Theo RFI, chặng ghé Singapore của Phó Tổng thống Biden không phải là ngẫu nhiên vì quốc gia Đông Nam Á này cùng với Philippines đang ngày càng giữ vị trí quan trọng trong hệ thống bố trí lực lượng của Mỹ quanh Biển Đông, nhằm dự phòng mọi bất trắc đến từ tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và các nước nhỏ trong khu vực, đặc biệt với Philippines.
Từ nhiều năm nay, tình hình trở nên căng thẳng với việc Trung Quốc công khai đòi hỏi chủ quyền trên hầu như toàn bộ diện tích Biển Đông và ngày càng ráo riết tung thêm lực lượng quân sự và bán quân sự đi tuần tra trong khu vực để áp đặt yêu sách chủ quyền, sẵn sàng dùng vũ lực xua đuổi, sách nhiễu tàu thuyền các nước khác tại những nơi mà Bắc Kinh cho là của Trung Quốc.
Về bề nổi, các cuộc thảo luận của Phó Tổng thống Mỹ với ba lãnh đạo Singapore cao cấp nhất - Tổng thống Tony Tan Keng Yam, Thủ tướng Lý Hiển Long và cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu – sẽ đề cập đến tình hình Biển Đông và nỗ lực của khối ASEAN muốn tiến tới một bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc nhằm ngăn ngừa xung đột.
Tuy nhiên, ngoài hoạt động ngoại giao, chuyến thăm Singapore của Phó Tổng thống Biden còn có một mục tiêu khác không được quảng bá rộng rãi. Đó là thị sát việc tái bố trí lực lượng quân sự Mỹ trong khuôn khổ chiến lược “xoay trục” sang Châu Á mà chính quyền Obama đang từng bước thực hiện, với Biển Đông được xem là một trọng tâm.
Theo một quan chức Mỹ cao cấp giấu tên tại Singapore, Phó Tổng thống Biden sẽ ghé thăm một căn cứ hải quân Mỹ và chiến hạm USS Freedom, một chiếc tàu chiến thế hệ mới nhất vừa được Mỹ triển khai tại Biển Đông, đặt bản doanh tại Singapore. Đây là chiếc tàu tác chiến gần bờ LCS (Littoral Combat Ship) đầu tiên trong số 4 chiến hạm mà Mỹ đã quyết định cử đến hoạt động trong khu vực.
Vừa đến Đông Nam Á vào tháng Tư vừa qua, chiếc USS Freedom đã bắt đầu tham gia tập trận với các đối tác của Mỹ trong vùng – mà cụ thể là với Malaysia - để thích nghi với địa bàn hoạt động, tăng cường hiệu năng chiến đấu khi cần thiết.
Trên trang mạng của tờ báo Philippine Daily Inquirer ngày 18/7/2013, nhà báo Bernie Lopez đã nêu bật hỏa lực hùng hậu và tính năng cực kỳ hiện đại và linh hoạt của loại chiến hạm đời mới này của Mỹ, hầu như có thể thay thế các loại khu trục hạm và tuần dương hạm lớn hơn nhưng có tốc độ chậm hơn.
Đây là loại vũ khí được cho là có khả năng đối phó hữu hiệu với chiến lược chống tiếp cận được Trung Quốc áp dụng và không phải là ngẫu nhiên mà ngay từ đầu, Mỹ đã thuyết phục được Singapore cho sử dụng cảng tại chỗ để làm bản doanh cho loại chiến hạm LCS sẽ chủ yếu hoạt động tại Biển Đông.
Ngoài Singapore, Mỹ cũng đang đàm phán với Manila để cho tàu chiến và máy bay của Hạm đội Thái Bình Dương được dễ dàng ra vào và lưu lại các căn cứ quân sự, hải cảng và sân bay trên lãnh thổ Philippines. Mục tiêu của Mỹ chủ yếu là các căn cứ nhìn ra Biển Đông, chẳng hạn như căn cứ hải và không quân của Mỹ trước đây ở vịnh Subic gần Manila.
Các nguồn thạo tin mới đây đã tiết lộ với hãng tin Reuters rằng Washington đã xác định được khoảng một chục cơ sở quân sự và dân sự tại Philippines mà quân đội Mỹ muốn sử dụng và đa số các cơ sở này đều nhìn ra Biển Đông.
Đàm phán Mỹ-Philippines vẫn đang tiếp diễn, nhưng các ví dụ từ Singapore đến Philippines đều chứng tỏ rằng, dù không rầm rộ tuyên bố công khai, những rõ ràng Mỹ đang từng bước thực hiện chiến lược “xoay trục” sang Châu Á-Thái Bình Dương, với khu vực xung quanh Biển Đông là một trong những ưu tiên.
Văn Bình