Các tình nguyện viên Mỹ đang chiến đấu ở Ukraine

LTS: Báo điện tử VOV xin giới thiệu với quý độc giả phần dịch bài viết của nhóm phóng viên điều tra của tờ New York Times (Mỹ) về hiện trạng các tình nguyện viên Mỹ tham chiến ở Ukraine thời gian qua.

Hàng ngàn những tay súng tình nguyện như thế này đổ đến Ukraine. Nhiều người trong số họ là những người Mỹ hứa hẹn mang đến đây các kinh nghiệm quân sự của mình, tiền bạc cũng như hàng hóa cung cấp cho chiến trường. Các tờ báo ở quê hương họ ca ngợi sự cam kết của họ, còn các nhà quyên góp cung cấp cho họ hàng triệu USD.

Tuy nhiên, sau một năm chiến sự, nhiều người trong số các nhóm chiến binh tình nguyện này đang phải chiến đấu với chính mình và đang phá hoại chính các nỗ lực chiến đấu mà họ cam kết trước đó.

Một số người lãng phí tiền bạc hoặc mất ý chí chiến đấu. Số khác thì khoác lên mình dáng vẻ từ thiện trong khi trên thực tế lại tìm cách hưởng lợi từ cuộc xung đột vũ trang, theo các bút lục có được.

Một viên trung tá thủy quân lục chiến nghỉ hưu đến từ bang Virginia (Mỹ) đang là tâm điểm cho một cuộc điều tra cấp liên bang của Mỹ về cáo buộc đã xuất khẩu trái phép công nghệ quân sự. Một cựu quân nhân của lục quân Mỹ cố công đến Ukraine rồi sau đó lại đào tẩu sang phe Nga. Một nam giới bang Connecticut thì lại cập nhật trực tiếp từ chiến trường, bao gồm cả vị trí chính xác của anh ta, khoe khoang việc dễ dàng tiếp cận vũ khí Mỹ. Một cựu công nhân xây dựng thì lại đang ấp ủ kế hoạch sử dụng hộ chiếu giả để tuồn vào Ukraine các chiến binh đến từ Pakistan và Iran.

Các nhân vật như thế có chỗ đứng trong hoạt động phòng thủ của Ukraine do vai trò của Mỹ trong cung cấp vũ khí. Chính quyền Tổng thống Biden đã gửi đến Ukraine tiền bạc và vũ khí chứ không phải các binh sĩ chuyên nghiệp. Điều đó đồng nghĩa rằng nhiều kẻ "ất ơ" lại được dễ dàng tiếp cận vũ khí khí tài của Mỹ.

Một số tình nguyện viên vội vã đến Ukraine để thực sự giúp đỡ chính quyền Ukraine trong cuộc đối đầu quân sự với Nga. Họ làm nhiều việc từ chiến đấu cho đến sơ cứu người bị thương. Họ còn tham gia quyên góp tiền để mua các hàng hóa quan trọng cung ứng cho Ukraine.

Nhưng trong cuộc xung đột vũ trang trên bộ lớn nhất của châu Âu kể từ năm 1945, bên cạnh những tình nguyện viên được đào tạo, cũng có những đối tượng thiếu cả kỹ năng lẫn kỷ luật trong việc giúp đỡ Ukraine.

Tờ New York Times nghiên cứu hơn 100 trang tài liệu nội bộ của các nhóm tình nguyện và phỏng vấn hơn 30 tình nguyện viên, các chiến binh, các nhà gây quỹ, nhà quyên góp cũng như phỏng vấn các quan chức Mỹ và Ukraine. Một số người giấu tên khi thảo luận các thông tin nhạy cảm này.

Các cuộc phỏng vấn và hoạt động nghiên cứu đã hé lộ một loạt các vụ lừa đảo, sai lầm và tranh cãi đã cản trợ hoạt động tình nguyện bắt đầu từ lúc Nga mở "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine vào tháng 2/2022, khi Tổng thống Ukraine Zelensky kêu gọi giúp đỡ. Lúc đó, ông Zelensky nói như sau: "Mỗi người bạn của Ukraine mà muốn cùng Ukraine bảo vệ đất nước này thì hãy đến đây. Chúng tôi sẽ trao cho các bạn vũ khí".

Hàng ngàn người hưởng ứng lời kêu gọi của ông Zelensky. Một số gia nhập các nhóm quân sự như nhóm Lê dương quốc tế mà Ukraine đã thành lập cho các chiến binh ngoại. Số khác tham gia vai trò hỗ trợ hoặc gây quỹ.

Ukraine bận rộn với chiến sự nên không có nhiều thời gian để thẩm tra các tình nguyện viên. Do vậy, nhiều người với quá khứ bất hảo đã cắm sâu vào nhóm Lê dương và vô số các nhóm tình nguyện viên khác.

Khi được hỏi về các vấn đề này, quân đội Ukraine chỉ nói chung chung rằng họ có cảnh giác bởi lẽ các điệp viên Nga thường xuyên cố gắng xâm nhập vào các nhóm tình nguyên viên của Ukraine. Andriy Cherniak - đại diện cho ngành tình báo quốc phòng Ukraine, nói: "Chúng tôi điều tra những trường hợp như vậy và trao lại họ cho các cơ quan thực thi pháp luật". 

Một trong các trường hợp người Mỹ nổi tiếng nhất trên chiến trường Ukraine là James Vasquez, một nhân viên hợp đồng chuyên về sửa nhà ở bang Connecticut. Anh này tuyên bố rằng mình sắp rời Mỹ để sang Ukraine. Tờ báo địa phương ở Mỹ đã thêu dệt lên một câu chuyện đẹp về một cựu hạ sĩ quan lục quân Mỹ bỏ lại đằng sau công việc và gia đình, xách súng và ba lô lên để ra mặt trận.

Kể từ đó, Vasquez đăng tải các video trực tuyến về chiến trường, và ít nhất một lần đã phát chính xác vị trí đơn vị của mình cho tất cả mọi người, bao gồm cả đối phương. Anh ta sử dụng câu chuyện này để xin tiền viện trợ. Trong một video quyên góp tài chính, Vasquez nói như sau: "Tôi đã ở Kuwait trong chiến dịch Bão táp Sa mạc, và tôi đã ở Iraq sau sự kiện 11/9".

Trên thực tế, một nữ phát ngôn viên của Lầu Năm Góc cho hay, Vasquez chưa bao giờ được triển khai tới Kuwait, Iraq hay bất cứ nơi nào khác. Anh ta chỉ chuyên về nhiên liệu và sửa chữa điện. Và anh ta rời lực lượng dự bị lục quân không phải với tư cách hạ sĩ quan mà chỉ với tư cách một binh nhất.

Vasquez được tiếp cận nhiều vũ khí, bao gồm súng trường Mỹ. Anh ta cho biết, mình không biết chính xác số vũ khí đó đến từ đâu. Tuy nhiên, anh ta nhận xét rằng súng trường "mới toanh và có số lượng lớn". Anh ta còn đăng tải lên mạng xã hội Twitter nội dung rằng mình không cần phải lo lắng về các quy định quốc tế đối với chiến tranh khi ở Ukraine.

Vasquez chiến đấu bên cạnh tiểu đoàn cựu hữu của Ukraine mang biệt danh "Những chú sói của Da Vinci" cho tới tuần vừa qua, khi New York Times hỏi anh này về các tuyên bố không chính xác liên quan đến nghĩa vụ quân sự. Sau đó, Vasquez lập tức phi kích hoạt tài khoản Twitter rồi nói rằng mình có thể rời khỏi Ukraine do giới chức ở đây đã phát hiện anh ta chiến đấu mà không có hợp đồng quân sự theo yêu cầu.

Vasquez thừa nhận đã bị đuổi khỏi lục quân Mỹ nhưng lại không nói công khai vì sao bị cho giải ngũ. Trong một cuộc phỏng vấn, Vasquez nói rằng mình phải "nói dối triệu lần thì mới tiến lên được".