Nhân dân Ấn Độ luôn ghi nhớ công lao của Chủ tịch Fidel Castro mang lại cho New Delhi quyền đăng cai Hội nghị thượng đỉnh Phong trào Không liên kết (NAM) 1983.
Tại Hội nghị thượng đỉnh Phong trào Không liên kết lần thứ 6, Chủ tịch NAM Fidel Castro đã bàn giao chức chủ tịch kế nhiệm cho Thủ tướng Ấn Độ thời đó là bà Indira Gandhi. Chủ tịch Fidel Castro đã mời bà Gandhi tiến về phía mình, thân thiết ôm lấy bà và trao cho bà chiếc búa điều hành Phong trào Không liên kết.
 |
| Nhà lãnh đạo Cuba Fidel Castro và Thủ tướng Ấn Độ Indira Gandhi tại Hội nghị thượng đỉnh Phong trào Không liên kết (NAM). Ảnh AP |
Sau đó, Chủ tịch Fidel Castro đã rất ấn tượng trước cung cách Ấn Độ điều hành Hội nghị thượng đỉnh NAM bao gồm 140 nguyên thủ hoặc đại diện quốc gia ở New Delhi.
Cựu Ngoại trưởng Ấn Độ, Tổng thư ký Hội nghị thượng đỉnh NAM lần thứ 7 (1983) Natwar Singh tiết lộ rằng lẽ ra Ấn Độ đã không giành được quyền đăng cai Hội nghị thượng đỉnh NAM 1983, nếu không có sự can thiệp của Fidel Castro.
Trong cuốn hồi ký mình, cựu Ngoại trưởng Natwar Singh viết rằng khi Chủ tịch NAM Fidel Castro chọn Ấn Độ thay thế Iraq, New Delhi chỉ có 6 tháng chuẩn bị để tiếp đón hơn 100 nguyên thủ quốc gia và đứng đầu chính phủ đến tham dự Hội nghị thượng đỉnh NAM lần thứ 7 (1983).
Trên báo Hindu trong năm 2008, cựu Ngoại trưởng Ấn Độ Natwar Singh viết rằng vấn đề này đã được đưa thông báo cho Thủ tướng Indira Gandhi, người sau đó đã nói chuyện với Chủ tịch Fidel Castro về việc chưa bàn giao chức Chủ tịch NAM cho bà vì tính khí thất thường của nhà lãnh đạo PLO Yasser Arafat.
Ông Singh viết: “Khi đó, Chủ tịch Fidel Castro đã hỏi ông Arafat rằng liệu ông có phải là một người bạn của Indira Gandhi hay không. Ông Arafat trả lời: Bạn bè ư, bà ấy (Indira Gandhi) là chị gái tôi và tôi sẽ làm bất cứ điều gì cho bà ấy. Fidel Castro nói: Thế thì ông hãy cư xử như một người em trai và tham dự các phiên họp (Hội nghị thượng đỉnh NAM 7) vào buổi chiều. Chỉ trong vòng có hai phút, Chủ tịch Fidel Castro đã thuyết phục được ông Arafat và ông ấy đã làm như đã nói”.
Lãnh tụ Fidel Castro nhớ đến việc Thủ tướng Jawaharlal Nehru, cha của Thủ tướng Indira Gandhi, đã giúp đỡ ông như thế nào trong năm 1960.
Hồi tháng 9 năm 1960 tại New York, không một khách sạn nào ở đây tiếp đón nhà cách mạng Fidel Castro. Cuối cùng, khi Fidel Castro tìm thấy một nơi trú ngụ ở Harlem, người đầu tiên đến thăm ông là Thủ tướng Ấn Độ Jawaharlal Nehru. Chủ tịch Fidel Castro nhớ lại: "Tôi không bao giờ có thể quên cử chỉ tuyệt vời của Thủ tướng Nehru. Tôi mới 34 tuổi và chưa được thế giới biết đến rộng rãi. Thủ tướng Nehru đã giúp tôi giải tỏa bức xúc và làm cho căng thẳng của tôi tiêu tan trong chốc lát”.
Lãnh tụ Cuba Fidel Castro cũng có mối quan hệ thân tình với Thủ tướng Ấn Độ Rajiv Gandhi, người đã kế tục thành công mẹ là cố Thủ tướng Indira Gandhi sau khi bà bị ám sát trong năm 1984. Cựu Ngoại trưởng Singh cho biết cuộc nói chuyện giữa hai nhà lãnh đạo Fidel Castro với Rajiv Gandhi đã kéo dài 6 tiếng đồng hồ.
Phó Tổng thống Hamid Ansari - một trong những nhà lãnh đạo Ấn Độ cuối cùng đến thăm nhà cách mạng lão thành Fidel Castro ở Cuba vào năm 2013 - nói rằng nhà lãnh đạo Cuba này là một “anh hùng và một nhân cách có ảnh hưởng lớn trên chính trường thế giới”. Ông Ansari nói thêm: “Với cái chết của Chủ tịch Fidel Castro, nhân dân Cuba đã bị mất đi một kiến trúc sư cách mạng và các nước đang phát triển của thế giới mất đi một nhà vô địch đấu tranh cho bình đẳng và công lý”.
Minh Châu (Theo Asia Times)