Các nước châu Âu liên tiếp hiện diện ở Biển Đông, vì sao?

“Những năm trước, các nước châu Âu thường không lên tiếng mạnh mẽ về các vấn đề an ninh khu vực ở Đông Á, nhưng trong hoàn cảnh hiện tại, có những sự tham gia cấp thiết mới”, SCMP dẫn lời Frans-Paul van der Putten, một nghiên cứu viên cao cấp tại Viện nghiên cứu chính sách Clingendael, Hà Lan.

“Đưa tàu chiến đến Biển Đông sẽ giúp châu Âu có tiếng nói hơn với Mỹ và Trung Quốc trong những vấn đề địa chính trị gần với họ”, SCMP dẫn lời ông Van der Putten.

“Châu Âu từ lâu đã quen với việc đứng giữa hai cường quốc - Mỹ và Nga, nhưng quan hệ Mỹ - Trung ngày càng định hình vị thế địa chính trị của châu Âu. Điều này tạo ra những tình thế khó xử mới với các chính phủ châu Âu khi họ chịu sức ép phải chọn bên này hay bên kia”, ông Van der Putten nói thêm.

SCMP cho biết, đánh giá của chuyên gia Van der Putten được đưa ra sau khi Anh, Pháp và Đức đã ra tuyên bố chung hồi cuối tháng trước bày tỏ mối lo ngại về tình hình ở Biển Đông có thể dẫn đến sự bất an và căng thẳng ở khu vực. Trong tuyên bố, 3 nước kêu gọi các bên liên quan đến tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng, góp phần duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định và an toàn trong khu vực.

Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc có nhiều hành động ngang nhiên vi phạm vùng biển chủ quyền của các nước láng giềng khu vực, gồm Việt Nam, Philippines và Malaysia, SCMP nêu rõ.

Theo bài viết trên trang SCMP, dù không phải một bên liên quan, nhưng Mỹ coi Biển Đông là một phần trong chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương nhằm găn chặn sự bành trướng quân sự của Trung Quốc ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

Anh lên kế hoạch gửi tàu sân bay mới HMS Queen Elizabeth tới khu vực châu Á - Thái Bình Dương, dự kiến vào năm 2021. Ảnh: AFP

Trong một bước đi nhằm thể hiện sức mạnh và sự đoàn kết, Mỹ và Anh thực hiện một cuộc diễn tập hàng hải chung trên Biển Đông vào tháng 2/2019.

Trong khi đó, Pháp đưa tàu hải quân Dixmude và một tàu khu trục tiến gần quần đảo Trường Sa hồi năm ngoái. Anh cũng muốn khẳng định tự do hàng hải tại các vùng biển quốc tế và cùng với các đồng minh Mỹ, Úc đã thẳng thắn bảo vệ các hành động chống lại một Trung Quốc ngày càng “hung hăng”.

Năm ngoái, Anh đã lên kế hoạch gửi tàu sân bay mới HMS Queen Elizabeth tới khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong lần triển khai hoạt động đầu tiên, dự kiến vào năm 2021.

SCMP nhận định, dù Mỹ và châu Âu có sự khác biệt về kinh tế và chính trị nhưng họ lại có hợp tác quân sự với nhau.

Sarah Raine, chuyên gia tư vấn cao cấp về địa chính trị và chiến lược tại Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế tại London, cho biết không có gì ngạc nhiên khi EU muốn tham gia vào các tranh chấp ở Biển Đông và mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.

“Đây là kết quả tự nhiên của thực tế rằng ở châu Á, EU đã chán với việc bị xem như một đối tác thương mại và không liên quan đến các vấn đề chiến lược lớn của châu lục, mặc dù những nước châu Âu có vai trò quan trọng ở đó", SCMP dẫn lời bà Sarah nói.

“Khi tham gia chặt chẽ hơn các diễn biến ở Biển Đông, các quốc gia thành viên hàng đầu của EU đang hợp tác để hỗ trợ các giải pháp đa phương cho các vấn đề đa phương thông qua các đối tác đa phương - dưới hình thức khối ASEAN, và tất cả trong khuôn khổ của luật pháp quốc tế”, bà Sarah nói thêm.

Còn theo ý kiến cũng được đăng trong bài viết, Siemon Wezeman, nhà nghiên cứu cao cấp của Chương trình chuyển giao vũ khí và chi tiêu quân sự SIPRI ở Thụy Điển cho rằng, EU đang cố gắng tăng đòn bẩy đối với Trung Quốc và Mỹ bằng cách cho thấy họ cũng có vai trò lớn trong vùng biển này..

“EU không phải là Trung Quốc, và chắc chắn không phải là Tổng thống Mỹ Donald Trump. Họ muốn cho thấy vẫn còn đó và vẫn còn liên quan”, Wezeman nói.

“Ba nước ra tuyên bố chung (Anh, Pháp và Đức) có lợi ích đặc biệt mạnh mẽ trong khu vực. Họ có lợi ích thương mại. Nếu có vấn đề ở Biển Đông, các ngành công nghiệp tương ứng ở châu Âu tương ứng sẽ bị ảnh hưởng”, theo ông Wezeman.