Ngồi trên đống "thần dược" ngỡ rau quả dại, người Việt liệu có biết?

Rau sam có vị đặc trưng, thanh và hơi chua. Dù được gọi là rau, nhưng ở Việt Nam, người ta thường chỉ coi cây sam như là cây dại và chỉ dùng như một loại rau ăn lá rất hạn chế, thậm chí ở nhiều nơi còn dùng làm thức ăn cho bò. Có lẽ sẽ ít ai biết rằng, ở nhiều nước trên thế giới, người ta đang "săn lùng" loại rau nhỏ bé này bởi những công dụng kỳ diệu đến không ngờ.

Ở nhiều nước châu Âu, rau sam được dùng trong các món ăn khá phổ biến, người Hà Lan dùng rau sam làm dưa chua, người Pháp cũng rất thích rau sam và chế biến thành nhiều món ăn đặc biệt, hoặc ở Mỹ, có món rau sam trộn dầu giấm...

Người Trung Hoa xưa gọi rau sam là "rau trường thọ". Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ và Úc, trong rau sam có chứa nhiều axít béo omega-3 hơn các loại rau ăn lá khác. Nó là một trong số rất ít các loài cây có chứa EPA omega-3 chuỗi dài, có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa bệnh tim mạch và tăng cường sức miễn dịch của cơ thể. Đây cũng là loại rau chứa nhiều loại vitamin (chủ yếu là vitamin A, C và một số vitamin B cùng các carotenoit), cũng như các chất khoáng dinh dưỡng như magiê, canxi, kali và sắt.

Nếu trước đây, rau càng cua bị xem là cỏ dại, không được chú ý tới thì nay, nó là một trong những loại rau có giá đắt hơn thịt, một loại thảo dược quý từ thiên nhiên, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe với tác dụng chữa bệnh tuyệt vời.

Nhiều nước trên thế giới xem rau càng cua là “thần dược” vì nó có khả năng trị nhiều loại bệnh. Ở Philippines, người ta dùng lá càng cua đắp để điều trị ung nhọt và vết loét. Người dân Trung Quốc và Brazil dùng nước ép rau càng cua để trị bệnh viêm kết mạc. Còn người Java lại dùng loại rau này để trị sốt rét, đau đầu…

Rau càng cua là một loại rau thuộc họ Hồ tiêu , nó mọc hoang dại, mọc ở nhiều nơi và sống trong vòng 1 năm. Loại cây này phân bố ở những nơi có khí hậu nhiệt đới. Rau càng cua khi ăn sống có vị chua chua, giòn, ngon đặc trưng và có giá trị cao về mặt dinh dưỡng.

Rau càng cua có thể sống ở nhiều địa hình, thường mọc thành bụi ở ven ao, hồ, bờ ruộng, các dốc đá… Nhiều người coi càng cua là loại cỏ dại, mọc hoang, chỉ làm thức ăn cho gia súc mà không biết rằng rau sam còn có tác dụng làm thuốc chữa bệnh.

Thế nhưng ở các nước Châu Âu, rau càng cua lại rất được ưa chuộng, thường được dùng để chế biến thành nhiều món ăn vì những lợi ích y học kỳ diệu của nó

Vốn là một loại cây dại mọc lan ở khắp các ruộng lúa ở nông thôn Việt Nam nhưng vì giờ đây người tiêu dùng yêu thích các loại rau sạch và lành nên rau tầm bóp đang đứng đầu trong danh sách các loại “rau nhà giàu” được các bà nội chợ săn lùng. Và đây cũng là 1 trong những lý do mà người Nhật chịu chơi khi bỏ ra tới 700 ngàn đồng để mua 1 kg rau tầm bóp?

Nếu quả tầm bóp ở Việt Nam được xem như là một quả dại, chỉ cần ra bờ ruộng thôi là có thể hái cả nắm mang về mà không tốn tiền mua thì ở Nhật Bản, đây là một thứ quả khá đắt.

Thời gian trước, khi kinh tế nước ta còn vô cùng khó khăn, nạn đói hoành hành, rau tầm bóp được thu hái về để ăn tạm như một loại rau “cứu đói”. Giờ đây khi kinh tế đã khá hơn nhiều, người dân cũng có điều kiện để có thể mua các loại thực phẩm quý, đắt tiền hơn. Tuy nhiên vấn đề về vệ sinh an toàn thực phẩm đang là vấn đề nhức nhối cho người tiêu dùng.

Giá trị nhất của cây tầm bóp là quả tầm bóp. Quả có hình tròn nhỏ như quả cà, bên ngoài được bao bọc một lớp vỏ bọc mỏng, giống hình lồng đèn nên ở một vài nơi, tầm bóp còn được gọi là cây đèn lồng hay thù lù cạnh. Kho bóp quả tầm bóp, vỏ bọc của quả bị thủng sẽ phát ra tiếng bốp nghe rất vui tai. Khi chín quả sẽ có màu đỏ rất đẹp, vị hơi chua, có thể chế biến làm mứt, thậm chí làm thuốc chữa bệnh. Những quả tầm bóp này có tác dụng rất tốt trong việc giải nhiệt, chữa các bệnh về thận, bài tiết, chữa ho, tiêu đờm,…

Ở Nhật Bản, đây là một thứ quả khá đắt. Tính theo giá thành ghi trên bao bì, có thể thấy 1kg quả tầm bóp có giá bán lên tới 700.000 đồng, thậm chí còn đắt hơn quả cherri nhập về Việt Nam.

Lá tía tô màu xanh hiện đang được trồng khá rộng tại Việt Nam. Loại tía tô màu xanh này được chọn lọc từng lá với kích cỡ bằng nhau, không rách nát khi xuất khẩu sang Nhật Bản có giá 500-700 đồng mỗi lá.

Cuối tháng 6 vừa qua, lô hàng lá tía tô đầu tiên của Việt Nam được xuất khẩu sang Nhật Bản. Theo đơn vị trồng và xuất khẩu, giá bán mỗi chiếc lá tía tô vào nhà hàng Nhật Bản với giá lên tới 500-700 đồng/lá. Nếu áp dụng đúng theo quy trình sản xuất, 1 ha trồng tía tô sẽ cho thu hoạch khoảng 17-18 triệu lá, doanh thu khoảng 2,5 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia Nhật Bản đang làm việc tại trang trại, lá xuất khẩu được là lá từ thứ 7 trở lên của cây, nhưng phải đảm bảo kích cỡ 6-8cm. Còn những chiếc lá già, quá lứa trước đó đều bị hái bỏ đi.

Sau khi thu hoạch, vài ngày sau, lá non phát triển thêm đạt kích cỡ như yêu cầu để xuất khẩu thì mới được hái tiếp. Lá tía tô đủ tiêu chuẩn xuất khẩu phải không rách nát. Người công nhân khi hái cũng không được để móng tay dài nhằm tránh rách lá.

Chỉ trong vòng 2 tiếng sau khi hái, lá tía tô được đưa vào phòng lạnh để phân loại. Công nhân làm việc trong phòng lạnh phải tuân thủ quy trình làm việc nghiêm ngặt từ việc mặc đồng phục, đi dép vô trùng cho đến rửa tay bằng nước sát trùng, giữ vệ sinh...