Làm gì khi trẻ giận dữ?

Sự bướng bỉnh và giận dữ (thuật ngữ tiếng Anh gọi là Tantrum) diễn ra khá thông thường ở trẻ nhỏ. Đôi khi điều này phát triển "quá đà" với những biểu hiện như trẻ nằm lăn lộn xuống đất, khóc và hét lớn, bứt tóc, dậm chân, đá đồ đạc, thậm chí cả cha mẹ.

GS. Potegal M., Đại học Minnesota, Mỹ đã đưa ra 5 cấp độ của Tantrum đi qua:

Cấp độ 1: Giận dữ

Cha mẹ có thể nhận ra thông qua tiếng hét, la rất lớn hoặc trút cơn giận dữ vào vật thể, bản thân hay người khác. Tuy nhiên, thời gian nó diễn ra khá ngắn và chỉ dài khi có ai đó tác động vào cảm xúc này.

Cấp độ 2: Giận dữ và buồn bã

Trẻ bắt đầu mếu máo và khóc, giẫy giụa giảm dần. Thời gian diễn ra khá dài, chiếm 40% tổng thời gian Tantrum.

Cấp độ 3: Đừng chạm tôi

Trẻ có biểu hiện phản kháng mạnh khi bạn cố chạm hoặc dỗ dành bé. Thời gian diễn ra khá ngắn, chiếm 10% tổng thời gian tantrum.

Cấp độ 4: Tôi cần ôm

Trẻ có biểu hiện trẻ giảm những hành động thái quá, nhìn ngó xung quanh, cơn khóc có thể vẫn còn nhưng nín khóc khi nghe ai đó nói đến bé. Thời gian này cũng khá ngắn, khoảng 10%.

Cấp độ 5: Hết giận

Não trẻ nhỏ khó có thể mang cơn giận hơn một giờ đồng hồ bởi trẻ luôn trong trạng thái học hỏi cảm xúc. Bạn để ý sẽ thấy trẻ quên và chơi lại món đồ hoặc với người bạn đó bình thường.

Quy luật Tantrum

Bất cứ tác động nào của bạn lên cấp độ 1, 2 và 3 đều dẫn đến sự kéo dài cấp độ 2 ở lần Tantrum khác.

Các tác động lên cấp độ 2 như dụ dỗ, đánh lừa, mua đồ chơi để bé quên và chuyển sang cấp độ 5 thì tantrum lần sau sẽ mãnh liệt hơn. Bạn phải trao đổi với bé điều kiện lớn hơn.

Tác động tốt nhất: Cha mẹ hãy để bé tự trải qua cấp độ 1,2, 3 trong an toàn và điều này sẽ làm bé trưởng thành hơn trong cảm xúc. Bạn hãy tác động vào cấp độ 4 để bé tự nhiên trải qua cấp độ 5.

Khi trẻ Tantrum cấp độ 1 hoặc 2, cha mẹ lo lắng và dụ dỗ bé bằng đồ chơi để bé quên cơn giận dữ. Bé chuyển gấp gáp cảm xúc qua cấp 3 đến cấp 5, bỏ qua cấp 4. Trẻ không biết cảm xúc được yêu thương mà hiểu cứ tantrum hét lớn (cấp độ 1) hoặc khóc ăn vạ (cấp độ 2) ba mẹ sẽ chiều ý. Do đó, lần Tantrum khác bé sẽ vẫn luôn nằm ở cấp độ 1 hoặc 2.

Khi trẻ vừa tantrum cấp độ 1 hoặc 2, bạn hét, la lớn, đánh bé sẽ làm cấp độ 2 kéo dài, không thể dứt. Kết thúc bằng đòn roi, bé sẽ chỉ mãi dừng ở cấp độ này cho những lần sau.

Tantrum là một giai đoạn đa số các bé đều có thể trải qua. Trong đó, cấp độ 1,2,3 được gọi là “tránh tác động”. Đây là trạng thái mà bé trải qua, suy nghĩ và tự điều chỉnh cảm xúc của mình, mọi tác động vào giai đoạn này đều làm bé giữ cấp độ đó quá lâu. Cấp độ thứ 4 là thời điểm tốt nhất để bạn cho lời khuyên, răn dạy và yêu thương.

- Hãy cắt ngay nguồn năng lượng gây ra Tantrum, đừng lo lắng khi trẻ giận dữ quá đà ở cấp độ 1,2 và 3. Bạn chỉ cần im lặng và cất những món đồ hay giải quyết tình huống gây ra sự việc.

- Bạn phải đủ cứng rắn và nghiêm nghị trong suốt thời gian Tantrum diễn ra ở cấp độ 1,2 và 3.

- Bạn không nên dùng đồ chơi hay dụ dỗ bé. Bé sẽ không học được cách chấp nhận và thay đổi trong cảm xúc.

- Khi bé ở cấp độ 4, bạn có thể nói chuyện và đừng ngại cho bé cái ôm và tha thứ.