. Nó có phạm vi trinh sát lên tới 250km, độ cao tối đa 35km, góc phương vị 360 độ.

Hệ thống radar bao gồm một xe mang anten được đặt trên khung gầm xe Ural-4320 cùng một trung tâm điều khiển cũng được đặt trên khung gầm xe Ural-4320.

Mặc dù hiện nay, hệ thống radar P-18 đã lạc hậu nhiều khi phải đối mặt với các máy bay hiện đại trang bị hệ thống tác chiến điện tử tinh vi hơn. Tuy nhiên, với Việt Nam P-18 vẫn rất hữu dụng.

Ngoài ra, một số quốc gia thuộc Liên Xô (cũ) đã đưa ra gói nâng cấp đài radar P-18 để “thích nghi” với chiến tranh hiện đại. Đây cũng là nhưng hướng “tham khảo” nếu chúng ta muốn tăng khả năng P-18 nhằm bảo vệ tốt hơn vùng trời biển đảo tổ quốc.

Viện nghiên cứu kỹ thuật vô tuyến Nizhniy Novgorod NNIIRT (Nga) đã đưa ra gói nâng cấp P-18M. Theo đó, đài radar sẽ được cải tiến trang bị bộ vi xử lý kỹ thuật số có khả năng phân biệt mục tiêu trong môi trường lộn xộn và kháng nhiễu tốt hơn. Một bộ kiểm tra tích hợp tự động phát hiện các lỗi bất thường của hệ thống, buồng điều khiển được trang bị các màn hình hiển thị đa chức năng cung cấp khả năng quát sát mục tiêu tốt hơn.

Ngoài Nga, Ukraine cũng giới thiệu gói nâng cấp P-18MA với nhiều đặc tính ưu việt. Trang bị bộ vi xữ lý tín hiệu kỹ thuật số MTI, dải tần hoạt động được mở rộng từ 140-180MHz, máy phát được thiết kế dạng module rất thuận lợi cho việc bảo trì và nâng cấp.

Phạm vi trinh sát của P-18MA tăng lên đến 360km, độ chính xác giảm từ 1.400m chưa nâng cấp xuống còn 180m sau nâng cấp. Thời gian triển khai sẵn sàng chiến đấu giảm từ 8 phút xuống còn 3 phút, mức tiêu thụ điện năng từ 10kW xuống còn 6kW.

Một chi tiết khá thú vị đó là, P-18 lại có khả năng bắt máy bay tàng hình tương đối tốt. Các loại sơn hấp thụ sóng radar tỏ ra không hiệu quả đối với loại radar băng tần VHF sử dụng bước sóng dài. Với P-18MA máy bay tàng hình F-117A bị “vạch mặt” từ khoảng cách 61km.

Điều này đã được chứng minh trong chiến tranh Kosovo năm 1999, sự có mặt của đài P-18 đã “vạch mặt” máy bay chiến đấu tàng hình F-117A (Không quân Mỹ) và khiến nó phải “yên nghỉ” nơi mặt đất. Theo tính toán của một số chuyên gia, 3 đài P-18 cùng hướng cánh sóng vào một khu vực có khả năng phát hiện máy bay tàng hình một cách chính xác.