BYD - ông trùm ôtô điện thế giới nhưng "ế chỏng vó" ở Việt Nam

Năm 2023, gã khổng lồ BYD đạt doanh số ấn tượng lên tới 3,02 triệu xe, trong đó gần 3 triệu xe tiêu thụ ngay tại sân nhà Trung Quốc, vượt mặt đối thủ Tesla. Tuy nhiên, khi về thị trường Việt Nam, hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc dường như như đang phải “vật lộn’’ tìm kiếm doanh số. Vậy những lý do nào khiến hãng xe này rơi vào hoàn cảnh ‘’éo le’’ như vậy?

Kể từ khi “chào sân” thị trường ôtô Việt Nam vào tháng 6/2024 tới nay, những chiếc xe điện BYD hiếm khi lăn bánh trên đường, phản ánh tình trạng doanh số ảm đạm của hãng. Điều này cho thấy, BYD đang "lạc lối" với những chiến lược chưa thực sự phù hợp. Nhìn lại lịch sử cũng không mấy suôn sẻ của BYD tại Việt Nam cũng khiến cho người tiêu dùng dè dặt, lo ngại về chất lượng sản phẩm, độ bền cũng như dịch vụ hậu mãi. Những bài học từ các thương hiệu đi trước đã tạo nên tâm lý e ngại, khiến nhiều khách hàng vẫn "né" xe Trung Quốc.

Không chỉ vậy, BYD còn đang phải đối mặt với một đối thủ quá mạnh, đó là hãng xe VinFast. Thương hiệu nội địa của Việt Nam không chỉ sở hữu sản phẩm chất lượng, mà còn tạo dựng được hệ sinh thái trạm sạc phủ khắp cả nước. Khi VinFast mang đến sự tiện lợi và an tâm tuyệt đối, thì BYD lại loay hoay với bài toán cơ sở hạ tầng. Không có hệ thống trạm sạc riêng, khách hàng tiềm năng của BYD rơi vào tình cảnh "muốn mua nhưng ngại", bởi nỗi lo thiếu điểm sạc luôn thường trực.

Hơn nữa, các chính sách hỗ trợ khách hàng của BYD chưa đủ hấp dẫn và khác biệt để vượt qua VinFast. Trong khi thương hiệu xe Việt liên tục tung ra những ưu đãi mạnh tay nhằm khuyến khích người dùng trải nghiệm, như chính sách “thuê pin” hoặc “mua pin” linh hoạt, trả góp 0 đồng, miễn lãi vay, miễn phí sạc trong nhiều năm, thậm chí sẵn sàng giảm giá sâu để thu hút khách hàng, thì BYD lại thiếu đi những lợi thế cạnh tranh tương tự. Điều này khiến việc sở hữu một chiếc xe điện từ thương hiệu nước ngoài như BYD trở nên kém hấp dẫn hơn so với một lựa chọn "thuần Việt" như VinFast.

Nếu BYD bước chân vào thị trường Việt Nam với nền tảng gần như con số 0, thì VinFast lại có lợi thế lớn nhờ sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ tập đoàn VinGroup cùng hệ sinh thái đồ sộ. Đơn cử, để mang đến trải nghiệm thực tế cho người dùng, VinFast có hãng taxi công nghệ Xanh SM không chỉ hoạt động trong lĩnh vực vận tải mà còn đóng vai trò như một kênh truyền thông hiệu quả, cung cấp phản hồi chi tiết từ khách hàng. Nhiều người quyết định mua xe cũng chính nhờ cơ hội trải nghiệm thực tế thông qua dịch vụ taxi này.

Bên cạnh đó, nguồn tài chính dồi dào từ công ty mẹ giúp VinFast không chỉ mở rộng thị trường một cách nhanh chóng mà còn chủ động triển khai các chương trình ưu đãi hấp dẫn, thậm chí sẵn sàng giảm giá mạnh để thu hút khách hàng. Chiến lược này không chỉ gây khó khăn cho BYD vốn chưa có chỗ đứng vững chắc tại Việt Nam, mà còn tạo áp lực lớn lên các đối thủ khác trong ngành. Khi VinFast liên tục điều chỉnh giá bán và tung ra các chính sách hậu mãi cạnh tranh, các hãng xe khác sẽ buộc phải tìm cách thích nghi nếu không muốn bị bỏ lại phía sau.

Tuy nhiên, điểm mấu chốt của cuộc cạnh tranh vẫn nằm ở khả năng tối ưu chi phí sản xuất. VinFast đã chủ động nội địa hóa ở mức cao, giúp kiểm soát giá thành hiệu quả. Đặc biệt, pin bộ phận đắt đỏ nhất của xe điện, được sản xuất ngay tại hai nhà máy ở Hải Phòng và Hà Tĩnh, giúp giảm đáng kể chi phí.

Trong khi đó, xe của BYD đều thuộc dạng nhập khẩu nguyên chiếc, đồng nghĩa với việc phải chịu nhiều khoản thuế, phí và chi phí vận chuyển, khiến giá thành sản phẩm khó có thể cạnh tranh. Nếu chọn phương án giảm giá để thu hút khách hàng, BYD sẽ phải chấp nhận cắt giảm lợi nhuận hoặc thậm chí chịu lỗ, điều này gây bất lợi lớn cho các đơn vị kinh doanh nhượng quyền và ảnh hưởng đến toàn bộ chiến lược mở rộng tại Việt Nam.

Đơn vị phân phối hai thương hiệu này là Tasco Auto, từng có ý định đưa BYD vào thị trường Việt Nam nhưng đã bất ngờ dừng hợp tác, với lý do "khó có thể cạnh tranh". Ngay sau đó, Tasco Auto chuyển hướng sang ký kết phân phối Geely và Lynk & Co, những thương hiệu xe xăng và hybrid với chiến lược thực tế hơn, dễ tiếp cận và phù hợp hơn với thị hiếu người dùng Việt Nam.

Các chuyên gia thị trường nhận định rằng nguyên nhân chính đến từ hạ tầng xe điện tại Việt Nam vẫn chưa phát triển đồng bộ, trong khi VinFast gần như độc chiếm thị phần nhờ mạng lưới trạm sạc dày đặc. Ngược lại, dù là “ông lớn” trên thị trường xe điện toàn cầu, BYD lại không xây dựng hệ thống trạm sạc riêng, khiến khách hàng gặp nhiều bất tiện trong quá trình sử dụng.

Ngược lại với BYD, Geely và Lynk & Co hiện đang tận dụng xu hướng xe hybrid, phù hợp hơn với thói quen sử dụng xe của người Việt. Khách hàng vẫn chưa sẵn sàng chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện, trong khi xe hybrid lại mang đến lựa chọn trung gian hợp lý: tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải nhưng vẫn không lo lắng về vấn đề sạc pin.

Ngoài ra, một rào cản khác đối với BYD là tâm lý e ngại xe Trung Quốc tại Việt Nam. Geely và Lynk & Co dù cũng là thương hiệu Trung Quốc nhưng lại đi theo hướng cao cấp hơn, với thiết kế hiện đại, công nghệ tiên tiến và đặc biệt là được hợp tác phát triển với các hãng danh tiếng như Volvo. Điều này giúp chúng tạo dựng hình ảnh đáng tin cậy hơn trong mắt khách hàng Việt.

Tóm lại, dù thống trị thị trường xe điện Trung Quốc, nhưng tại Việt Nam, BYD vẫn chưa thể tìm thấy chỗ đứng vững chắc. Hạ tầng thiếu đồng bộ, rào cản tâm lý và sự áp đảo của VinFast khiến BYD dù là ‘’gã khổng lồ ở thị trường Trung Quốc’’, cũng phải chấp nhận thực tế phũ phàng, đó là sự "lép vế" trên đất Việt.