TQ dời giàn khoan tới vị trí Petro VN khai thác: Ứng phó thế nào?

- Khi Trung Quốc đưa giàn khoan vào vị trí thềm lục địa Việt Nam, Việt Nam có bất ngờ không? Ông Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia có nói là kiên trì đàm phán hòa bình, nhưng nếu Trung Quốc không rút quân ra khỏi vùng biển Việt Nam, thì giải pháp của chúng ta sẽ như thế nào?

- Ông Ngô Ngọc Thu: Lực lượng hải quân Việt Nam chưa tham gia và hiện chưa có mặt ở khu vực giàn khoan HD981. Còn việc di chuyển của giàn khoan HD981 thì chúng tôi theo dõi và nắm bắt rất chặt. Theo công ước quốc tế về luật biển thì các tàu thuyền, phương tiện nổi được quyền di chuyển bình thường trên các vùng đặc quyền kinh tế, chỉ khi nào những giàn khoan hạ đặt và tiến hành khoan thăm dò thì lúc đó mới vi phạm chủ quyền về lãnh hải biển. Việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trên các vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, chúng ta kiến quyết đấu tranh theo tinh thần sử dụng mọi biện pháp trên cơ sở đảm bảo hòa bình, ổn định ở khu vực, đảm bảo an ninh, an toàn lãnh hải biển Đông.

- Xem video clip thì thấy có các hoạt động, trong đó tàu Trung Quốc chủ động đâm tàu Việt Nam. Vậy, tàu Việt Nam có tiến hành các hoạt động tương tự, nghĩa là đâm vào tàu Trung Quốc để bảo vệ chủ quyền của mình hay không?

- Ông Ngô Ngọc Thu: Các tàu hải cảnh và tàu cảnh vệ của TQ chủ động đâm va vào tàu VN, ảnh hưởng đến các thiết bị của tàu VN. Lực lượng cảnh sát biển và lực lượng kiểm ngư đã hết sức kiên trì và kiềm chế. Chúng tôi tiếp tục bám trụ và giải quyết mọi việc ở trên biển, nhưng mọi sự chịu đựng đều có giới hạn, nếu tiếp tục đâm vào, thì chúng tôi sẽ có những tự vệ tương tự để đáp lại.

- Động thái TQ đã bị quốc tế lên án. Nhưng liệu sự nhịn của Việt Nam có khiến TQ ngày càng lấn tới hay không?

- Ông Trần Duy Hải: VN là đất nước rất yêu hòa bình, vì chúng ta trải qua rất nhiều cuộc chiến tranh nên chúng ta mong muốn hòa bình và kiên trì đưa ra các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp. Tất nhiên, tôi nói rất nhiều lần vấn đề chủ quyền lãnh thổ rất thiêng liêng đối với dân tộc và người dân Việt Nam, cho nên VN sẽ sử dụng tất cả các biện pháp mà được quy định bởi hiến chương Liên Hợp Quốc để bảo vệ quyền lợi và lợi ích của mình.

- Có thông tin từ phía TQ cho rằng, sáng nay, các lực lượng thực thi pháp luật phía VN đã khống chế 1 số ngư dân TQ ở khu vực đó. Việc này có đúng  không?

- Ông Ngô Ngọc Thu: Tôi xin khẳng định, hiện nay các lực lượng thực thi pháp luật ở Việt Nam không hề bắt giữ, khống chế một đối tượng nào của Trung Quốc như thông tin nêu trên.

- Ông Ngô Ngọc Thu: Mặc dù những ngày vừa qua tình hình rất căng thẳng, TQ chủ động tiến hành đâm va và sử dụng các loại trang bị trên tàu để bắn phun nước vào các tàu VN, thế nhưng cho đến thời điểm hiện nay, tôi khẳng định chưa có người nào bị chết trên biển, mà chỉ có 6 kiểm ngư viên bị thương phần mềm do mảnh kính từ tàu vỡ văng vào sau vụ va chạm.

- Phía Việt Nam có thể theo gương của Philipines là tiến hành các thủ tục kiện ra tòa án quốc tế chống lại Trung Quốc hay không?

- Ông Trần Duy Hải: Như các bạn đã biết, việc giải quyết tranh chấp về lãnh thổ tại các cơ quan tòa án quốc tế là một giải pháp hòa bình. Tất cả các biện pháp hòa bình đều có thể được sử dụng để bảo vệ các quyền và lợi ích của Việt Nam. Như chúng tôi đã nói nhiều lần, quan niệm nhất quán của Việt Nam là thông qua các biện pháp hòa bình, trong đó ưu tiên đàm phán, thương lượng giải quyết các vấn đề tranh chấp với các nước láng giềng. Tuy nhiên, chúng ta không thể loại trừ các biện pháp nào cả, miễn là chúng ta bảo vệ được chủ quyền.

- Các hoạt động thăm dò giàn khoan của TQ, theo Tập đoàn Dầu khí là chưa có tiến hành thăm dò thương mại nào tại vị trí lô 143, tuy nhiên Tập đoàn Dầu khí có những chuẩn bị ứng phó như thế nào nếu Trung Quốc có di dời giàn khoan ra các vị trí mà tập đoàn đang tiến hành khai thác, xâm phạm tới quyền lợi, lợi ích của tập đoàn cũng như đất nước?

- Ông Đỗ Văn Hậu: Khu vực lô 143 – 142, đây là khu vực đang có giàn khoan DH981 của Trung Quốc. Để khỏi hiểu lầm, chúng tôi xin nói rằng, đây là khu vực chưa có phát hiện thương mại nào để có thể khai thác dầu khí. Và đây là lần đầu tiên ở khu vực này có khoan dầu khí. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã tiến hành nhiều đợt khảo sát tìm kiếm thăm dò dầu khí ở khu vực này nhưng chưa khoan. Và đây là lần đầu tiên Trung Quốc đưa giàn khoan vào khu vực vi phạm quyền chủ quyền ở thềm lục địa và vùng độc quyền kinh tế của Việt Nam. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã gửi thư cho Chủ tịch và TGĐ Công ty dầu khí Hải Dương Trung Quốc để phản đối và yêu cầu công ty này chấm dứt các hoạt động tại đây.

Về việc trong tương lai, liệu Trung Quốc có tiến tới tiếp cận vào khoan tại các khu vực mà chúng ta đang thăm dò, khai thác hay không, tất các các khu vực Việt Nam đang khai thác, thăm dò khai thác dầu khí đều nằm ở thềm lục địa và vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam và chúng tôi tin rằng, với các lực lượng bảo vệ của Việt Nam và của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thì chúng ta không cho phép họ tiếp cận vào khai thác dầu khí trong vùng biển của chúng ta dưới bất kỳ hình thức nào.

- Một số đặc điểm của vùng biển mà Trung Quốc đưa giàn khoan vào, như độ sâu thế nào, tài nguyên, khả năng khai thác dầu ra sao?

- Ông Đỗ Văn Hậu: Vùng biển mà phía Trung Quốc đang tiến hành tranh chấp, cách phía Nam đảo Tri Tôn 17 hải lý (30km), cách đảo Lý Sơn ở phía Đông khoảng 180 hải lý. Khu vực này độ nước sâu trung bình khoảng 1.000m. Vì vậy mà Trung Quốc phải dùng giàn khoản nửa nổi nửa chìm. Giàn này có 2 cách để định vị, hoặc là dùng neo, hoặc dùng các chân vị để định vị tại vị trí khoan.

Về tiềm năng dầu khí tại khu vực này, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã thực hiện nhiều đợt khảo sát, không phải bây giờ mới khảo sát mà kể từ thời trước nữa. Năm 1972, chúng ta còn thuê một công ty của Mỹ để khảo sát tiềm năng dầu khí tại đây. Sau đó thì chúng ta xuất bản tài liệu. Những nghiên cứu của Petro Việt Nam đã có, nhiều nghiên cứu được in ra.

Tổng quan mà nói thì khu vực này tiềm năng dầu khí chưa được đánh giá kỹ vì chúng ta chưa đủ tài liệu và cũng chưa khoan. Tuy nhiên, tại sao bây giờ Petro Việt Nam chưa khoan vì đây là vùng nước sâu và chúng ta chưa có thiết bị để chúng ta khoan ở khu vực này. Phần lớn các hoạt động thăm dò, đặc biệt hoạt động khai thác dầu khí thì chúng ta hoạt động ở vùng biển nông hơn. Chúng tôi vẫn có kế hoạch thăm dò khai thác dầu khí ở những vùng biển xa hơn, kể cả khu vực lô 142-143.

Tuy nhiên, để khai thác dầu khí ở một khu vực, chúng ta phải xây dựng rất nhiều công trình cố định và thực hiện rất nhiều công việc, các hoạt động dầu khí liên quan như thăm dò thêm… Để khai thác được dầu khí ở vùng biển nước sâu thì đòi hỏi một chương trình đầu tư rất tốn kém. Chúng tôi tin rằng trong một tương lai gần không ai có thể khai thác được dầu khí ở khu vực này.

- Từ trước đến nay, Trung Quốc đã có nhiều lần bắt giữ, truy đuổi tàu cá Việt Nam và sau những lần đó đều có bồi thường. Vậy sau sự kiện Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan vào vùng biển Việt Nam, các kiểm ngư viên Việt Nam bị thương, tàu thuyền bị hư hỏng, thì Việt Nam sẽ yêu cầu Trung Quốc bồi thường như thế nào?

- Ông Trần Duy Hải: Như các bạn đã biết trong thời gian qua chúng ta đã có những biện pháp để bảo vệ chính đáng lợi ích của nhân dân ta, qua các cuộc tiếp xúc ngoại giao... Trong các giao thiệp đó, chúng ta đã yêu cầu Trung Quốc chấm dứt những hành động sai trái, cũng như yêu cầu bồi thường thiệt hại. Trong vụ việc lần này, chúng tôi cũng đã yêu cầu Trung Quốc phải bồi thường thiệt hại mà họ đã gây ra trong vụ va chạm hôm nay (7/5).