Ngôi chùa linh thiêng lưu giữ nhiều giá trị lịch sử
Chùa Âu Lạc, còn có tên gọi chùa Da được xây dựng vào thời vua Thành Thái (1889 - 1907). Tên cũ là chùa Âu Lạc, nhưng do ở cạnh cây Da cổ thụ, bên một giếng cổ, nên Nhân dân gọi nôm là chùa Da.
 |
| Chùa Da tọa lạc ở làng Lộc Đa trước đây, nay là xóm Hòa Tiến, xã Hưng Lộc, TP. Vinh (Nghệ An). |
Chùa Da tọa lạc ở làng Lộc Đa trước đây, nay là xóm Hòa Tiến, xã Hưng Lộc, TP. Vinh (Nghệ An) là một ngôi chùa cổ với những giá trị lịch sử lớn với sự huyền bí linh thiêng. Nằm trên khuôn viên có diện tích 10.000m2, chùa Da từng có 03 gian làm bằng gỗ lim, lợp ngói âm dương.
 |
| Dịp đầu xuân mới năm nay, rất đông bà con địa phương, phật tử khắp mọi nơi về đây để cầu an, cầu may, vãn cảnh chùa |
Theo lời các cụ cao niên trong làng, chùa rất linh thiêng. Trong vùng, có đền Trìa là một ngôi đền nổi tiếng linh thiêng nên dân gian có câu “Thánh đền Trìa, Bụt chùa Da”. Thậm chí, dân gian còn có câu chuyện truyền miệng rằng, trước đây, trong vùng có rất nhiều rắn hổ mang, tuy nhiên mỗi khi có tiếng chuông là lũ rắn lại ngóc đầu lên, quay về hướng chùa như để bái tạ.
Trong những năm 1930 - 1931, đây là nơi hội họp bí mật của Chi bộ Lộc Đa. Cũng tại đây đã chứng kiến cuộc biểu tình của nhân dân làng Lộc Đa, Đức Thịnh, Dũng Thượng... chống thực dân Pháp, đòi tự do, dân chủ. Đặc biệt trong phong trào Xô viết, các ông Hoàng Văn Bá, Dương Xuân Kiên là các đảng viên Chi bộ Lộc Đa đã lấy chiếc trống đại trong chùa đưa đi đánh, cổ vũ tại cuộc biểu tình ngày 1/5/1930 ở Bến Thủy. Sau này, chiếc trống trở thành hiện vật lịch sử, hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh.
 |
| Bức tượng Quan âm thiên tổ thiên nhãn nghìn tay nghìn mắt bằng gỗ long não khá lớn, tỏa hương thơm đặc biệt. |
Trải qua bao thăng trầm biến cố của lịch sử, chùa Da bị xuống cấp và hư hỏng, có lúc chỉ còn lại là dấu tích. Đến năm 2017, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Quyết định số 4927/QĐ-UBND ngày 19/10/2017 cho phép khôi phục và tôn tạo. Dưới sự dẫn dắt, tu học của Đại đức trụ trì Thích Đồng Tuệ, chùa đi vào hoạt động ổn định, là nơi để nhiều du khách thập phương và bà con trong vùng đến vãn cảnh, chiêm bái.
 |
Các phóng viên trên địa bàn Nghệ An đến thắp hương tưởng nhớ và tri ân các Anh hùng là Liệt sĩ nhà báo hi sinh trong các cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc.
|
Từ ngày chùa được phục dựng và tôn tạo lại, Chùa Da là nơi thờ tự của 511 liệt sỹ là phóng viên, nhà báo của các cơ quan truyền thông, báo chí trên cả nước đã hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Bên cạnh đó còn là nơi trưng bày nhiều kỷ vật thiêng liêng của các phóng viên, nhà báo như bút, máy ảnh, mũ…
 |
| Sắc xuân tại chùa Da. |
Đi tìm và lập danh sách 511 nhà báo liệt sĩ đưa về cõi lành
Đó là một hành trình dài đằng đẵng hơn 15 năm với sự trăn trở, tâm huyết của nhà báo Trần Văn Hiền, nguyên Phó tổng biên tập Báo Nghệ An. Bằng những tư liệu quý giá thu thập được, ông đã lập được danh sách 511 liệt sĩ nhà báo hi sinh trong các cuộc chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ. Đến năm 2019, Bảo tàng Báo chí Cách mạng Việt Nam đã thẩm định và đưa vào tôn vinh danh sách 511 nhà báo liệt sĩ tại bảo tàng.
 |
|
Ban thờ 511 Anh hùng liệt sĩ nhà báo cách mạng Việt Nam tại Chùa Da.
|
Điều đặc biệt, qua tìm hiểu, xác minh từ thông tin các anh hùng liệt sĩ nhà báo đã hi sinh, nhà báo Trần Văn Hiền thấy rằng nhiều liệt sĩ không còn người thân thờ tự. Do đó nhà báo Trần Văn Hiền đã liên hệ với Chùa Da (Chùa Âu Lạc) tại xã Hưng Lộc, TP Vinh, lập ban thờ, thờ tự đối với 511 anh hùng liệt sĩ nhà báo.
 |
| Văn tế các Anh hùng nhà báo liệt sĩ cách mạng Việt Nam. |
Xuất thân là chiến sĩ, nhưng nhà báo Văn Hiền lại bén duyên với nghề viết trên chiến trường. Từ năm 1969 - 1972, ông là phóng viên chiến trường ở Quảng Trị và nước bạn Lào. Là phóng viên chiến trường, hơn ai hết nhà báo Trần Văn Hiền thấu hiểu nỗi đau mất mát, hi sinh, sự anh dũng, anh hùng của các chiến sĩ trên mặt trận thông tin.
Nói về hành trình này, nhà báo Trần Văn Hiền cho biết, năm 1995 là dấu mốc về sự khởi đầu. Và hai nhà báo liệt sĩ Vũ Hiến (báo Quân chủng Hải quân Việt Nam) và Bùi Nguyên Khiết (báo Hoàng Liên Sơn), từng học với ông tại Trường Tuyên giáo Trung ương, là hai nhân vật khởi đầu cho hành trình dài về những tư liệu quý giá của các liệt sĩ nhà báo từ Bắc chí Nam mà ông dày công tìm hiểu, thu thập.
 |
| Phần lớn các anh, các chị không tìm thấy hài cốt, không có mộ chí. |
Nhà báo Trần Văn Hiền đã tập hợp được hàng trăm câu chuyện, tư liệu quý giá về hàng trăm liệt sĩ nhà báo đã hi sinh trên các chiến trường để phục dựng lại đầy đủ chân dung các liệt sĩ đã anh dũng chiến đấu, hi sinh trên các mặt trận, trận chiến khốc liệt. Mỗi liệt sĩ là một câu chuyện hết sức xúc động.
Các nhà báo liệt sĩ thuộc Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân, Báo Nhân dân, Báo Lao động, Đài Giải phóng và 23 cơ quan báo chí địa phương các tỉnh... đã hi sinh khi tác nghiệp tại các chiến trường.
 |
| Nhà báo Trần Văn Hiền kể về hành hành trình 15 năm tìm tên tuổi 511 nhà báo liệt sĩ. |
Trong đó, có thể kể đến liệt sĩ chống Pháp đầu tiên là nhà báo Trần Kim Xuyến, nguyên Phó Giám đốc Nha Thông tin Việt Nam, nay là Thông tấn xã Việt Nam hy sinh ngày 3/3/1947...
Để có danh sách 511 nhà báo liệt sĩ, bản thân nhà báo Trần Văn Hiền đã tự bỏ chi phí để đi sưu tầm thông tin từ các đồng nghiệp. Ông Hiền đã gửi toàn bộ thông tin về Hội Nhà báo các tỉnh, thành phía Nam đề nghị phối hợp, cung cấp toàn bộ thông tin các nhà báo đã hy sinh và có người thân.
 |
|
Chiếc máy ảnh của một nhà báo trước lúc hi sinh gửi lại đồng đội cất giữ.
|
“Tôi bây giờ cũng ở tuổi 76 rồi, rất mong các cấp đoàn thể và chính quyền luôn tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ là những nhà báo. Cần có những công trình để tưởng nhớ các liệt sĩ là nhà báo và chăm sóc thân nhân mỗi gia đình. Đây là tâm nguyện của tôi gửi Hội Nhà báo Việt Nam”, nhà báo Trần Văn Hiền nói.
Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, Đại đức Thích Đồng Tuệ - Trụ trì chùa Da chia sẻ, trong suốt hơn 15 năm qua, nhà báo Trần Văn Hiền có công rất lớn trong việc thu thập thông tin về đồng nghiệp đã hy sinh trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Đây là việc làm thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn" của dân tộc, phù hợp với tinh thần tri ân và báo ân của nhà Phật.
>>> Mời độc giả xem thêm video Triển lãm 75 năm đền ơn đáp nghĩa nhân ngày Thương binh liệt sĩ:
Thanh Hà