Đó là nhận định của học giả George Beebe - cựu giám đốc phân tích về Nga của CIA và từng là cố vấn đặc biệt cho Phó Tổng thống Cheney về Nga và Liên Xô cũ – trong bài viết đăng trên trang mạng The National Interest của Mỹ ngày 31/7/2017.
Nhận thức thông thường ở Washington cho rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ phải chùn bước, khi đối mặt với áp lực kinh tế và sức mạnh quân sự của Mỹ.
Tổng thống Putin vẫn để ngỏ cánh cửa thỏa hiệp, khi phản đối các biện pháp khác chống lại Mỹ, ngoài các biện pháp đã được đưa ra. (Nguồn: NBC News)
Nhưng những tín hiệu cương, nhu mà Nga dành cho Mỹ, qua cả lời nói lẫn hành động, vẽ ra một bức tranh khác. Hiểu được chúng sẽ rất quan trọng, nếu các nhà hoạch định chính sách Mỹ muốn tránh một vòng xoáy xoắn ốc nguy hiểm với Nga.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga đưa ra vào ngày 28/7 vừa qua bao hàm cả những tín hiệu rõ ràng và ngầm định về phản ứng của Moscow.
Hầu hết sự chú ý đều tập trung vào hai biện pháp trả đũa của Nga: từ chối sự tiếp cận với hai tài sản ngoại giao của Mỹ ở Moscow và giảm số lượng nhân viên ngoại giao Mỹ ở Nga xuống còn 455, một con số ngang bằng với số nhân viên ngoại giao Nga ở Mỹ.
Bộ Ngoại giao Nga còn ngụ ý đến các biện pháp trả đũa bổ sung mà Moscow có thể theo đuổi, nếu quan hệ Mỹ-Nga tiếp tục xấu đi. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga cáo buộc Mỹ sử dụng các hình thức trừng phạt để tạo ra "những lợi thế cạnh tranh không công bằng trong nền kinh tế toàn cầu" và "tống tiền nhiều quốc gia và doanh nghiệp quốc tế" đang làm việc với Nga. Tuyên bố cũng nói Nga có quyền đưa ra một loạt các biện pháp đối ứng và các biện pháp khác “ảnh hưởng đến lợi ích của Mỹ” và liệt kê một loạt các vấn đề, bao gồm chống khủng bố, phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, buôn lậu ma túy, di cư bất hợp pháp và tội phạm mạngnhững khu vực đòi hỏi sự hợp tác Mỹ-Nga.
Vậy tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga sẽ có những tác động như thế nào?
Một bài viết đăng trên nhật báo Kommersant có uy tín ở Nga nói rằng các biện pháp trừng phạt đối xứng sẽ không có hiệu quả do sự mất cân bằng giữa hai nền kinh tế Mỹ-Nga. Bài viết này thiên về các biện pháp "bất đối xứng", trong đó Moscow có thể "từ chối hợp tác với Washington về các vấn đề quan trọng hơn”. Bài viết này nêu ra khả năng Nga có thể sử dụng quyền phủ quyết đối với dự thảo nghị quyết mới của Hội đồng Bảo an LHQ gây áp lực đối với Triều Tiên. Báo chí Nga cũng đưa tin Triều Tiên sẽ tham dự cuộc tập trận chung Nga-Trung Quốc, trong vai trò một quan sát viên.
Ngoài việc báo trước những gì mà có thể làm để đối phó với sự trả đũa của Mỹ, Moscow cũng báo hiệu thái độ cương quyết phản đối hành động của Mỹ là đe dọa đến an ninh của Nga. Các cuộc tập trận hải quân và không quân của Nga gần với các lực lượng quân sự Mỹ không chỉ cho phép Moscow đánh giá phản ứng của Washington mà còn gửi tín hiệu mạnh mẽ về sự sẵn sàng đối đầu quân sự trong việc bảo vệ các lợi ích thiết yếu của Liên bang Nga.
Tuy nhiên, phía Nga cũng để ngỏ cánh cửa cho thỏa hiệp. Trong một cuộc phỏng vấn bất thường trên truyền hình cuối tuần qua, Tổng thống Putin phản đối các biện pháp khác chống lại Mỹ, ngoài các biện pháp đã được đưa ra. Trên thực tế, Moscow đã dành thời gian cho Mỹ đến ngày 1 tháng 9 để giảm số nhân viên ngoại giao ở Nga, trái ngược với thời hạn trục xuất 3 ngày các nhân viên ngoại giao Nga ở Mỹ mà chính quyền Obama đã áp đặt trong tháng 12/2016. Điều này cho thấy rằng người Nga còn hy vọng Tổng thống Trump sẽ sử dụng thời gian đó để giảm đòn trừng phạt của Quốc hội Mỹ và tránh làm dấy lên căng thẳng hơn nữa trong quan hệ song phương.
Cựu giám đốc phân tích về Nga của CIA George Beebe kết luận: Việc hiểu sai các tín hiệu mà Nga phát đi là mối nguy hiểm trực tiếp nhất đối với Mỹ, khi Washington xem xét các phản ứng tiếp theo. Theo ông, điện Kremlin đang cố gắng tạo ra một sự cân bằng giữa thỏa hiệp thực dụng và kiên định bảo vệ những lợi ích không thể nhượng bộ của Nga. Tìm kiếm một sự cân bằng tương tự trong chính sách của Mỹ có thể là chìa khóa để tránh dẫn đến thảm họa song phương.
Minh Châu (Theo The National Interest)