Thủ tướng Abe sẽ tại vị thêm 10 năm nữa?

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe.

Nhiệm kỳ đầu tiên của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã kết thúc chỉ sau 365 ngày. Nhưng theo giới phân tích, ông Abe đã biết cách tự hoàn thiện trong nhiệm kỳ thủ tướng thứ hai và có thể trở thành một trong những nhà lãnh đạo có ảnh hưởng nhất Nhật Bản trong nhiều thập kỷ.

Khi Shinzo Abe rời Phủ Thủ tướng Nhật Bản hồi tháng 9/2007, trông ông khá tiều tụy. Ông đã bị hạ bệ sau một loạt thất bại, không thể thông qua các dự án trọng điểm và không có khả năng để lấp đầy lỗ hổng chính trị quá lớn mà Thủ tướng tiền nhiệm Junichiro Koizumi để lại. Quá mệt mỏi với tình trạng đấu đá trong nội bộ Đảng Dân chủ Tự do (LPD) cầm quyền, Thủ tướng Shinzo Abe đã từ chức với lý do… đau dạ dày.

Ngày 25/9 là ngày kỷ niệm một năm ông Shinzo Abe được bầu làm chủ tịch LDP. Ông hiện đang ở Mỹ để thảo luận về các vấn đề kinh tế và an ninh toàn cầu.

Các nhà phân tích chính trị ở Nhật Bản nói rằng Thủ tướng Abe có thể trở thành nhà lãnh đạo có ảnh hưởng nhất ở Nhật Bản trong nhiều thập kỷ và có tác động trên chính trường tương tự như nữ Thủ tướng Anh Margaret Thatcher hồi những năm 1980.

Steven Reed, một giáo sư tại Đại học Chuo chuyên về bầu cử và các đảng chính trị Nhật Bản, nói với Deutsche Welle: “Ông ấy có khả năng thay đổi Nhật Bản cũng giống như bà Thatcher từng làm ở Anh. Nhưng điều đó còn phụ thuộc vào LDP có cho phép ông tiếp tục lãnh đạo theo cách hiện nay hay không”.

Thủ tướng Abe đang hưởng lợi từ tình trạng hỗn độn, chia rẽ sâu sắc của phe đối lập. Ông và ban lãnh đạo đảng LPD đã học được một số bài học đắt giá từ 3 năm và 3 tháng mất quyền lãnh đạo đất nước vào tay Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ).

Giáo sư Steven Reed nhận định: “Nguyên nhân thất bại chính của 3 chính phủ gần đây nhất của LDP và 3 chính phủ kế tiếp của DPJ là tình trạng mất đoàn kết nội bộ. Trong quá khứ, LDP hiếm khi là một đảng thống nhất. Nhưng đảng này đã rút ra bài học trong hơn 3 năm bị mất quyền lãnh đạo vừa qua”.

Trong số các bài học khác mà Thủ tướng Abe và đảng của ông đã học được là phải chú ý đến các phương tiện truyền thông, điều mà các chính trị gia Nhật Bản thường không biết cách lợi dụng. LDP hiện nay tích cực hoạt động trên nền tảng truyền thông xã hội và cảm nhận tốt hơn những phản ứng của xã hội đối với các chính sách được ban hành.

Hồi giữa tháng 9/2013, Thủ tướng Abe đã đến khảo sát nhà máy hạt nhân bị thảm họa Fukushima và đã chụp ảnh ở đó, trong quần áo bảo hộ. Các phương tiện truyền thông đã đua nhau đăng tin ảnh, nói rằng Thủ tướng Abe đang kiểm soát tình hình và chính phủ của ông biết lắng nghe những quan ngại của công chúng.

Tự hoàn thiện và làm mới bản thân, Thủ tướng Abe đã nhận được tỷ lệ ủng hộ cao tới 60% sau gần một năm cầm quyền. Đây là điều chưa từng có đối với các vị thủ tướng Nhật Bản trong những năm gần đây.

Jun Okumura, một nhà phân tích quan hệ quốc tế của Eurasia Group, nói: “Người ta có thể nói ông ấy (Thủ tướng Abe) đã gặp may, khi phe đối lập bị chia rẽ sâu sắc và kinh tế Nhật Bản đang phục hồi. Nhưng các chính trị gia cũng thường tìm cách tạo ra may mắn cho bản thân. Hãy nhìn vào nỗ lực của Tokyo trong việc giành quyền đăng cai tổ chức Olympic 2020. Đã có một số rủi ro chính trị trong việc theo đuổi công cuộc khó khăn và đầy tốn kém này. Nhưng việc Tokyo giành quyền đăng cai Olympic 2020 đã tác động tích cực đến bản thân Thủ tướng Abe và nền kinh tế Nhật Bản”.

Với việc LDP kiểm soát cả hai viện của Quốc hội Nhật Bản, nhà phân tích Okumura tin rằng Thủ tướng Abe sẽ cố gắng tạo ra những thay đổi trong lĩnh vực cải cách lao động, cải cách nông nghiệp, y tế và bình đẳng giới trong công việc. Ông nói: “Đây là những điều cần làm và nếu ông ấy có thể giải quyết được một nửa trong số những vấn đề cấp bách nói trên và dẫn đến một sự thay đổi trong xã hội Nhật Bản, Thủ tướng Abe sẽ đi vào lịch sử”.

Nhà phân tích Okumura cho rằng Thủ tướng Abe sẽ bị thất vọng trong vấn đề mà ông tâm huyết nhất và đó là cải cách Hiến pháp hòa bình do đồng minh áp đặt sau Chiến tranh thế giới thứ II.

Bất kỳ thay đổi đáng kể trong Hiến pháp hòa bình của Nhật Bản chắc chắn sẽ liên quan đến Điều 9. Điều này cấm Nhật Bản coi chiến tranh như một phương tiện để giải quyết tranh chấp quốc tế và đồng minh của LDP trong chính phủ là Đảng Công minh sẽ phản đối mọi mưu đồ sửa đổi điều này.

Hiện thời, danh tiếng của Thủ tướng Abe đang nổi như cồn ở trong nước. Tuy nhiên, uy tín của ông Abe cuối cùng sẽ phụ thuộc đà cải thiện kinh tế Nhật Bản và việc duy trì sự thống nhất trong nội bộ đảng LDP cầm quyền.

Giáo sư Steven Reed nhận định nếu duy trì được đà đi lên của nền kinh tế Nhật Bản và sự thống nhất trong nội bộ, “ông Abe có thể cầm đầu LDP trong 10 năm tới, điều mà không có một vị thủ tướng Nhật Bản đương đại nào làm nổi”.