VUSTA đánh giá 5 năm thực hiện Quy hoạch báo chí

Ngày 5/11, Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức Hội thảo "Sơ kết, đánh giá việc thực hiện Quyết định 362/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025".

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch VUSTA cho hay, căn cứ theo Quyết định 362/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, Đảng Đoàn cùng lãnh đạo VUSTA sau 5 năm thực hiện quyết định đã nghiêm túc triển khai, đảm bảo tính khách quan, khoa học, hiệu quả và tuân theo tinh thần trong Quyết định 362/QĐ-TTg.

Trước khi thực hiện Quyết định số 362, VUSTA có 113 cơ quan báo, tạp chí trong hệ thống. Đến nay, VUSTA có 69 cơ quan báo chí, bao gồm 68 tạp chí, 1 tờ báo duy nhất là Báo Tri thức & Cuộc sống.

Mục tiêu khi tổ chức quy hoạch báo chí của VUSTA là xây dựng một cơ quan báo thống nhất, là tiếng nói của giới trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) và là cơ quan ngôn luận của VUSTA. Thông qua cơ quan báo, VUSTA có thể thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị của mình trong việc tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trước hết trong lĩnh vục KH&CN; phổ biến kiến thức khoa học, kỹ thuật mới góp phần nâng cao dân trí.

Bên cạnh đó, Báo của VUSTA còn là tiếng nói phản ánh các hoạt động của toàn bộ hệ thống Liên hiệp Hội, các ý kiến tư vấn, phản biện của trí thức KH&CN trong việc hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, một số cơ quan báo chí vẫn gặp khó khăn trong quá trình sáp nhập và tái cơ cấu, dẫn đến sự bất ổn về nguồn nhân lực và tài chính. Một số cơ quan báo chí gặp khó khăn trong việc thích nghi với mô hình hoạt động mới, nhất là trong bối cảnh sự cạnh tranh khốc liệt từ truyền thông xã hội và các nền tảng truyền thông số khác…

Một số Viện nghiên cứu trực thuộc VUSTA có nhu cầu thành lập tạp chí, nhưng do VUSTA còn thiếu hành lang pháp lý và cơ chế quản lý để giải quyết vấn đề này nên thời gian qua tạm thời chưa xem xét, giải quyết đề nghị của các Viện trực thuộc.

“Việc sơ kết, đánh giá công tác thực hiện Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 là rất cần thiết để làm cơ sở cho các cấp có thẩm quyền xây dựng dự thảo Quy hoạch báo chí, xuất bản đến năm 2030, tầm nhìn 2050 bảo đảm thực chất, khả thi, phù hợp với xu thế phát triển”, ông Linh nói.

Tại Hội thảo, các ý kiến cũng cho rằng việc đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan báo chí là một nhiệm vụ quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của xã hội và phát triển nền báo chí hiện đại, minh bạch.

Xu thế chung của việc đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan báo chí hiện nay tập trung vào: Ứng dụng công nghệ số; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; đổi mới nội dung và hình thức truyền tải; tăng cường đạo đức nghề nghiệp; xây dựng chiến lược tài chính bền vững...

Các đại biểu cũng đề xuất các bộ ngành liên quan tăng cường quan tâm, phối hợp cùng với VUSTA trong công tác chỉ đạo, quản lý báo chí; tiếp tục tháo gỡ một số vướng mắc trong công tác phối hợp quản lý các tạp chí trực thuộc các Viện là đơn vị KHCN trực thuộc VUSTA.

Phát biểu tại Hội thảo, TS. Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Khoa học công nghệ và môi trường (VUSTA) nhấn mạnh đến việc cần đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của các tạp chí khoa học.

Theo ông Lương, tạp chí khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc cập nhật kiến thức mới, chia sẻ thông tin và thúc đẩy sự phát triển của KHCN. Đổi mới công tác quản lý các tạp chí khoa học là một phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nghiên cứu và thúc đẩy KHCN phát triển tại Việt Nam.

Theo đó, các tạp chí khoa học cần áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế, như yêu cầu về phản biện, mức độ minh bạch trong quy trình xuất bản và tính độc lập trong đánh giá bài báo. Công khai hóa quy trình phản biện. Quy trình phản biện cần được công khai, minh bạch và sử dụng các chuyên gia có kinh nghiệm, nhằm nâng cao chất lượng của các công trình công bố; xây dựng hệ thống xếp hạng tạp chí. Thiết lập một hệ thống đánh giá, xếp hạng các tạp chí khoa học trong nước, dựa trên các tiêu chí như chỉ số trích dẫn, mức độ ảnh hưởng và uy tín quốc tế. Điều này sẽ giúp các nhà nghiên cứu dễ dàng lựa chọn nơi xuất bản uy tín.

Cùng với đó, cần đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện. Áp dụng công nghệ số trong tất cả các khâu quản lý, từ lưu trữ, biên tập, phát hành, đến đo lường chỉ số ảnh hưởng.

Theo TS. Lê Công Lương, không nên dừng hẳn việc thành lập các tạp chí khoa học. Đối với các tổ chức khoa học, dù trong hay ngoài Nhà nước, nếu hoạt động tốt, có đủ điều kiện, nhất là nhân sự thì có tạp chí khoa học sẽ tốt hơn.

Liên quan đến chuyển đổi số, nhà báo Nguyễn Thế Khoa, Tổng Biên tập Tạp chí Văn hiến Việt Nam bày tỏ băn khoăn về việc hiện nay số hóa đã là quốc sách, chuyển đổi số là một mục lớn trong Quy hoạch báo chí đến năm 2025, chuyển đổi số cũng là yêu cầu nội tại của các cơ quan báo chí bởi độc giả, khán giả của mình chủ yếu xem báo trên môi trường số. Tuy vậy, không ít cơ quan báo in muốn chuyển đổi số nên quyết định ra bản điện tử của tờ báo, nhưng lại rất khó để được cấp phép.

Các đại biểu cũng đề xuất các bộ ngành liên quan tăng cường quan tâm, phối hợp cùng với VUSTA trong công tác chỉ đạo, quản lý báo chí; tiếp tục tháo gỡ một số vướng mắc trong công tác phối hợp quản lý các tạp chí trực thuộc các viện là đơn vị KHCN trực thuộc VUSTA…