Toàn cảnh vụ bê bối bủa vây Thủ tướng Canada Justin Trudeau

Bê bối xoay quanh nghi vấn các cố vấn thân cận của Thủ tướng Trudeau gây áp lực khiến cựu Bộ trưởng Tư pháp Jody Wilson-Raybould không khởi tố một công ty kỹ thuật lớn của Canada mang tên SNC-Lavalin bị cáo buộc hối lộ và gian lận. Bà Jody Wilson-Raybould vào ngày 28/2 cho biết vụ việc xảy ra trong thời gian bà giữ chức Bộ trưởng Tư pháp Canada.

Bà Jody Wilson-Raybould từ chức ngày 12/2, chỉ vài giờ sau khi Thủ tướng Trudeau phủ nhận thông tin rằng Bộ trưởng Tư pháp đang bất mãn. Trong khi đó, cố vấn thân cận đồng thời là bạn lâu năm của Thủ tướng Trudeau, ông Gerald Butts, cũng từ chức trong tháng 2.

Vụ bê bối này dự kiến gây khó khăn cho Đảng Tự do cầm quyền khi cuộc bầu cử liên bang tại Canada sẽ diễn ra vào tháng 10.

Công ty SNC-Lavalin có trụ sở tại Montreal bị cáo buộc trong thời gian từ năm 2001-2011 đã chi 48 triệu đôla Canada hối lộ gia đình cựu lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi để đảm bảo nhận được những hợp đồng “béo bở” tại quốc gia này.

Nếu bị chứng minh có tội, SNC-Lavalin sẽ không thể tham gia các dự án liên bang trong 10 năm. Ban lãnh đạo của công ty SNC-Lavalin đã vận động để nhận được “thỏa thuận tạm hoãn truy tố” cho phép họ trả tiền phạt thay vì bị xét xử, đồng thời tránh nguy cơ bị cấm tham gia đấu thầu hợp đồng. Tuy nhiên, các công tố viên liên bang đã từ chối và quyết định khởi tố công ty có tới 50.000 nhân sự này.

Từ đây xuất hiện thông tin Thủ tướng Trudeau cùng cố vấn thân cận và Bộ trưởng Tài chính đã gây áp lực để bà Wilson-Raybould yêu cầu các công bố viên chấp nhận nhượng bộ SNC-Lavalin được “thỏa thuận tạm hoãn truy tố”. Tuy nhiên, bà Wilson-Raybould đã từ chối và quyết định từ chức.

Bà Wilson-Raybould đã thuật lại vụ việc trong buổi điều trần tước Ủy ban Tư pháp Quốc hội Canada.

Nhà lãnh đạo Canada không phủ nhận việc ông và đội ngũ thân cận đã trao đổi với bà Wilson-Raybould và SNC-Lavalin. Thủ tướng Trudeau cho biết tất cả các thảo luận đều đúng luật. Ngày 28/2, ông Trudeau khẳng định rằng với vị trí Thủ tướng, nhiệm vụ của ông là bảo vệ việc làm của công dân Canada.

Lãnh đạo đảng đối lập, ông Andrew Scheer đã yêu cầu Thủ tướng Trudeau từ chức. Trong khi đó, lãnh đạo các đảng chính trị khác đề nghị điều tra sâu rộng hơn về vụ việc.

Tờ Guardian (Anh) đưa tin một số nhân vật cấp cao đã nhận được đề nghị điều trần trước Ủy ban Tư pháp, trong đó có cựu cố vấn của Thủ tướng Trudeau là ông Gerald Butts cùng Thư ký Hội đồng Cơ mật Canada Michael Wernick.

Về phần mình, Thủ tướng Trudeau cho biết ông đang cân nhắc về tương lai của bà Wilson-Raybould trong đảng Tự do cầm quyền. Trong buổi điều trần của bà Wilson-Raybould trước Ủy ban Tư pháp, đảng Tự do của ông Trudeau đã rất đoàn kết và không có nhiều ủng hộ từ trong nội bộ đảng với bà Wilson-Raybould.