Vụ sát hại nghị sĩ Anh: Sự trỗi dậy của tư tưởng phát xít mới?

Hoa, nến và ảnh bà Jo Cox được đặt tại Quảng trường Nghị viện. Ảnh: Sian Davies

Cảnh sát cho biết, một người đàn ông khác bị bắt hồi tháng 3 vì đã gửi những tin nhắn đe dọa tới bà Cox - người ủng hộ một nước Anh đa văn hóa và phát triển bao trùm- trong bối cảnh tư tưởng thù địch đối với những người di cư đang khiến chiến dịch chống EU dâng cao hơn.

Cảnh sát Tây Yorkshire chưa nêu tên đối tượng sát hại bà Cox, nhưng báo chí Anh đưa tin thủ phạm là Tommy Mair, 52 tuổi, công dân Anh và được hàng xóm mô tả là người ít nói. Người nhà Mair nói rằng, ông ta không bao giờ thể hiện quan điểm chính trị, nhưng hay bị ám ảnh. Ông ta bị bắt không lâu sau vụ tấn công. Theo tài liệu vừa được tổ chức Southern Poverty Law Center vừa đưa ra, Mair từ lâu đã ủng hộ National Alliance - một nhóm ở Mỹ ủng hộ tư tưởng coi người da trắng là ưu việt nhất. Năm 1999, Mair mua của tổ chức này một cuốn hướng dẫn lắp ráp súng lục. 

Báo Anh Daily Telegraph đưa tin, Mair từng đăng ký mua một tạp chí từ Nam Phi của Câu lạc bộ Tê giác trắng - một nhóm ủng hộ tư tưởng phân biệt đối xử với người da màu. Nhiều báo Anh dẫn lời các nhân chứng nói rằng, thủ phạm nói đi nói lại câu “Nước Anh là trước hết!” khi giết hại bà Cox.

Nghề nguy hiểm

Hôm qua, Thủ tướng Anh David Cameron và lãnh đạo Công đảng Jeremy Corbyn cùng lên án vụ sát hại bà Cox là “vụ tấn công vào nền dân chủ”. Phát biểu cạnh Thủ tướng tại đơn vị bầu cử Tây Yorkshire của bà Cox, ông Corbyn gọi vụ sát hại là “hành động thù địch”. Các chính trị gia Anh đều nhận được cảnh báo phải thận trọng hơn sau khi vụ tấn công xảy ra và họ đã nhận được cuốn hướng dẫn an toàn, BBC dẫn lời một phát ngôn viên của chính phủ Anh.

Bà Cox là nghị sĩ đương nhiệm đầu tiên bị sát hại kể từ năm 1990, khi ông Ian Gow là người cuối cùng trong hàng loạt chính trị gia Anh thiệt mạng dưới tay của các nhóm khủng bố Bắc Ailen. Vụ giết bà Cox, một phụ nữ có hai con nhỏ, một lần nữa cho thấy dân biểu là một công việc nguy hiểm. Các nghị sĩ Anh được bảo vệ chặt chẽ tại Quốc hội, nhưng ở tại các đơn vị bầu cử của họ thì không được như vậy. Các nghị sĩ phải tham gia những buổi gặp gỡ thường xuyên với cử tri để nắm bắt các vấn đề họ quan tâm.

Một trong những vụ tấn công nghiêm trọng nhằm vào các nghị sĩ Anh là vụ đâm nghị sĩ Công đảng Stephen Timms năm 2010. Khi đó, ông Timms bị đâm hai nhát vào bụng khi tiếp xúc cử tri ở khu vực đông London, khiến ông mất nhiều máu và bị nhiễm trùng đến mức nguy hiểm tính mạng. 

Kẻ tấn công ông là nữ sinh viên 21 tuổi Roshonara Choudhry mang tư tưởng cực đoan. Choudhry nói với cảnh sát rằng, cô ta muốn giết vị cựu bộ trưởng vì ông này ủng hộ chiến tranh Iraq. Choudhry sau đó bị kết tội cố ý giết người và lĩnh án án chung thân với mức thụ án tối thiểu 15 năm. Sau khi thoát chết và trở lại công việc, ông Timms lúc nào cũng phải chú ý chuyện bảo vệ an toàn cho mình.

Báo Anh The Guardian gần đây đăng kết quả một nghiên cứu cho thấy, cứ 5 nghị sĩ Anh thì có một người bị tấn công hoặc bị đe dọa tấn công. Vị thủ tướng duy nhất bị ám sát khi đương nhiệm là Spencer Perceval. Ông bị một người đàn ông mang tư tưởng bất mãn cá nhân bắn chết năm 1812 tại hành lang Hạ viện Anh.