Nhật muốn thay đổi hiến pháp vì Trung Quốc, Triều Tiên

Thủ tướng Nhật muốn thay đổi điều 9 trong hiến pháp

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe vừa kêu gọi Quốc hội nước này xem xét lại các giới hạn trong hiến pháp trong việc không cho phép Quân đội Nhật đưa quân ra nước ngoài do lo ngại các mối đe dọa từ Triền Tiên và Trung Quốc.

Nỗ lực của ông Abe nhằm đưa Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (JSDF) đóng vai trò lớn hơn trong an ninh quốc tế. Hiện tại, Nhật duy trì quân đội cho vai trò phòng ngự của riêng nước này. Điều 9 trong hiến pháp thời hậu chiến của nước này không cho phép JSDF tham chiến ở nước khác.

Nếu yêu cầu của ông Abe được Quốc hội Nhật Bản thông qua, JSDF có thể tham gia phòng ngự cho Mỹ hoặc các nước khác kể cả trong trường hợp Nhật không bị tấn công. Nhật đã từng bước nới lỏng các hạn chế của điều khoản 9 nhằm cho phép nước này triển khai quân tại nước ngoài trong một số trường hợp cụ thể, nhưng điều 9 vẫn cấm các lực lượng vũ trang Nhật sử dụng vũ khí để chiến đấu trong trường hợp được triển khai.

“Phòng vệ tập thể vượt qua tất cả các giới hạn mà điều 9 đề ra. Đây sẽ là bước tiến lớn của Nhật”, ông Chris Winkle – chuyên gia về hiến pháp tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản - Đức tại Tokyo.

Bản dự thảo của ông Abe gặp phải những phản đối từ bên trong chính đảng của mình và ông sẽ phải vượt qua những điều này để được Quốc hội Nhật phê duyệt. Phe đối lập của ông Abe cho rằng điều khoản mới sẽ làm yếu đi các điều khoản từ bỏ chiến tranh trong Hiến pháp Nhật.

“Hiện thời, giới hạn của Điều 9 là viêc Nhật bị nước ngoài tấn công. Sau khi sửa đổi, điều gì sẽ hạn chế sự lạm dụng quyền tự vệ của Nhật khi nước này không bị tấn công trực tiếp?”, chuyên gia an ninh Kyouji Yanagisawa – người từng làm trợ lý cho cựu Thủ tướng Nhật Junichiro Koizumi bày tỏ sự nghi ngại.

Ông Yosuke Isozaki, cố vấn an ninh quốc gia cho ông Abe cho biết, việc thay đổi là cần thiết vì căng thẳng tăng cao tại Đông Á cũng như những áp lực từ việc Mỹ cắt giảm chi tiêu quân sự.

“Nhật sẽ phải đóng góp nhiều hơn cho quốc tế bằng cách tăng cường quan hệ với Mỹ cũng như mở rộng các mối quan hệ với các nước khác”, ông Yosuke Isozaki cho biết.

Bản dự thảo của ông Abe nếu được thông qua sẽ cho phép Nhật có thể chiến đấu cho Mỹ khi tàu chiến của Mỹ bị tấn công ở gần Nhật, bắn hạ một tên lửa bắn về phía Mỹ hoặc tham gia quét mìn tại các vùng biển xa có sự qua lại của tàu thương mại Nhật.

Mỹ ủng hộ việc ông Abe thúc đẩy cho một vai trò quân sự lớn hơn, khi nước này muốn Nhật Bản phải chịu một gánh nặng lớn hơn trong việc phòng vệ.

Về phía mình, Bắc Kinh lên tiếng chỉ trích bước đi của chính phủ ông Abe và cho rằng Nhật đang có các bước đi tiêu cực làm dấy lên những lo ngại về mục đích thật sự của Nhật.

“Chúng tôi yêu cầu Nhật tôn trọng sự lo ngại về an ninh của quốc gia khác trong khu vực. Chúng tôi kêu gọi Nhật tuân thủ các con đường phát triển hòa bình, nghiêm túc đối mặt và so sánh với lịch sử cũng như đóng một vai trò xây dựng cho hòa bình và ổn định trong khu vực”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh trả lời báo chí ngày 15/5.