Những cuộc tuyệt chủng kỳ lạ nhất trong lịch sử

Thông thường, khi nói đến sự tuyệt chủng, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến khủng long, chim dodo (còn gọi là chim cu lười) hay các sinh vật to lớn khác. Trên thực tế, nhiều loài côn trùng cũng không nằm ngoài nguy cơ đó, thậm chí còn có thể biến mất hoàn toàn trong một khoảng thời gian rất ngắn. Châu chấu núi Rocky (Melanoplus spretus) là ví dụ tiêu biểu cho trường hợp này. Thường bay theo đàn với số lượng vô cùng lớn, chỉ trong vòng 4 năm (từ năm 1873 đến 1877), châu chấu núi Rocky đã tàn phá hầu hết cây trồng trên khắp khu vực trung tây nước Mỹ, gây thiệt hại hàng trăm triệu USD. Nhưng chưa đầy 30 năm sau, loài này gần như đã tuyệt chủng trong sự ngỡ ngàng của con người. Và bởi vì không ai dự kiến được một loài phổ biến như vậy lại tuyệt chủng nên có rất ít mẫu vật được thu thập.

Lý do dẫn đến sự biến mất của chúng hiện vẫn gây nhiều tranh cãi. Không ít ý kiến cho rằng chính sự phát triển canh tác và những công trình thủy lợi đã làm phá vỡ chu kỳ đời sống tự nhiên của chúng. Trong khi đó, một số nhà khoa học lại chỉ ra sự thiếu hụt về biến thể di truyền có thể là gốc rễ vấn đề.

Cá mập Megalodon

Khoảng 28 triệu năm đến 1,5 triệu năm trước, các đại dương trên Trái đất đều bị thống trị bởi một kẻ săn mồi siêu hạng Megalodon. Loài cá mập khổng lồ này được coi là sinh vật có xương sống hung tợn bậc nhất trong lịch sử với những chiếc răng nhọn dài đến 18 cm. Cơ thể Megalodon có thể đạt tới chiều dài 18 mét, nặng hơn 100 tấn trong khi cá mập trắng vốn cũng là loài to lớn nhưng chỉ dài tối đa 6 mét.

Tuy nhiên, cách đây khoảng 28 triệu năm đến 1,5 triệu năm, chúng bỗng dưng biến mất không dấu vết.

ó rất nhiều giả thuyết được đưa ra cho sự biến mất kỳ lạ này. Các chuyên gia tin rằng megalodon đã không thể thích ứng với sự suy giảm của mực nước biển cũng như nhiệt độ đại dương xuất hiện vào thời kỳ băng hà cuối kỷ Pliocene, đầu kỷ Pleistocene. Mặt khác, sự biến mất của những con cá voi khổng lồ - thức ăn chủ yếu của Megalodon cũng được xem là 1 phần nguyên nhân.

Ngày nay rất nhiều chuyên gia vẫn tin rằng, Megalodon còn tồn tại và chỉ ẩn nấp ở rất sâu dưới đáy đại dương. Chưa một ai chứng minh được điều đó, nhưng dường như ai cũng muốn tin. Thực hư câu chuyện bí ẩn này vẫn luôn chờ đợi con người tìm ra lời giải đáp...

Cách đây khoảng 250.000 năm, voi ma mút lông xoăn (Mammuthus primigenius) phân bố trên phạm vi rộng lớn khắp Bắc Mỹ, Châu Âu và Châu Á. Trong khi phần lớn chúng đã bị tuyệt chủng vào khoảng 10.000 năm trước thì một quần thể nhỏ vẫn còn sống sót trên đảo Wrangel, Bắc Băng Dương cho đến tận năm 1700 TCN.

Quá trình săn bắn của con người từ lâu vẫn được xem là nguyên nhân khiến voi ma mút lông xoăn tuyệt chủng. Số khác thì đổ lỗi cho sự biến đổi khí hậu toàn cầu với nền nhiệt độ băng giá. Một nghiên cứu chi tiết đăng tải trên tạp chí Nature Communications ngày 12/6/2012 vừa qua lại kết luận do cả 2.

Chuột túi mặt rộng

Sau khi người châu Âu đến định cư tại Úc cách đây vài trăm năm, nhiều sinh vật trên đất nước này đã bị suy giảm và dẫn tới tuyệt chủng do môi trường sống bị thu hẹp, do nạn săn bắn phổ biến vào giữa những năm 1800, trong đó có chuột túi mặt rộng (Potorous platyops).

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thu thập những mẫu vật cuối cùng của Potorous platyops (một loài thú có túi dài chưa đến 0,25 mét) vào khoảng năm 1875. Tuy không biết sau đó chúng còn tồn tại được bao lâu nữa nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy việc bị mèo hoang ăn thịt cũng là nguyên nhân không nhỏ góp phần vào sự biến mất nhanh chóng đó.

Atelopus longirostris là một loài cóc mõm dài sống tại các khu rừng ẩm ướt ở miền Bắc Ecuador và đã không còn được nhìn thấy kể từ năm 1989.

Lý do tuyệt chủng của loài lưỡng cư này hiện vẫn chưa được xác định, nhưng các chuyên gia tin rằng căn bệnh chytridiomycosis do nấm Batrachochytrium dendrobatidis gây nên chắc chắn là một phần nguyên nhân. Chỉ trong vòng 30 năm qua, bệnh chytridiomycosis đã lây lan với tốc độ chóng mặt gây ra sự suy giảm hay tuyệt chủng của nhiều loài động vật lưỡng cư với tỷ lệ chết lên tới 100% nếu chẳng may mắc phải. Ngoài ra, các nhà khoa học cũng nhận định A.longirostris biến mất có thể còn vì chúng phải đối mặt với sự biến đổi khí hậu và mất môi trường sống.

Chim voi

Chim voi Aepyornis - loài chim khổng lồ không biết bay sống ở Madagascarđược xem là loài chim lớn nhất trên thế giới. Chúng có chiều cao chót vót (tới 9m) và nặng gần 454 kg trong khi những con đà điểu châu Phi đực khi trưởng thành cũng chỉ cao 2,7 mét. Các nhà nghiên cứu cho rằng chúng đã hoàn toàn bị tiêu diệt vào đầu thế kỷ 18.

Có hai giả thuyết chính giải thích sự biến mất của chim voi, cả hai đều liên quan đến con người khi chính con người là thủ phạm không chỉ phá hủy môi trường sống mà còn lấy đi của chúng những quả trứng có khối lượng gấp 150 lần trứng gà. Ngoài ra, nhiều ý kiến khác cũng cho rằng những căn bệnh từ loài gà nhà đã tàn phá các quần thể chim voi.

Từ lâu, nguyên nhân tuyệt chủng của người Neanderthal - người anh em gần gũi với tổ tiên loài người - cách đây khoảng 30.000 năm là một trong những đề tài tranh luận sôi nổi nhất của ngành nhân chủng học. Nhiều nhà khoa học ủng hộ ý kiến cho rằng một vụ phun trào núi lửa lớn kết hợp với đợt lạnh khủng khiếp đã giết chết người Neanderthal vốn là nhóm người khó thích ứng với những biến đổi của khí hậu.

Tuy nhiên, sau đó, các chuyên gia lại tìm được bằng chứng chứng minh thủ phạm thật sự có khả năng chính là con người hiện đại (Homo sapien), trong đó giả thuyết có sức thuyết phục nhất tính đến thời điểm hiện tại là quá trình giao phối giữa người Neanderthal với người Homo sapien bằng cách nào đó đã dẫn đến sự biến mất của họ.