Cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter (93 tuổi) thông báo rằng ông sẵn sàng tới Bình Nhưỡng để gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, trong một nỗ lực ngăn chặn đụng độ quân sự ở Đông Bắc Á.
 |
| Cựu Tổng thống Jimmy Carter đến Bình Nhưỡng trong năm 1994. Ảnh: Financial Times |
Kế hoạch của cựu Tổng thống Carter đã được ông Park Han-shik, giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học Georgia, tiết lộ. Giáo sư Park đã gặp cựu Tổng thống Carter tại tư dinh của ông ở Plains, bang Georgia. Ngày 28 tháng 9, ông tiết lộ với báo JoongAng Daily của Hàn Quốc rằng cựu Tổng thống Carter muốn đóng một vai trò xây dựng hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên, như ông từng làm vào năm 1994.
Giáo sư Park nói thêm rằng cựu Tổng thống Jimmy Carter muốn gặp trực tiếp nhà lãnh đạo Kim Jong-un "để thảo luận về một hiệp ước hòa bình Mỹ-Triều Tiên và việc phi hạt nhân hoá hoàn toàn Triều Tiên”. Mục tiêu cuối cùng sẽ là "thiết lập một chế độ hòa bình lâu dài trên Bán đảo Triều Tiên”.
Các nhà phân tích cho rằng Bình Nhưỡng sẽ hoan nghênh khả năng đàm phán vì đây sẽ là một cuộc “đảo chính tuyên truyền” và phục vụ cho việc hợp pháp hoá chế độ. Trung Quốc và Nga cũng sẽ ủng hộ vì hai nước này đều kêu gọi đàm phán có ý nghĩa chấm dứt những cuộc “khẩu chiến” và những mối đe dọa tồi tệ.
Mặc dù có rất nhiều người ở Washington sẵn sàng khám phá khả năng đàm phán, nhưng liệu Tổng thống Donald Trump có chấp nhận đề nghị của cựu Tổng thống Carter?
Hồi tháng 9/2017, một quan chức của Bộ Ngoại giao Mỹ đã đến thăm Carter tại nhà riêng để chuyển thông điệp của Tổng thống Donald Trump rằng cựu tổng thống (Carter) không nói chuyện công khai về cuộc khủng hoảng đang trầm trọng ở Đông Bắc Á, với lý do làm suy yếu vai trò của tổng thống đương nhiệm.
Tuần trước, cựu Tổng thống Carter đã viết bài bình luận đăng trên tờ Washington Post về tình hình trên bán đảo Triều Tiên, trong đó lưu ý rằng đây là "mối đe dọa nghiêm trọng nhất hiện nay đối với hòa bình thế giới". Ông Carter viết: "Điều quan trọng là Bình Nhưỡng và Washington cần một số cách để giảm căng thẳng leo thang và đạt được thỏa thuận hòa bình lâu dài”.
Tuy nhiên, lập trường của Tổng thống Donald Trump đối với CHDCND Triều Tiên đã trở nên đối đầu hơn. Trong bài phát biểu trước Đại hội đồng LHQ hồi tháng 9, ông Trump cho biết Mỹ sẽ "hủy diệt hoàn toàn" Triều Tiên nếu nước này thúc đẩy việc phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.
Nhà phân tích James Brown, phó giáo sư quan hệ quốc tế của Đại học Temple Tokyo, nói với DW: "Một cuộc hội đàm giữa (cựu Tổng thống) Carter và (nhà lãnh đạo họ) Kim sẽ không giống các cuộc đàm phán giữa chính phủ với chính phủ, nhưng miền Bắc (Triều Tiên) sẽ không cảm thấy phiền toái, nếu nó mang lại cho ban lãnh đạo Triều Tiên sự hợp pháp mà họ mong muốn".
Thành tích hòa giải của cựu Tổng thống Carter sẽ làm cho ông có thể dễ chịu hơn đối với ban lãnh đạo CHDCND Triều Tiên, khi ông đến Bình Nhưỡng trong năm 1994, giữa lúc Tổng thống Mỹ Bill Clinton đang lên kế hoạch tấn công lò phản ứng hạt nhân của Triều Tiên tại Yongbyon.
Cựu Tổng thống Carter đã đi đến Bình Nhưỡng vào tháng 6 năm 1994 và đã đạt được thoả thuận với Chủ tịch Kim Il-sung nhằm đóng băng chương trình hạt nhân của CHDCND Triều Tiên. Bốn tháng sau, Mỹ và Triều Tiên ký Hiệp định Khung, theo đó Bình Nhưỡng cuối cùng sẽ dỡ bỏ chương trình hạt nhân.
Tháng 8 năm 2010, ông lại một lần nữa can thiệp để giúp phóng thích Aijalon Gomes, một công dân Mỹ bị Bình Nhưỡng phạt 8 năm tù về tội xâm nhập bất hợp pháp vào CHDCND Triều Tiên.
Phó giáo sư James Brown nói: "Khi đó, ông Carter đã tới Bình Nhưỡng vào thời điểm tốt hơn tình hình hiện nay. Hiện thời, phía Mỹ nói rằng các hiệp định đó đã bị Bắc Triều Tiên lợi dụng để có thêm thời gian để phát triển tên lửa. Mỹ cần phải có một đường lối cứng rắn hơn. Nhưng điều đó là không có hiệu quả, khi Bắc Triều Tiên phản ứng bằng phóng tên lửa và thử hạt nhân mới. Theo tôi, không có lựa chọn nào là tốt cả nhưng đối thoại vẫn tốt hơn các phương án khác”.
Trong khi đó, giáo sư Toshimitsu Shigemura của Đại học Waseda ở Tokyo cho rằng rất ít có khả năng cựu Tổng thống Jimmy Carter đến Bình Nhưỡng một lần nữa.
Minh Châu (Theo DW)