Bí độc, lạ ở Việt Nam

Bí sợi mì còn được gọi là bí spaghetti, bí cucurbita pepo, dưa kim tơ... Giống bí này có nguồn gốc từ đảo Hải Nam, Trung Quốc, du nhập về Việt Nam và được trồng nhiều ở Đà Lạt (Lâm Đồng).

Hiện, loại bí trên được rao bán nhiều trên mạng và tại một số siêu thị lớn, giá dao động từ 60.000 đến 80.000 đồng/kg. Trung bình, mỗi quả bí nặng 2 - 3 kg.

Vẻ ngoài bí sợi mì có màu vàng trắng, một số quả màu xanh. So với bí đỏ, loại quả này không có gì đặc biệt. Tuy nhiên, điều thú vị là sau khi luộc trong nước sôi khoảng 15 - 20 phút, vớt ra ngâm trong nước lạnh vài phút, phần ruột sẽ tự kết thành những sợi nhỏ, dùng tay có thể kéo hết ruột ra. Hương vị của loại bí này được nhiều người đánh giá khá giống với đu đủ.

Phần ruột của bí sợi mì có thể chế biến được thành nhiều món ăn thơm ngon và dinh dưỡng, nổi bật như bánh chiên, nộm gỏi, mì xào… Ở nhiều nơi, người ta còn đem sợi bí đi phơi khô để tích trữ. Khi ăn, chỉ cần nhúng qua nước sôi, chúng sẽ nở ra như khi còn tươi.

Bí hạt đậu được lai tạo từ giống bí Hà Lan butternut squash, có hình dáng độc, lạ, khá giống hạt đậu phộng, vỏ mỏng, ruột dày, ít hạt… Giống bí này được nhập về và trồng theo phương pháp hữu cơ tại Tây Ninh. Hiện, loại bí trên có giá bán dao động 80.000 - 100.000 đồng/kg. Trung bình mỗi quả bí hạt đậu nặng khoảng 1 kg.

Bí hạt đậu có vị ngọt tự nhiên, béo ngậy, hơi giống khoai lang và bí ngô. Thịt bí mềm, mịn, dễ chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Chúng thường được dùng để nấu súp, nướng, làm bánh, salad hoặc xay nhuyễn làm nguyên liệu cho món tráng miệng.

Theo cơ sở dữ liệu dinh dưỡng quốc gia của Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ (USDA), 205 g bí hạt đậu đã được nấu chứa 82 calo, 1,8 g chất đạm, 0,2 g chất béo, 21,5 g carbs (bao gồm 4 g đường và 6,6 g chất xơ)… Bí hạt đậu cũng là nguồn cung cấp vitamin E, vitamin B6, folate và mangan.

Thường xuyên sử dụng các loại thực phẩm thực vật như bí hạt đậu làm giảm nguy cơ mắc bệnh béo phì, tiểu đường, tim mạch và tỷ lệ tử vong do một số bệnh gây ra. Ngoài ra, bí hạt đậu giúp cải thiện làn da, bổ sung năng lượng, cũng như góp phần tạo nên cân nặng khỏe mạnh.

Trồng bí đao cho quả “khổng lồ”, nặng 50 - 60 kg, có lẽ ở thôn Chánh Trạch 1, 2 (xã Mỹ Thọ, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định) mới có. Những quả bí đao ở đây không giống quả nhỏ nặng từ 1 đến vài kg thường thấy ở các chợ. Chúng to lớn đến nỗi trở thành điểm nhấn thu hút du khách từ khắp nơi tới tham quan.

Đến nay, chưa có nhà khoa học nào lý giải vì sao bí đao ở vùng đất Chánh Trạch cho quả to. Người dân ở thôn Chánh Trạch lại cho rằng, giống bí độc nhất vô nhị cho trái to khổng lồ là do thổ nhưỡng hiếm có và một phần bí kíp chọn giống, cách trồng truyền thống.

Giàn bí phải chắc chắn để đủ sức gánh những quả bí khổng lồ. Mỗi dây bí, người dân chỉ giữ lại một quả. Đặc biệt, để quả bí không bị rơi xuống đất, nông dân còn dùng lưới mắc võng để bí “ngủ” dưới giàn.

Đọt bí luộc, xào ăn rất ngon, bán khá đắt. Còn quả bí đặc ruột và không có vị chua nên được dùng để nấu canh hoặc thái mỏng phơi khô để nấu nước uống. Những quả bí đao khổng lồ này thường được bán với giá 5.000 đến 7.000 đồng/kg.

Thân bí sau thu hoạch cũng cắt khúc ép lấy nước uống, giải nhiệt, tiêu đờm. Ép khoảng 30 gốc bí được 1 lít nước, bán với giá 30.000 - 40.000 đồng/lít.

Đây là loại nông sản đặc hữu nổi tiếng của huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Bí có mùi thơm như nếp cái hoa vàng được rất nhiều người ưa chuộng. Loại cây đặc sản này được trồng nhiều ở các xã Yến Dương, Địa Linh... với diện tích khoảng 200 ha, sản lượng bình quân hàng năm gần 6.500 tấn quả.

Bí xanh thơm có hai loại là bí phấn và bí xanh, nhưng có chung đặc điểm là tất cả từ thân, lá, hoa, quả đều có mùi thơm. Khi chế biến có độ dẻo, mùi thơm tự nhiên, rất hấp dẫn. Từ những quả bí xanh thơm, người dân ở Ba Bể đã chế biến nhiều món ăn ngon, độc đáo như bí xanh nhân thịt hấp, bí xào, nộm, luộc, nấu canh, mứt bí...

Không chỉ trồng bí xanh thơm để bán hoặc chế biến sau thu hoạch, chính quyền và người trồng bí ở huyện Ba Bể đã nâng tầm của vùng trồng bí xanh thơm thành các mô hình du lịch trải nghiệm, thu hút đông đảo du khách.

Hiện, bí xanh thơm có giá bán tại vườn 12.000 - 13.000 đồng/kg, trên “chợ” mạng 25.000 đồng/kg.