Tổng cục Hải quan nói gì khi mở đăng ký xuất khẩu gạo lúc nửa đêm?

Nhiều doanh nghiệp gạo cho biết đã không thể truy cập hệ thống làm tờ khai hải quan trực tuyến trong ngày 11/4, nhưng đến sáng hôm sau, hạn ngạch đã được đăng ký hết. Trong khi đó, hàng trăm nghìn tấn gạo đã được đưa đến cảng hoặc đang làm tờ khai dở dang, gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp.

Trao đổi với Zing, ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành IV (tỉnh Vĩnh Long), cho biết doanh nghiệp này không nhận được thông báo về thời gian mở cửa đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu gạo từ cơ quan chức năng. Thông qua một số mối quan hệ, ông mới biết là bắt đầu lúc 0h ngày 12/4.

“Tôi phải cho nhân viên túc trực suốt đêm nhưng chỉ đăng ký xuất khẩu được một lô 810 tấn, trong khi nhu cầu là trên 2.000 tấn. Thời gian mở đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu gạo gây khó cho doanh nghiệp, cùng lúc các doanh nghiệp vào đăng ký xuất khẩu 400.000 tấn gạo”, ông Thành nói.

Đại diện Công ty Phước Thành IV cho rằng mình may mắn dù chỉ đăng ký xuất khẩu được 1/3 số gạo. Ông cho biết nhiều đơn vị còn gạo ở ngoài cảng nhưng không đăng ký được, sẽ phải tốn nhiều chi phí vận chuyển, kho bãi.

Trong khi đó, ngày 13/4, Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (Cần Thơ) đã có đơn gửi Thủ tướng đề nghị giải quyết về việc Hải quan mở hệ thống phần mềm khai hải quan điện tử không minh bạch.

Ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty Trung An cho biết, ngay sau khi nhận được thông báo tháng 4 Việt Nam sẽ xuất khẩu 400.000 tấn gạo, ông đã cho nhân viên trực máy tính đến 21h ngày 11/4 để mở tờ khai hải quan cho những lô hàng khai dang dở từ ngày 24/3. Tuy nhiên, hệ thống phần mềm Hải quan điện tử không mở.

Công ty cũng không tìm thấy thông tin công bố hoặc công văn có liên quan về việc mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai và thông quan mặt hàng gạo của Hải quan.

“Công ty lên hệ thống phần mềm Hải quan điện tử VNACCS để lấy thông tin tờ khai thì hệ thống báo: ‘Thực hiện không thành công, kết thúc bất thường được phát hiện ở trung tâm’. Đến sáng chủ nhật ngày 12/4, công ty tiếp tục lên hệ thống để thực hiện mở tờ khai thì hệ thống công bố là đủ chỉ tiêu”, ông Bình nói.

Công ty Trung An cho rằng việc Hải quan mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai lúc 0h ngày 12/4 và đóng lúc 3h khi đủ hạn ngạch là thiếu minh bạch, đề nghị Thủ tướng xem xét.

Trước phản ánh của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, Tổng cục trưởng Hải quan Nguyễn Văn Cẩn khẳng định hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan hoàn toàn tự động, không có sự tác động chủ quan của cán bộ hải quan.

“Chúng tôi khẳng định hệ thống thông quan thủ tục hải quan tự động 100%, không có tác động chủ quan của con người. Do vậy, không có dấu hiệu hay tác động tiêu cực của công chức hải quan, cơ quan hải quan”, ông Cẩn nói.

Theo đó, hệ thống đã mở tự động và trừ lùi hạn ngạch trên hệ thống tự động từ 0h ngày 12/4 và đến 6h15 ngày 12/4. Có 40 doanh nghiệp đăng ký tờ khai thành công và trên hệ thống thể hiện 399.999 tấn.

“Việc làm này hoàn toàn minh bạch, đúng với quy định của pháp luật và cơ quan hải quan vẫn thường làm. Tự động trên hệ thống sẽ không phải mất động tác phiền hà, sách nhiễu rồi sinh ra xin cho”, ông Cẩn nhấn mạnh.

Đại diện Tổng cục Hải quan cũng cho biết hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan (VNACCS/VCIS) do Chính phủ Nhật Bản viện trợ, đã được thông quan tự động từ nhiều năm trước.