Ukraine không chỉ phụ thuộc Nga về khí đốt tự nhiên mà nguyên liệu cho 15 lò phản ứng hạt nhân của Ukraine đều do Nga cung cấp. Vì vậy khi Ukraine tìm cách thoát khỏi sự phụ thuộc về khí gas đối với Nga, nước này cũng tìm giải pháp thay thế cho nguồn nguyên liệu hạt nhân từ Nga.
Tập đoàn Westinghouse Electic có trụ sở tại bang Pennsylvania của Mỹ trả lời báo giới trong tuần cho biết, tập đoàn này sẽ gia hạn hợp đồng cung cấp nguyên liệu hạt nhân với tập đoàn Energoatom của Ukraine. Hợp đồng có giá trị 100 triệu USD.
“Theo những thỏa thuận ngày 3/4/2014, chúng tôi sẽ ký hợp đồng và tăng số lượng nguyên liệu hạt nhân chuyển đến Ukraine trong năm 2014. Hợp đồng sẽ kéo dài đến năm 2020. Chúng tôi hi vọng hợp đồng chính thức sẽ được ký trước ngày 13/2/2014”, ông Michael Kirst – Phó giám đốc bộ phận quan hệ khách hàng của Westinghouse cho biết.
 |
Các thanh nguyên liệu hạt nhân đang được chuyển về Nga sau khi được sử dụng ở Ukraine.
|
Thông báo này được đưa ra cùng thời điểm Nga tăng giá gas đối với Ukraine. Chỉ trong 1 tuần, tập đoàn Gazprom của Nga đã tăng giá gas lên 80%. Quyền Thủ tướng Ukraine Arseny Yatsenyuk cho biết đây là bước đi mang tính chính trị.
Phần lớn các nỗ lực của phương Tây là nhằm hỗ trợ Ukraine trong việc ổn định an ninh năng lượng khi nước này quá phụ thuộc vào nguồn khí đốt từ Nga. Việc thay đổi dòng khí gas đòi hỏi đầu tư rất lớn về cơ sở hạ tầng cũng như thời gian. Việc Westinghouse cung cấp nguyên liệu hạt nhân cho Ukraine có thể là một giải pháp khác để Ukraine đảm bảo an ninh năng lượng.
Gần một nửa năng lượng của Ukraine đến từ 15 nhà máy điện nguyên tử của nước này. Cách đây một vài năm, tất cả các lò này đều sử dụng nguyên liệu hạt nhân từ Nga. Trong năm 2011, Westinghouse trở thành công ty phương Tây đầu tiên cung cấp nguyên liệu hạt nhân cho Ukraine. Vấn đề nằm ở việc Westinghouse đã phải thay đổi thiết kế thanh nguyên liệu hạt nhân của hãng này cho phù hợp với thiết kế của Nga.
Nga sản xuất khoảng 5% sản lượng uranium của thế giới và đặt mục tiêu tăng gấp 3 sản lượng sản xuất trước năm 2017. Nước này nắm giữ hơn một nửa khả năng làm giàu uranium của thế giới – quá trình biến các kim loại nặng thành nguyên liệu hạt nhân. Nga cung cấp khoảng 28% uranium thô cho châu Âu và khoảng 41% uranium được làm giàu của lục địa này.
Trong năm 2011, khí đốt tự nhiên chiếm gần 25% năng lượng tiêu thụ của EU trong khi năng lượng hạt nhân chiếm khoảng 14%. Sản lượng điện do EU tự sản xuất thì năng lượng hạt nhân chiếm 25% trong khi sản lượng điện từ khí gas chiếm 22%.
Theo quyền Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Yuri Prodan phát biểu ngày 4/4, ông hi vọng việc ký hợp đồng với Westinghouse sẽ hoàn thành trong tuần này. Ukraine cũng đang làm việc với hãng Holtec của Mỹ để xây dựng nhà chứa cho các thanh nguyên liệu hạt nhân đã qua sử dụng.
“Chắc chắn sẽ có một sự tăng giá nhưng chúng tôi đang thực hiện các cuộc thảo luận để tìm các nguồn tài chính. Đây là dự án rất quan trọng với Ukraine vì chúng tôi sẽ nhận lại các thanh nguyên liệu đã qua sử dụng từ Nga”, ông Prodan trả lời hãng thông tấn Interfax ở Ukraine cho hay.
Hầu hết các thanh uranium sau khi được sử dụng ở Ukraine đều được chuyển về Nga để tạm giữ.
Năm 1986, vụ nổ ở Chernobyl là một trong những thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử thế giới. Phần lớn khu vực xung quanh nhà máy Chernobyl ở phía bắc Ukraine vẫn còn đóng cửa cho đến ngày nay.
Ngô Trang