Số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) cho thấy, thanh toán qua QR Code tăng mạnh trong năm 2024. Trong 8 tháng đầu năm, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 59% về số lượng và tăng 34% về giá trị, trong đó, giao dịch qua kênh Internet tăng gần 51% về số lượng và 33% về giá trị; qua kênh điện thoại tăng 59% về số lượng và 37% về giá trị.
Việt Nam có 50 tổ chức trung gian thanh toán, trong đó có tới 48 tổ chức cung ứng dịch vụ ví điện tử. Đến nay, hơn 34 triệu ví điện tử đang hoạt động (chiếm 59% trong tổng số 58 triệu ví điện tử đã kích hoạt).
Ông Nguyễn Quang Hưng – Chủ tịch HĐQT NAPAS, cho biết: “Năm 2024, hệ thống NAPAS xử lý bình quân hơn 26 triệu giao dịch/ngày, tăng tương ứng 30,8% số lượng và 15,9% về giá trị giao dịch so với năm 2023. Trong đó, dịch vụ chuyển tiền nhanh NAPAS 247 tăng tương ứng 34,7% về số lượng và 16,4% về giá trị, chiếm tỷ trọng 93,5% tổng dịch vụ của NAPAS. Ngoài ra, phương thức thanh toán bằng mã VietQR cũng tiếp tục cho thấy sự phát triển vượt trội thông qua việc ghi nhận tăng 2,2 lần về số lượng giao dịch và 2,6 lần về giá trị giao dịch so với năm 2023.
Dịch vụ rút tiền trên ATM qua hệ thống NAPAS trong năm 2024 tiếp tục có xu hướng giảm mạnh lên tới 19,5% so với cùng kỳ năm trước và chỉ chiếm 2,4% tổng số giao dịch của toàn hệ thống. Kết quả nói trên cho thấy sự phổ cập của các phương thức thanh toán điện tử đang thay thế cho tiền mặt trong đời sống hàng ngày của người dân và doanh nghiệp”.
Thanh toán qua QR Code tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng 3 chữ số, với mức tăng 109% về số lượng và 111% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023.
Hơn 87% người trưởng thành có tài khoản thanh toán tại ngân hàng. Nhiều nhà băng cũng có trên 95% lượng giao dịch được xử lý trên kênh số.
Vụ Thanh toán (NHNN) thống kê tháng 6 đầu năm 2024, cả nước đạt 9,13 triệu tài khoản Mobile-Money, 11.885 điểm kinh doanh được thiết lập, 275.575 đơn vị chấp nhận thanh toán và 128 triệu giao dịch trị giá 4.782 tỷ đồng.
Khảo sát của Tổ chức thẻ Visa cho thấy, thanh toán qua QR Code được hơn 62% người dùng ưa chuộng. Trung bình mỗi người sẽ quét mã QR 16 lần/tháng, cao hơn mức sử dụng thẻ, hiện ở mức 12-13 lần/tháng. Trong khi đó, giao dịch qua ATM, POS lại giảm đáng kể.
Theo Payoo, tỷ trọng thanh toán mã QR trong các hình thức thanh toán ở nhiều lĩnh vực vượt hơn 30%. Top 5 lĩnh vực có số lượng giao dịch mã QR nhiều nhất theo thứ tự là: dịch vụ ăn uống; siêu thị và cửa hàng tiện lợi; thời trang, mỹ phẩm; giải trí (vé xem phim, xem kịch, âm nhạc…); nội thất và đồ dùng gia đình; cửa hàng bán lẻ khác.
TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu cho biết, thanh toán điện tử ngày càng mở rộng với nhiều hình thức thanh toán mới, năm 2024, phương thức thanh toán không dùng tiền mặt QR code được người dùng hưởng ứng, “thống lĩnh” thị trường thanh toán.
Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, nguyên nhân phương thức thanh toán không dùng tiền mặt QR code “thống lĩnh” các phương thức, loại hình thanh toán là do đây là phương thức hiện đại, người dùng chỉ cần quét mã QR bằng điện thoại và thực hiện giao dịch thanh toán. Đây là phương thức thanh toán có nhiều tiện lợi. Do đó, không khó lý giải Payoo đánh giá, tỷ trọng thanh toán mã QR trong các hình thức thanh toán ở nhiều lĩnh vực vượt hơn 30%. Top 5 lĩnh vực có số lượng giao dịch mã QR nhiều nhất theo thứ tự là: dịch vụ ăn uống; siêu thị và cửa hàng tiện lợi; thời trang, mỹ phẩm; giải trí (vé xem phim, xem kịch, âm nhạc…); nội thất và đồ dùng gia đình; cửa hàng bán lẻ khác.
“Phương thức thanh toán không dùng tiền mặt QR code cũng có rủi ro và người tiêu dùng cần lưu ý. Tại các điểm dùng QR code dán vào một vị trí nào đó để khách hàng toán, rất dễ để kẻ gian dán chồng mã QR code của họ lên trên, dẫn đến khi khách hàng quét mã, tưởng đã thực hiện giao dịch với chỗ cần thanh toán, lại thành chuyển tiền cho kẻ gian, dẫn đến mất tiền”, TS Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.
Thanh toán không tiền mặt thông qua mã QR dường như đã “phổ cập” đến nhà nhà, người người ở Việt Nam, kể cả vùng nông thôn. Tại hầu hết điểm giao dịch từ chợ truyền thống, siêu thị, cửa hàng bán lẻ tới chợ cóc, buôn bán vỉa hè… đều sử dụng phương thức thanh toán QR Code. Khách hàng chỉ cần thao tác quét mã để thanh toán tiền, mà không mất thời gian nhập thông tin chuyển tiền khi giao dịch.
“Thay vì dùng tiền mặt như trước đây, nhiều cửa hàng, sạp hàng trong các chợ dân sinh ở các huyện vùng sâu, vùng xa đã áp dụng hình thức quét QR Code để khách hàng thanh toán qua tài khoản ngân hàng, giúp hoạt động mua bán diễn ra thuận tiện, nhanh chóng hơn. Phương thức thanh toán này giúp giảm bớt khâu nhận tiền cũng như trả tiền thừa trong khung giờ đông khách.
Sử dụng phương thức thanh toán qua QR Code không chỉ tiện lợi cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ mà còn tiện lợi hơn hẳn với mọi người dân. Bà con không cần ghi nhớ số tài khoản phức tạp, không phải đếm tiền, kiểm tra tiền thừa, tránh nhầm lẫn, đi chợ, ăn uống không nhất thiết phải mang theo tiền mặt. Nộp học phí, thu tiền điện, mua xăng... rất tiện lợi. Điện thoại thông minh hiện nay có giá bán chỉ từ 1-2 triệu, ai cũng có thể sở hữu”, ông Nguyễn Quang Hưng – Chủ tịch HĐQT NAPAS nhận định.
Theo ghi nhận của PV, bên cạnh QR Code, các hình thức thanh toán không tiếp xúc bằng cách chạm điện thoại, đồng hồ qua kênh Apple Pay, Samsung Pay… cũng được người tiêu đón nhận nồng nhiệt.