Theo tiến sĩ Trần Đình Bá, tác giả Chiến lược Hàng không Việt Nam, ngành hàng không Việt Nam đang phải đối diện với tình trạng siêu nợ nần và siêu lãng phí. Kiến Thức xin gửi đến độc giả ý kiến phân tích của ông về vấn đề này.
Việt Nam có khoảng 100
sân bay từ thời chiến tranh và cả xây mới. Hiện nay, 28 sân bay hiện đại đang hoạt động, trong đó có 10 sân bay quốc tế mang tầm quốc tế và khu vực như Tân Sơn Nhất, Nội Bài, Đà Nẵng, Huế, Hải Phòng, Cam Ranh, Cần Thơ, Phú Quốc... Chỉ tính 28 sân bay này, với bình quân giá trị tài sản mỗi sân bay là 2,5 tỷ USD thì con số đầu tư đã lên tới 70 tỷ USD.
Tuy nhiên, với giá trị tài sản quốc gia 70 tỷ USD, năng lực vận tải của 28 sân bay hiện nay khoảng 220 triệu hành khách/năm song thực tế đạt được chỉ là 12 triệu hành khách/năm, trong khi Singgapore chỉ với một sân bay Changgi có diện tích nhỏ hơn Tân Sơn Nhất cũng đang có năng lực lên đến 38 triệu hành khách/năm. Thực trạng này làm dấy lên câu hỏi mức độ siêu lãng phí lớn đến cỡ nào khi có tới 28 sân bay hiện đại như hiện nay mà năng lực chỉ bằng 1/3 so với sân bay Changgi?
Đồng thời, ngành
hàng không cũng đang phải nuôi một nguồn nhân lực khổng lồ lên đến 35.000 người và hàng ngàn lượt phi công. Đây cũng có thể gọi là siêu lãng phí?
Theo PGS.TS Phạm Quý Thọ, chuyên gia tư vấn chính sách kinh tế, hãng hàng không quốc gia
Vietnam Airlines (VNA) đang nợ quá nhiều. Báo cáo 2013 tổng tài sản lên đến 69.643 tỉ đồng mà vốn chủ sở hữu của hãng chỉ 10.246 tỉ đồng, phần lớn giá trị tài sản còn lại được hình thành từ vốn vay trung, dài hạn. Ngoài ra, tổng số nợ của VNA lên đến 58.940 tỉ đồng (gấp hơn 4 lần vốn chủ sở hữu, gần bằng tổng tài sản). Trong đó khoản nợ ngắn hạn 26.654 tỷ đồng và dài hạn 32.286 tỷ đồng. Trong số này, Bộ Tài chính bảo lãnh vay 2.561 tỷ đồng, còn lại VNA vay bằng tín chấp và đảm bảo bằng tài sản hình thành từ vốn vay. Phần lớn các khoản vay này tại các ngân hàng trong nước. Như vậy “chim đầu đàn" của hàng không đã thực sự thua lỗ.
Đến nay, chuyện những sân bay đìu hiu như sân bay quốc tế Phú Quốc, sân bay quốc tế Cần Thơ đang là minh chứng sinh động về thực trạng siêu lãng phí ở ngành hàng không Việt Nam.
Trong bối cảnh này, dự án xây sân bay Long Thành để “trung chuyển cho thế giới” e rằng sẽ làm tăng nguy cơ chồng chất nợ công cho nền kinh tế nước nhà!?
TS Trần Đình Bá