- Rạng sáng qua, Cựu thượng nghị sĩ Mỹ George McGovern đã qua đời ở tuổi 90. Ông vẫn thường được truyền thông nhắc tới là một chính khách ra sức kêu gọi chấm dứt Chiến tranh Việt Nam.
Hàng loạt các hãng truyền thông lớn trên thế giới: AFP, AP, Reuters…đều đưa tin về sự kiện này. Phát ngôn viên Steve Hildebrand của gia đình cựu Thượng nghị sĩ McGovern cho hay, ông mất lúc 5h15 (giờ địa phương) tại thành phố Sioux Falls, bang Nam Dakota. Người thân, bạn bè đã túc trực bên ông tới phút cuối cuộc đời.
Trước đó, vì sức khỏe suy yếu, George McGovern đã phải điều trị tại bệnh viện thuộc Sioux Falls, Nam Dakota. Trong thông báo của gia đình McGoven có đoạn: "Chúng tôi hạnh phúc vì biết rằng cha chúng tôi đã sống một cuộc sống hữu ích, thành công và dài lâu, góp phần vào cuộc chiến chống nghèo đói, là tiếng nói tiến bộ cho hàng triệu người cũng như cuộc chiến vì hòa bình”.
Theo thông báo của gia đình Cựu thượng nghị sĩ, tang lễ của ông sẽ được tổ chức tại Sioux Falls, tuy nhiên chưa ấn định thời gian chính xác.
Ảnh: Policymic.com.
George McGovern sinh ngày 19/7/1922 tại Avon, thuộc bang Nam Dakota, nước Mỹ. Cựu thượng nghị sĩ từng là một phi công lái máy bay ném bom B-24 tại châu Âu trong Chiến tranh thế giới lần thứ hai. Trong giai đoạn từ năm 1962 – 1981, George McGovern là thượng nghị sĩ Mỹ.
Năm 1972, ông đối mặt với Richard Nixon trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng. Với tư cách là một ứng viên Đảng Dân chủ, George McGovern luôn chủ trương hòa bình với câu khẩu hiệu chống chiến tranh: “Hỡi người Mỹ, hãy về nhà”.
Phản đối chiến tranh tại Việt Nam chính là một trong những nội dung chủ đạo trong chiến dịch vận động tranh cử của chính khách này. Cương lĩnh tranh cử của McGovern là: “Tìm kiếm và sự thật”. George McGovern hứa rằng: “Nếu đắc cử, tôi sẽ dừng ngay cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam”. Chủ trương hòa bình của ông nhận được sự ủng hộ rất lớn của các cử tri và thổi bùng lên ngọn lửa phản đối cuộc chiến phi lý của Mỹ tại Việt Nam khi ấy. Ngoài ra, McGovern cũng đưa phụ nữ, thanh niên và người thiểu số vào đảng Dân chủ trong chiến dịch này. Những chiến lược ấy giúp ông chiếm được cảm tình của nhiều cử tri Mỹ.
Tuy nhiên, Richard Nixon phải chịu sự chỉ trích gay gắt của dư luận vì không thể hiện thực hóa cam kết chấm dứt chiến tranh Việt Nam mà ông ta từng hứa hẹn khi tham gia tranh cử vào bốn năm trước đó.
 |
| Ảnh: Bostonglobe.com. |
Tình thế đã đảo ngược hoàn toàn vào ngày 26/10, khi cuộc bầu cử chỉ còn hai tuần nữa sẽ chính thức diễn ra, cố vấn anh ninh quốc gia Mỹ Henry Kissinger đã tuyên bố “hòa bình đang trong tầm tay”, khiến số lượng cử tri ủng hộ Nixon tăng lên vùn vụt và kết quả là George McGovern đành chịu thất bại trong cuộc đua này. Đó cũng là nguyên do dẫn tới sự ra đời của thuật ngữ chính trị bầu cử Mỹ: “Bất ngờ tháng 10”.
Dù không chiến thắng trong cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ năm 1972, nhưng ảnh hưởng chính trị của McGovern vẫn vô cùng sâu sắc. Đặc biệt là những tâm huyết của trong việc phản đối cuộc chiến vô nghĩa của Mỹ tại Việt Nam tới nay vẫn được nhân loại ghi nhận và hết sức trân trọng. Với ông, Việt Nam chính là “cuộc nội chiến thứ hai của nước Mỹ”. Cựu thượng nghị sĩ này nhận định: “Người Mỹ sẽ còn phải tiếp tục chiến đấu trong suốt quãng đời còn lại".
Tâm huyết của ông dành cho Việt Nam vẫn như ngày nào, kể cả khi McGovern đã ở cái tuổi “gần đất xa trời”. Trong bài viết: “Đi Mỹ, chuyện bây giờ mới kể - Kỳ 2: Đêm của người từng hứa dừng ngay cuộc chiến ở Việt Nam” của tác giả Xuân Ba, đăng trên báo Tiền Phong điện tử, ngày 6/7/2005 có những ghi chép xúc động về bài phát biểu chân thành của George McGovern (khi ấy đã ngoài 80 tuổi) trong bữa tiệc chiêu đãi Thủ tướng Phan Văn Khải và Đoàn đại biểu Chính Phủ Việt Nam do tập đoàn IDG tổ chức. Xin trích nguyên văn bài phát biểu của ông:
“...Thưa ngài Phan Văn Khải - Thủ tướng nước CHXHCN Việt Nam.
Thưa ngài Vũ Khoan - Phó Thủ tướng và các quý vị thành viên trong đoàn. Thưa ngài Patrick McGovern, vị chủ nhà danh dự của buổi tối hôm nay, người cũng có cái họ McGovern tuyệt vời như tôi.
Tôi ao ước Patrick là con trai của tôi, nhưng tôi cũng rất hạnh phúc rằng chúng tôi là bạn bè tốt của nhau. Tại Massachusett cũng có một dân biểu Quốc hội có cái tên Jim McGovern. Anh ấy cũng chẳng phải là con trai tôi, nhưng cũng là một người bạn tốt, một dân biểu Quốc hội tuyệt vời và cũng là một người bạn của Việt Nam.
Thưa ngài Thủ tướng, khi tôi tham gia tranh cử chức Tổng thống vào năm 1972 với Ngài Tổng thống Richard Nixon, cương lĩnh của tôi là Tìm kiếm và nói sự thật. Tôi đã hứa là nếu được đắc cử, tôi sẽ ngay lập tức dừng cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam.
Không may thay, tôi đã thua tại hầu hết các bang của toàn nước Mỹ, ngoại trừ quận Columbia và bang Massachusett. Vì thế, thưa Ngài Thủ tướng, Ngài đang ở thăm tiểu bang có những người bỏ phiếu thông minh nhất tại Mỹ đấy (cười rộ, vỗ tay). Buổi tối hôm nay, chúng tôi đón tiếp ngài Thủ tướng với tư cách là nhà lãnh đạo của một dân tộc thông minh, cần cù và sáng tạo.
Tôi rất hân hạnh rằng hai dân tộc chúng ta đã trở thành bạn bè cũng như là đối tác của nhau trong thương mại đầu tư và văn hóa. Hiện tại tôi không còn đảm nhận vị trí nào trong chính quyền ngoại trừ vị trí Đại sứ của Mỹ tại Liên Hợp Quốc về xóa đói toàn cầu. Tuy vậy, nếu tôi có thể đại diện cho Hợp chủng quốc Hoa kỳ, tôi thành tâm xin lỗi cho cuộc chiến tranh khủng khiếp mà chúng tôi đã gây ra ở Việt Nam, một cuộc phiêu lưu sai lầm và sai định hướng nhất trong hai thế kỷ gần đây của lịch sử Hoa Kỳ.
Trái tim tôi thắt lại khi nghĩ đến 58.000 thanh niên Mỹ đã chết trong cuộc chiến tranh đó. Chính sự đau đớn này đã thôi thúc tôi phải thốt lên tại Thượng viện rằng tôi thấy chán chường và mệt mỏi khi thế hệ trẻ phải chết trong những cuộc chiến tranh mà thế hệ già mộng tưởng! (im lặng một lúc).
Tôi đã là phi công lái máy bay ném bom trong Chiến tranh Thế giới lần thứ hai. Tôi tự hào với công việc đó vì chúng ta ngăn chặn những thế lực bành trướng quân sự nguy hiểm như Hitler, Mussolini. Trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, lực lượng vũ trang Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Cụ Hồ Chí Minh và Ông Võ Nguyên Giáp đã là đồng minh của chúng tôi.
Một số phi công Mỹ được Việt Minh giúp đỡ trở về với quân đội Mỹ khi máy bay của họ bị quân đội Nhật bắn rơi tại khu vực Đông Nam Á. Vào cuối Thế chiến thứ hai, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hy vọng rằng Việt Minh sẽ được Chính phủ Mỹ thừa nhận là chính phủ hợp pháp của Việt nam thay vì trở thành thuộc địa của Pháp.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết 8 lá thư cho ngài Tổng thống Truman đề nghị Chính phủ Mỹ hậu thuẫn cho nền độc lập của Việt Nam. Trong những lá thư đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc lại cuộc kháng chiến giành độc lập của Mỹ vào năm 1776. Trong Tuyên ngôn Độc lập của Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gây chú ý khi đã dùng một số ý trong Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ, do Thomas Jefferson soạn thảo.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thay đổi một ý so với bản tuyên ngôn của J. Jefferson: Chúng tôi ủng hộ một sự thật hiển nhiên rằng mọi người đều sinh ra bình đẳng. Chủ tịch Hồ Chí Minh thì nói rằng: Mọi dân tộc sinh ra đều bình đẳng! Quả là một sự thay đổi khéo léo và sáng suốt! (vỗ tay kéo dài).
Những lá thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh, dù được Tổng thống Truman và Dean Acheson đem ra thảo luận, đã không bao giờ được hồi âm. Và do vậy, Việt Nam đã tiến hành kháng chiến chống Pháp trong 8 năm và kết thúc bằng chiến thắng Điện Biên Phủ rực rỡ.
Thật không may, sau khi người Pháp thất bại, người Mỹ đã quyết định can thiệp và phải sau một cuộc chiến tranh nữa, kéo dài trong 20 năm với sự mất mát của 58.000 thanh niên Mỹ và 2 triệu người Việt Nam, Mỹ mới phải chấm dứt và rời Việt Nam vào tháng 4/1975. Nhưng ngày hôm nay, chúng ta kỷ niệm 30 năm hòa bình giữa hai dân tộc 1975 - 2005. Cho phép tôi được mời nâng ly để cảm ơn và chúc mừng cho 30 năm chiến tranh đã được thay thế bằng 30 năm hoà bình”.
Những lời tâm huyết trên đã minh chứng một điều, George McGovern xứng đáng được tôn vinh là “biểu tượng chống chiến tranh Việt Nam”. Và có lẽ, ngọn lửa chống chiến tranh phi nghĩa mà George McGovern đã nhóm lên một thời sẽ bền bỉ cháy sáng và tiếp thêm sức mạnh cho công cuộc phấn đấu vì hòa bình của nhân loại.
Nhận xét về ông, đương kim Tổng thống Mỹ Barack Obama hết lời ca tụng George McGovern là một “chính khách có niềm tin và lương tâm vĩ đại”. Trong khi đó, Mitt Rommey - ứng cử viên đảng Cộng hòa cũng cho rằng, cựu Thượng nghị sĩ McGovern là một nhà lãnh đạo kiên định của đảng Dân Chủ và là anh hùng trong Thế chiến thứ 2. Riêng Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden thì chia sẻ, ông cảm thấy tự hào vì làm việc chung với McGovern tại Thượng viện Mỹ. Với ông, McGovern là một người bạn…
M.H (tổng hợp)
[links()]