Tái chiếm Palmyra: Bước ngoặt trong cuộc chiến chống IS

Đó là nhận định của nhà phân tích Ibrahim al-Marashi, trợ lý giáo sư tại Khoa Lịch sử, Đại học California (Mỹ).

Trong suốt năm qua, Tổng thống Bashar al-Assad đã nói với người dân Syria và cộng đồng quốc tế rằng chỉ có chế độ của ông mới có thể ngăn chặn được đà tiến của phiến quân IS. Nhưng chẳng mấy ai tin sự khẳng định này.

Cuối cùng, Damascus cũng đã tích lũy đủ lực lượng quân sự để đánh bại phiến quân IS trong cuộc chiến giành lãnh thổ. Ngoài ra, ngay cả khi rút lực lượng chủ lực khỏi Syria, số chiến đấu cơ còn lại của Nga vẫn yểm trợ vô cùng hiệu quả cho các lực lượng ủng hộ chế độ Assad trên chiến trường.

Chiến thắng của quân đội Syria chống lại IS ở Palmyra chính là một bước ngoặt không chỉ trong cuộc chiến chống cái gọi là Nhà nước Hồi giáo, mà còn đảo ngược cục diện của cuộc nội chiến ở quốc gia Trung Đông này.

Chiến thắng của quân đội Syria ở Palmyra diễn ra chỉ ba tháng sau khi Iraq thu hồi thành phố Ramadi từ tay phiến quân IS. Chiến thắng ở Ramadi và Palmyra đã vô hiệu hóa chiến quả của cái gọi là Nhà nước Hồi giáo.

Cả Ramadi lẫn Palmyra đều rơi vào tay phiến quân IS hồi tháng 5/2015. Điều này cho thấy, phiến quân IS có đủ khả năng tiến hành hai chiến dịch quân sự đồng thời ở Iraq và Syria.

Chỉ có điều, phiến quân IS đã bị thảm bại trước các lực lượng dân quân. Trước khi mất Ramadi, phiến quân IS đã bị lực lượng dân quân Shia đánh tan tác ở thành phố Tikrit và buộc phải tháo chạy khỏi thành phố chiến lược này. Vào mùa hè năm 2015, các lực lượng dân quân của người Kurd Syria đã đánh chiếm thị trấn Tel Abyad trên biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ từ tay phiến quân IS. Tiếp đó là chiến thắng giải phóng Sinjar của dân quân người Kurd Iraq trong tháng 11/2015. Ở cả Iraq lẫn Syria, các lực lượng dân quân đã đánh bại phiến quân IS, với sự yểm trợ của không quân Mỹ.

Tuy nhiên, trong chiến thắng ở Ramadi và sau đó là Palmyra, quân đội Iraq và quân đội Syria chính là lực lượng chủ công. Cả hai quân đội này đều đã đánh bại phiến quân IS. Việc hai chính phủ Iraq và Syria tuyên bố chiến thắng là tối quan trọng.

Chiến thắng ở Ramadi và Palmyra đã chôn vùi huyền thoại “bất khả chiến bại” của phiến quân IS. Chính cái gọi là Nhà nước Hồi giáo đã triệt để khai thác huyền thoại này để tuyển dụng chiến binh ở Iraq, Syria, Trung Đông và phương Tây.

Trong trường hợp Ramadi, quân đội Iraq là lực lượng chủ công giải phóng thành phố. Trong khi đó, các lực lượng dân quân Shia chỉ đóng vai trò hỗ trợ và không quân liên minh do Mỹ cầm đầu đã ném bom ồ ạt trong chiến dịch tái chiếm thành phố chiến lược này.

Trong trường hợp của Palmyra, chính phủ Syria đã tuyên bố chiến thắng cấp quốc gia đầu tiên trong cuộc chiến chống phiến quân IS, ngay cả khi chiến thắng này đạt được với sự trợ giúp hữu hiệu của các lực lượng phi Syria - trong đó có Nga, Iran, Hezbollah và chiến binh Shia đến từ Iraq/Afghanistan.

Chiến thắng giải phóng Palmyra đã nâng cao vị thế của Tổng thống Assad đối với dân chúng Syria và cộng đồng quốc tế. Điều này chứng tỏ rằng ông Assad là bức tường thành duy nhất ngăn chặn sự đe dọa của các phần tử khủng bố, vào thời điểm Châu Âu bị rúng động bởi các cuộc tấn công đẫm máu tại Brussels.

Việc quân đội quốc gia Syria tái chiếm Palmyra vào cuối tháng 3/2016 là chiến thắng quan trọng. Trong cuộc nội chiến Syria, phe nổi dậy có thể đánh chiếm nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn, nhưng quân đội Syria vẫn duy trì được độc quyền về không quân, xe tăng và trọng pháo.

Đến tháng 4/2015, phe nổi dậy hợp tác với nhau dồn ép quân đội Syria, với tên lửa chống tăng và nhiều loại vũ khí tiên tiến khác do các nước đỡ đầu ở bên ngoài cung cấp. Phe nổi dậy đã thành công nhanh chóng ở Idlib và Jisr al-Shughur thuộc miền bắc Syria.

Lần đầu tiên, Tổng thống Bashar al-Assad công khai thừa nhận rằng quân đội Syria đã thất bại, sau khi tỉnh Idlib rơi vào tay phiến quân. Khi đó, tỷ lệ đào ngũ trong quân đội Syria tăng vọt và nhà nước Syria phụ thuộc hơn bao giờ hết vào Hezbollah và Iran. Sau khi phiến quân IS đánh chiếm Palmyra, không ít người cho rằng sự tồn tại của chế độ Assad chỉ còn được tính bằng ngày.

Trong tình huống nguy cấp này, người Nga đã can thiệp một cách mạnh mẽ và kịp thời, theo yêu cầu của chính phủ Syria. Lúc đầu, phía Mỹ cho rằng Nga sẽ lún sâu vào “vũng lầy” Syria như ở Afghanistan trước đây. Thế nhưng, trênthực tế, sự can thiệp quân sự hữu hiệu của Nga đã đảo ngược cục diện chiến trường và vực dậy được tinh thần chiến đấu của quân đội Syria.

Cách đây một năm, các nhà phân tích và truyền thông phương Tây từng tiên đoán rằng chế độ Assad sẽ sụp đổ nhanh chóng. Hiện thời, không một ai nghi ngờ về sự tồn tại của chế độ này. Tuy nhiên, Quân đội Syria hiện vẫn chưa có đủ nguồn lực để chiến thắng hoàn toàn trước IS và phe nổi dậy trong tương lai gần, ngay cả khi nó nhận được sự yểm trợ hữu hiệu của các lực lượng Nga còn lại.

Chỉ có điều, khi các lực lượng ủng hộ Tổng thống Assad đạt được một chuỗi các chiến thắng chiến thuật trước quân nổi dậy ở ngoại ô thành phố Aleppo và phiến quân IS ở Palmyra, bế tắc chính trị giữa chính phủ Syria và phe đối lập xem ra chỉ có thể được giải quyết trên chiến trường trong năm tới.