- Bệnh zona thần kinh có tên dân gian là giời leo, giời bò... Nguyên nhân thường do sau khi bị thủy đậu (VZV) loại virus này tồn tại vào rễ hạch thần kinh và hoạt động trở lại khi có điều kiện thận lợi như chấn thương tinh thần hoặc thể chất, có thai, điều trị phóng xạ...
|
Bệnh zona |
Bệnh thường gặp ở người trên 45 tuổi. Đặc biệt, ở người suy giảm miễn dịch (8 - 11% bệnh nhân nhiễm HIV bị Zona). Trước khi tổn thương mọc 2 - 3 ngày, bệnh nhân thường có cảm giác báo hiệu như rát dấm dứt, đau vùng sắp mọc tổn thương kèm theo triệu chứng toàn thân ít hoặc nhiều như mệt mỏi, đau đầu...
Hạch ngoại vi lân cận có thể sưng và đau. Sau đó, xuất hiện các mảng đỏ, nề nhẹ, gờ cao hơn mặt da, hình tròn, bầu dục lần lượt nổi dọc dây thần kinh, rải rác hoặc cụm lại thành dải, thành vệt, sau 1 - 2 giờ trên mảng đỏ xuất hiện những mụn nước chứa dịch trong, căng khó vỡ, các mụn nước tập trung thành cụm (như chùm nho), về sau đục, vỡ, xẹp để lại sẹo (nếu nhiễm khuẩn).
Trước hoặc cùng với mọc tổn thương ở da thường nổi hạch sưng và đau ở vùng tương ứng và là dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán.
Bệnh thường lành tính, khỏi sau 2 - 3 tuần. Biến chứng thường gặp là rối loạn cảm giác, biểu hiện đau dây thần kinh sau khi tổn thương ngoài da đã khỏi (khoảng 50% bệnh nhân trên 50 tuổi bị đau viêm dây thần kinh).
Điều trị: Tuỳ thuộc vào giai đoạn, mức độ thể trạng người bệnh mà dùng thuốc cho thích hợp. Tại giai đoạn cấp dùng hồ nước, dung dịch xanh metylen; cestellani timethyl nếu có nhiễm khuẩn, mỡ kháng sinh...
Toàn thân: Kháng virus Acyclovir 0,2g (0,8g) x 5 viên/ngày x 7 ngày; Kháng sinh chống bội nhiễm; Giảm đau, kháng viêm, an thần như seduxen, nhóm Diazepam đặc biệt Neurontin (gabapentin). Sinh tố nhóm B liều cao. Giai đoạn di chứng (mạn): Thường đau, rát phải dùng thuốc phong bế thần kinh (lidocain2%) hoặc vật lý trị liệu kết hợp (kích thích điện qua da, Laser nội mạch... 1 lần/ngày).
Châm cứu, điện châm, mai hoa châm 1 lần/ngày. Uống Neurontin 300mg x 2 viên/ngày, chia 2 lần. Tiêm hoặc thủy châm: Methylcoban ống 1.000mcg/ngày. Việc điều trị bằng Đông y phải tùy thuộc vào triệu chứng.
ThS Võ Tường Kha
[links()]