Mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và xung đột ở Trung Đông

Nhà khí hậu học Carl Schleussner của Viện PIK ở Potsdam (Đức) nhận định: "Tai họa thiên nhiên gắn với khí hậu có tiềm năng bùng nổ, biến thành thảm kịch trong các xã hội đa sắc tộc. Thảm họa khí hậu không trực tiếp gây ra bạo lực nhưng lại có thể làm tăng nguy cơ phát triển cuộc xung đột vốn đã manh nha. Thoạt nhìn thì khẳng định này có vẻ chủ quan thiên kiến không mấy có lý, nhưng chúng tôi đã chứng minh được rằng thực tế khách quan đúng là như vậy".

Trong những năm gần đây, nhiều nhà khí hậu học và sử học cố gắng tìm hiểu xem biến đổi khí hậu trong những giai đoạn lịch sử quá khứ và thậm chí trong mấy thập kỷ qua đã ảnh hưởng như thế nào đến tiến trình lịch sử. Gần đây, họ đã xác minh được rằng đợt lạnh hồi thế kỷ thứ VII có thể là nguyên nhân gây ra đại dịch hạch trong Đế chế Byzantine và tạo nền tảng cơ sở của Vương quốc Hồi giáo Arập hùng mạnh.

Khi theo dõi liên hệ giữa tần suất thiên tai với chỉ số kinh tế của các nước, nhà khí hậu học Schleussner và các đồng nghiệp của ông đã chỉ ra rằng ở mức độ lớn, những biến động tự nhiên và nhân văn có ảnh hưởng nhiều đến các quốc gia đa sắc tộc hơn là những đất nước có sắc tộc đồng nhất.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích 30 năm gần đây trong đời sống tất cả các nước trên Trái đất và phản ứng của các cộng đồng cư dân trước những cú sốc biến đổi khí hậu.

Ở công trình phân tích này, các nhà nghiên cứu dựa trên hai yếu tố — mức độ biến đổi khí hậu mạnh mẽ và bất thường đến đâu và khoảng bao nhiêu thời gian trôi qua giữa biến động tự nhiên và biến động chính trị khác nhau tại các nước bị bao trùm bởi biến đổi khí hậu.

Họ đã phát hiện ra rằng khoảng 10% các cuộc xung đột vũ trang nổ ra trong thời gian này đều gắn với tình trạng tự nhiên hoặc đơn giản là xung đột nặng nề hơn trong bối cảnh thảm họa khí hậu, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế của các quốc gia bị ảnh hưởng: từ 0,1% GDP hoặc cao hơn nữa. Nếu gộp tất cả các cuộc xung đột, chứ không chỉ riêng chiến tranh, thì tỷ lệ này lên đến 23%.

Điều thú vị là, mối quan hệ tương tự giữa xung đột và khí hậu được ghi nhận mạnh hơn cả ở các nước có nhiều nhóm dân tộc sinh sống hoặc đã đi qua ranh giới văn hóa và lịch sử.

Tính đến thực tế biến đổi khí hậu do con người gây ra sẽ dẫn đến hạn hán, sóng nhiệt và những hiện tượng thời tiết dị thường cực đoan khác thường xuyên hơn trong những năm tới, các nhà khoa học dự đoán rằng sẽ có nhiều cuộc xung đột ở Trung Á và Trung Đông, nơi có chịu ảnh hưởng cao độ của biến đổi khí hậu và có các quốc gia đa sắc tộc và đa tín ngưỡng.