Tấn công Syria, ông Trump làm đảo lộn quan hệ Mỹ-Nga-Trung

Cuộc chiến chống IS bị đẩy xuống hàng thứ yếu

Thông tín viên của báo Les Echos tại New York nhận định, Tổng thống Mỹ đã từ bỏ chủ trương biệt lập, ít nhất vào thời điểm này, và cuộc chiến chống nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (Daech, IS) bị đẩy xuống hàng thứ yếu.

Vụ tấn công Syria bằng tên lửa hành trình Tomahawk là hành động phô trương sức mạnh, không chỉ nhắm vào Tổng thống Syria Bashar al-Assad mà còn vào Iran và CHDCND Triều Tiên.

Tuy vụ tấn công đầu tiên nhắm vào chính quyền Damascus chỉ ở mức độ khiêm tốn, nhưng đây là bước ngoặt đột phá đối với Tổng thống Donald Trump. Chuyên gia Marc Lynch của trường đại học George Washington cho rằng việc ông Trump thay đổi ý kiến nhanh như vậy cho thấy ông dễ bị ảnh hưởng. Vụ này cũng làm lung lay chủ trương “Nước Mỹ trước hết” đã góp phần làm nên chiến thắng của ông Trump. Lâu nay ông vẫn nghĩ rằng chống nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) mới là chính, còn sự ra đi của ông Assad chỉ là phụ.

Tuy nhiên, tác giả bài viết cho rằng khó thể biết được lời khẳng định của Tổng thống Trump muốn “chấm dứt sự tàn sát ở Syria” có bao nhiêu phần trăm thành thật, khi ngân sách nhân đạo dành cho các nạn nhân Syria bị cắt bớt và ông Trump còn từ chối tiếp nhận người tị nạn.

Phải chăng vụ biểu dương sức mạnh vừa qua còn có mục đích nữa là làm quên đi những thất bại trong đối nội: cải cách Obamacare, những nghi ngờ về quan hệ với Nga. Về mặt này, việc tấn công Syria đã “đảo ngược thế cờ” cho ông Trump.

Chứng tỏ có thể đồng thời chống cả IS lẫn Assad

Trả lời phỏng vấn của báo Les Echos, chuyên gia François Heisbourg - cố vấn giám đốc Quỹ Nghiên cứu Chiến lược - cho rằng “với vụ bắn tên lửa này, ông Trump chứng tỏ có thể đồng thời chống cả IS lẫn Assad”.

Vụ tấn công đơn lẻ này cho thấy ông Trump không muốn lao vào chiến tranh. Washington cũng không thực sự muốn phá hủy đường băng sân bay. Mỹ cũng chừa các trực thăng Nga gần đó. Ông Trump không việc gì phải làm Assad yếu đi trước quân khủng bố IS mà chỉ nhằm cảnh cáo việc sử dụng vũ khí hóa học ở Syria.

Theo ông Heisbourg, quan hệ Mỹ-Nga vẫn trong vòng kiểm soát, Kremlin sẽ không phản ứng quá mạnh. La Croix và Le Monde nói thêm, quân đội Nga tại chỗ được báo trước, đã không sử dụng hệ thống phòng không để đối phó, trong khi có sẵn các hệ thống tên lửa phòng không S-300 và S-400 ở căn cứ Hmeimim, Tartous. Ngược lại, với nhân tố quan trọng thứ hai là Trung Quốc, thì đáng ngại hơn. Ông Trump cho bắn tên lửa vào Syria ngay trong lúc Chủ tịch Tập Cận Bình đang ở Washington, làm mất mặt ông Tập - một điều cấm kỵ đối với người châu Á.

Chuyên gia Heisbourg nhận định vụ không kích Syria dằn mặt Bắc Kinh về vấn đề Bình Nhưỡng sẽ đè nặng lên quan hệ Mỹ-Trung sau này. Ông nhắc nhở đừng quên những nguy hiểm chiến tranh ở bán đảo Triều Tiên lẫn Biển Đông, đặc biệt là tham vọng của Bắc Kinh trên vùng biển này.

Trong bài xã luận mang tên “Mỹ, Nga, Trung: Một tam giác căng thẳng”, tác giả Jacques Hubert-Rodier của Les Echos cho rằng sự đối địch hoặc hòa hoãn của bộ ba Donald Trump, Vladimir Putin và Tập Cận Bình sẽ phác họa bộ mặt thế giới trong những thập niên đầu của thế kỷ 21.

Điểm chung của ba nhà lãnh đạo này là chủ nghĩa dân tộc. “Giấc mơ Trung Hoa” của ông Tập Cận Bình là một sự pha trộn giữa cải cách và dân tộc chủ nghĩa. “Chủ nghĩa ái quốc” của ông Putin nhằm tái lập quyền lực mạnh ở Moscow và tăng cường ảnh hưởng Nga trên thế giới. Còn ông Donald Trump nêu cao khẩu hiệu “Nước Mỹ trước hết”.

Nhưng ngồi vào Nhà Trắng chưa ấm chỗ, ông Trump đã mặc vào mình bộ áo thủ lĩnh chiến tranh. Về mặt quân sự, chưa chắc Bắc Kinh chịu chấp nhận các lý lẽ của Mỹ về việc triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD ở Hàn Quốc và mối đe dọa xung đột ở Biển Đông vẫn còn đó. Theo tác giả, việc liên tục thay đổi chủ trương cho thấy: Với chính quyền non trẻ của ông Trump, nguy cơ căng thẳng hiển hiện ở cả ba góc của tam giác quyền lực Mỹ-Nga-Trung.