Bước ngoặt mới của cuộc khủng hoảng Syria

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov.

Sáng kiến của Nga về thiết lập kiểm soát quốc tế đối với vũ khí hóa học của Damascus có thể buộc Washington trì hoãn, nếu không phải là từ bỏ tấn công quân sự chống Syria. Theo nhiều chính trị gia và chuyên gia, đối với Tổng thống Obama, đây có thể là phương án dễ chấp nhận nhất.

Sáng kiến hòa bình của Nga đã được một số nước chấp nhận. Thủ tướng Đức Angela Merkel nói rằng bà sẵn sàng ủng hộ giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột Syria. Chính phủ Iran và Nhật Bản cũng đã bày tỏ tán thành. Trung Quốc ủng hộ và hoan nghênh sáng kiến của Nga. Ngay cả Bộ trưởng Ngoại giao Pháp, vốn tích cực ủng hộ tấn công tên lửa vào Syria, cũng nói rằng đề xuất này đáng được nghiên cứu kỹ.

Tối Thứ Hai (9/9), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergey Lavrov đã đề xuất chủ động đặt tất cả vũ khí hóa học ở Syria dưới sự kiểm soát quốc tế để tránh hành động quân sự chống Damascus. Ông Lavrov nói: “Chúng tôi kêu gọi các nhà lãnh đạo Syria chấp nhận việc không chỉ lập kho lưu trữ vũ khí hóa học dưới sự kiểm soát quốc tế, mà sau đó sẽ còn tiêu hủy loại vũ khí đó, cũng như gia nhập đầy đủ vào Công ước cấm vũ khí hóa học”.

Damascus ngay lập tức ủng hộ sáng kiến của Moscow. Theo Ngoại trưởng Syria Walid Muallem, Tổng thống Bashar al-Assad đã đồng ý đặt vũ khí hóa học dưới sự kiểm soát quốc tế để ngăn chặn Mỹ đánh bom chống Syria. Bộ trưởng Ngoại giao Syria nói: “Tôi tuyên bố rằng Syria hoan nghênh sáng kiến của Nga, xuất phát từ mối quan tâm của lãnh đạo Syria đối với cuộc sống nhân dân và an ninh đất nước chúng tôi. Và cũng xuất phát sự tự tin tưởng của chúng tôi vào sự sáng suốt của chính phủ Nga, đang nỗ lực ngăn chặn cuộc xâm lược của Mỹ chống lại nhân dân chúng tôi.”

Trả lời phỏng vấn đồng thời 6 kênh truyền hình, Tổng thống Mỹ Barack Obama nói rằng nếu Damascus thực sự thực hiện đề xuất của Nga, Mỹ sẽ không tiến hành hoạt động quân sự:

“Chúng tôi sẽ từ bỏ các hoạt động quân sự nếu đề xuất đó trở thành hiện thực. Đây là diễn biến tình hình đáng hoan nghênh. Nga đã thuyết phục được Syria bắt đầu giải quyết vấn đề vũ khí hóa học. Đây là những gì mà chúng tôi đã kêu gọi không phải một tuần, không phải một tháng, mà là trong hai năm qua. Về lâu dài điều này có thể là một ý tưởng rất hiệu quả. Nhưng chúng tôi đã không đạt được điều này nếu không đe dọa tấn công quân sự. Bây giờ chúng tôi sẽ tiến hành thực hiện kế hoạch đó. John Kerry và các thành viên trong đội ngũ của tôi sẽ làm việc chặt chẽ với Nga và cộng đồng quốc tế, để hiểu là làm thế nào mà chúng ta có thể đạt được kết quả. Có lẽ đây là một bước ngoặt, nhưng lời nói phải đi đôi với hành động. Tôi nhắc lại một lần nữa - sẽ không giải quyết được cuộc khủng hoảng chính trị tại Syria, nếu chúng ta đảm bảo được an toàn vũ khí hóa học mà không cần tấn công quân sự, thì tôi sẽ chọn chương trình đặc biệt này”.

Đối với Tổng thống Obama, người mà uy tín đang giảm mạnh trong chính sách đối ngoại, việc ủng hộ sáng kiến của Nga là cơ hội lùi bước mà vẫn giữ được thể diện, trước hết là đối với nhân dân Mỹ. Theo thăm dò dư luận, hầu hết người Mỹ đang mệt mỏi vì các chiến dịch ở Afghanistan và Iraq nên không ủng hộ kế hoạch can thiệp quân sự vào Syria. Trong một cuộc phỏng vấn của kênh truyền hình Mỹ, tổng thống Barack Obama tự thừa nhận rằng bà Michelle vợ ông cũng phản đối chiến tranh.