Sau Iran sẽ đến vấn đề hạt nhân Triều Tiên?

Nhà phân tích Georgy Toloraya, giám đốc Trung tâm Chiến lược Châu Á  thuộc Viện Kinh tế (Viện Hàn lâm Khoa học LB Nga) và từng là cán bộ ngoại giao Nga tại Triều Tiên, cho rằng  không nên trông đợi bước đột phá nhanh chóng trong cuộc thương lượng về vấn đề hạt nhân Triều Tiên.

Ông Toloraya nói: "Theo tôi, sau kết quả Iran, chúng ta vẫn chưa nên lạc quan thái quá về triển vọng  tháo gỡ  vấn đề hạt nhân Triều Tiên, bởi vì tình hình rất khác biệt. Thứ nhất, không giống như Iran, Bắc Triều Tiên có vũ khí hạt nhân. Bình Nhưỡng đã tiến hành thử nghiệm và thậm chí qui chế hạt nhân còn được ghi nhận trong Hiến pháp của đất nước này. Thật khó hình dung là Bình Nhưỡng sẽ từ bỏ điều đó, liều lĩnh phá hoại tính hợp pháp của chế độ. Thứ hai, Iran như là một quốc gia độc lập, không chuẩn bị hủy diệt nước nào. Còn với Bắc Triều Tiên là tình huống khác. Bình Nhưỡng cho rằng mục đích thực sự  trong chính sách của Mỹ và Hàn Quốc là làm suy yếu và lật đổ chế độ Bắc Triều Tiên. Bình Nhưỡng thấy chỉ có vũ khí hạt nhân là bảo đảm duy nhất để tránh khỏi việc xóa bỏ nhà nước Bắc Triều Tiên. Thứ vũ khí này có thể chặn đứng cả gây hấn quân sự trực tiếp từ bên ngoài lẫn những toan tính phá hoại chế độ từ bên trong".

Theo nhà phân tích Georgy Toloraya, lẽ ra, người ta đã có thể giải quyết vấn đề hạt nhân Triều Tiên bằng giải pháp như hiện tại với Iran, vào thời điểm khi mà Bình Nhưỡng vừa nghĩ đến chế tạo vũ khí hạt nhân. Năm 1994, Mỹ Kỳ và CHDCND Triều Tiên đã ký Thỏa thuận khung, theo đó Bình Nhưỡng đồng ý từ bỏ tham vọng hạt nhân để đổi lấy sự hỗ trợ phát triển năng lượng hạt nhân hòa bình. Nhưng Thỏa thuận khung đã thất bại phần lớn là do lỗi của phía Washington.

Ông Toloraya nhận định: "Thỏa thuận khung năm 1994 là văn kiện rất khôn ngoan và đúng đắn. Nga ủng hộ thỏa thuận này vì trông đợi rằng khi Bình Nhưỡng đóng băng chương trình hạt nhân, còn Mỹ đáp lại bằng cách dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt và cung cấp hỗ trợ kinh tế, kể cả trong việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân…Tuy nhiên, Washington đã tính rằng chế độ Bắc Triều Tiên sắp sụp đổ nên cứ trì hoãn kéo dài thời gian, không vội thực hiện nghĩa vụ đã cam kết với Bình Nhưỡng, mà cũng chẳng có động thái gì để bình thường hóa quan hệ với Triều Tiên. Người Bắc Triều Tiên đã nhận ra sự thật này một cách nhanh chóng và cũng bắt đầu vi phạm thỏa thuận. Thế là cả hai bên Mỹ và Bắc Triều Tiên đều vi phạm cam kết, ngăn cản sự thực hiện thành công Thỏa thuận khung".

Vào đầu những năm 2000, có một điều đã trở nên rõ ràng là chế độ CHDCND Triều Tiên không sụp đổ. Sau cuộc gặp lịch sử hồi mùa hè năm 2000 tại Bình Nhưỡng của các nhà lãnh đạo hai miền Triều Tiên - ông Kim Jong-il và ông Kim Dae-jung , Bình Nhưỡng bắt đầu cố gắng thoát ra khỏi vòng vây cô lập. Năm 2002, sau một thời gian dài gián đoạn, đề án kiến thiết nhà máy điện hạt nhân ở Triều Tiên đạt đến giai đoạn xây dựng hầm ngầm bên dưới lò phản ứng và cung cấp nhiên liệu cho lò phản ứng. Và thế là, để không thực hiện Thỏa thuận khung, người Mỹ lập tức gay gắt cáo buộc Bình Nhưỡng bí mật làm giàu uranium. Bình Nhưỡng rút khỏi thỏa thuận với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và bắt đầu công khai phát triển vũ khí hạt nhân. Ngay cả cuộc đàm phán sáu bên cũng không giúp được gì, bởi người Mỹ luôn cố gây áp lực với Bình Nhưỡng chứ không quan tâm thực thi hứa hẹn của chính mình. Như vậy, hóa ra là người Mỹ đã buộc Bắc Triều Tiên trở thành một quốc gia hạt nhân.

Nhà phân tích Georgy Toloraya nói tiếp: "Trường hợp Iran mang lại cơ hội tìm kiếm giải pháp cho vấn đề hạt nhân của Bắc Triều Tiên. Đóng băng chương trình này là cần thiết cho tất cả: cả Mỹ, Trung Quốc, Nga, Hàn Quốc và cuối cùng là cho cả chính bản thân Bắc Triều Tiên bởi vì đổ nhiều tiền cho yếu tố răn đe hạt nhân vẫn không phải là khoản đầu tư tốt nhất đối với Bình Nhưỡng. Thế nhưng dù sao chúng ta chẳng nên quá mong đợi thành công tương tự như với trường hợp của Iran, vì giải quyết vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên bây giờ không phải là một nhiệm vụ ưu tiên của chính quyền Obama. Ông Obama đã đạt thành công đối ngoại bằng cách bình thường hóa quan hệ với Cuba và tháo gỡ vấn đề hạt nhân của Iran, giành điểm cho đảng của ông trước cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Còn vấn đề Bắc Triều Tiên khó có tác dụng hỗ trợ cho cuộc tranh cử này".