Người Việt tối kỵ điều gì nhất dịp Năm mới?

Sự kiêng kỵ của người Việt thể hiện ở nhiều góc độ, như bài trí nhà ngày Tết, ăn uống, chọn người xông đất, tặng quà....

Kiêng kị trong bài trí nhà 

Ngày Tết, nhà cửa thường được quét dọn, lau chùi cho sạch sẽ, nhiều nhà thậm chí bài trí lại phòng khách cho tiện tiếp khách. Nhà cửa được trang trí bằng những chậu hoa, cây cảnh, treo tranh ảnh... cho có không khí Tết. Tuy nhiên, khi bài trí phòng khách cần lưu ý hướng ngồi sao cho hướng ra ngoài để khách cảm nhận được sự hiếu khách của chủ nhà, và chủ nhà cũng không bị bị động khi có khách tới chơi. Bộ bàn ghế tiếp khách nên chọn những bộ có màu sắc tươi sáng, tạo cảm giác sinh khí dồi dào cho năm mới.

Trong ngày Tết, tối kỵ việc treo tranh ảnh có hình thú dữ hay bày binh khí trong phòng khách vì nó mang lại cảm giác sát khí, lạnh lẽo.

Tùy từng vùng miền mà người dân lại kiêng kỵ những món ăn khác nhau. Tuy nhiên, trong năm mới, người dân 3 cả miền trên cả nước đều kiêng ăn mực, ăn thịt chó vì cho rằng như thế sẽ đen đủi cả năm. Người miền Trung kiêng ăn trứng vịt lộn, cá mè vì sợ đen đủi. Kiêng ăn đu đủ vì nghe như “thù đủ”. Người miền Nam kiêng ăn tôm, ăn cua vì sợ công việc không suôn sẻ, con cái khó dạy bảo. Ngoài ra, người miền Nam kiêng ăn chuối dịp đầu năm do âm chuối đọc chệch thành chúi (chúc xuống chứ không tiến lên), kiêng lê vì sợ lê lết, kiêng cam vì sợ bị oan sai.

Theo phong tục người Việt Nam, người đến xông đất đầu năm cực kỳ quan trọng. Quan niệm truyền thống thì cho rằng người xông đất là người sẽ đem lại may mắn cho gia chủ trong năm mới. Điều đầu tiên, người đó phải hợp tuổi, hợp can chi, hợp ngũ hành với gia chủ, tuyệt đối kỵ người xung tuổi. Bên cạnh đó, kiêng chọn người xông nhà là người có tính cách lầm lì, bủn xỉn, khó tính, “nặng vía”... vì sợ cả năm sẽ nặng nề, không may mắn.

Kỵ mai táng và những kiêng kỵ khác 

Ngày Tết Nguyên Đán là ngày vui của toàn dân tộc, ngày mở đầu cho vận hội hanh thông của cả một năm, có ý nghĩa rất thiêng liêng. Gia đình phải tạm gác mối sầu riêng để hoà chung với niềm vui toàn dân tộc.

Vì vậy có tục lệ cất khăn tang trong ba ngày Tết. Nhà có đại tang kiêng không đi chúc Tết, mừng tuổi bà con, xóm giềng, ngược lại bà con xóm giềng lại cần đến chúc Tết và an ủi gia đình bất hạnh.

Trường hợp gia đình có người chết vào ngày 30 tháng Chạp mà gia đình có thể định liệu được thì nên chôn cất cho kịp trong ngày đó, đa số các gia đình kiêng để sang ngày mùng Một đầu năm. Trường hợp chết đúng ngày mùng Một Tết thì chưa phát tang vội nhưng phải chuẩn bị mọi thứ để sáng mùng Hai làm lễ phát tang.

Ngày mồng Một Tết người ta rất kỵ người khác đến xin lửa nhà mình, vì quan niệm lửa là đỏ là may mắn. Cho người khác cái đỏ trong ngày mùng Một Tết thì cả năm đó trong nhà sẽ gặp nhiều điều không may như làm ăn thua lỗ, trong nhà lủng củng, ra đường hay gặp tai bay vạ gió v.v. Trong ngày này, người ta kiêng quét nhà vì theo một điển tích của Trung Quốc, nếu quét nhà thì năm đó gia cảnh sẽ nghèo túng, khánh kiệt. Khi hốt rác trong nhà đổ đi thì thần Tài sẽ đi mất.

Ngày đầu năm người ta rất kiêng kỵ việc vay mượn hay trả nợ, cho vay. Ngoài ra, người già cũng khuyên con cháu trong ngày này không được đánh vỡ bát đĩa, ấm chén, cãi nhau, chửi nhau, kiêng những điều không vui xảy ra với gia đình. Người ta thường kiêng không nói tới điều rủi ro hoặc xấu xa trong dịp Tết.

Người Việt thường có thói quen tặng quà dịp Tết, tuy vậy không phải món quà nào cũng có thể đem đi biếu dịp này. Chẳng hạn không nên tặng mực, tặng mèo vì theo quan niệm như vậy là mang lại xui xẻo, nghèo túng cho gia chủ. 

Kiêng tặng đồng hồ, đặc biệt là với người già vì khiến họ nghĩ rằng thời gian sống còn lại của mình ngắn ngủi. Kiêng tặng hạt tiêu vì sợ mọi thứ tiêu tan, kiêng tặng nước vì như vậy đồng nghĩa với việc đem vận may của mình cho người khác. Kiêng tặng dao, nĩa, kéo vì sợ đem lại sự xung khắc cho gia đình gia chủ.