Vì sao nhà khảo cổ chưa vào bên trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng?

Lăng mộ Tần Thủy Hoàng là một trong những "miền đất hứa" mà các nhà khảo cổ, nhà sử học cùng nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu muốn khám phá nhất.

Trước đó, vào năm 1974, những người nông dân ở tỉnh Thiểm Tây (Trung Quốc) đã tình cờ tìm thấy một trong nhưng phát hiện khảo cổ gây chấn động nhất trong thế kỷ 20. Cụ thể, trong khi đào xới trên một cánh đồng, họ đã tìm thấy các mảnh vỡ của tượng người làm từ đất sét. Thế nhưng đây chỉ là phần nổi của tảng băng.

Các cuộc khai quật sau đó tiết lộ, cánh đồng này nằm trên nhiều cái hố chứa hàng nghìn tượng binh lính, ngựa chiến bằng đất nung được chế tác với kích thước y như thật. Bên cạnh đó, các nhà khảo cổ còn tìm thấy tượng của những vị quan, người biểu diễn nhào lộn và động vật.

Tính đến nay, các chuyên gia đã phát hiện ra đội quân đất nung gồm hơn 8.000 bức tượng chiến binh tại 3 hố đất cách vị trí lăng mộ Tần Thủy Hoàng khoảng 1,6 km về phía đông bắc. Nhiệm vụ của đội quân này dường như là để bảo vệ cho lăng mộ của Tần Thủy Hoàng (259 TCN – 210 TCN), vị hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc.

Trên thực tế, các chuyên gia, nhà khảo cổ đã khám phá phần lớn khu nghĩa địa xung quanh. Tuy nhiên, lăng mộ của hoàng đế Tần Thủy Hoàng lại chưa bao giờ được mở ra. Hơn 2.000 năm qua, dường như chưa có ai từng nhìn vào bên trong lăng mộ khổng lồ này, kể từ khi vị hoàng đế này được chôn cất.

Một trong những lý do quan trọng và có ý nghĩa quyết định là các nhà khảo cổ lo ngại việc tiến hành khai quật có thể khiến lăng mộ Tần Thủy Hoàng bị hư hại, đồng thời làm mất đi những thông tin lịch sử quan trọng. Bởi hiện tại, nếu như muốn tiến sâu vào lăng mộ, các chuyên gia chỉ có thể sử dụng những kỹ thuật khảo cổ xâm lấn và nhiều khả năng sẽ gây ra những thiệt hại không thể khắc phục được.

Một trong những minh chứng rõ ràng nhất chính là đợt khai quật thành Troy của nhà khảo cổ Heinrich Schliemann vào những năm 1870. Vì vội vàng và suy nghĩ đơn giản nên hành động của vị chuyên gia này đã phá hủy gần như mọi dấu vết của thành phố mà ông muốn khám phá. Đương nhiên, các nhà khảo cổ chắc chắn sẽ không muốn trở nên mất kiên nhẫn và mắc phải sai lầm tương tự.

Các nhà khảo cổ đã từng đề xuất sử dụng các kỹ thuật không xâm lấn nhằm quan sát bên trong ngôi mộ. Theo đó, một trong những ý tưởng nổi bật là sử dụng hạt muon, một sản phẩm hạ nguyên tử hình thành khi tia vũ trụ va chạm với những nguyên tử ở trong khí quyển Trái Đất. Hạt muon có thể xuyên qua những cấu trúc như một dạng tia X tiên tiến. Thế nhưng, hầu hết những đề xuất này dường như đều đang bị chậm triển khai.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, việc cố tình mở hầm mộ trung tâm, nơi đặt hài cốt của hoàng đế Tần Thủy Hoàng, cũng có thể dẫn tới nhiều nguy hiểm chết người. Theo ghi chép của sử gia Tư Mã Thiên vào khoảng 100 năm sau khi Tần Thủy Hoàng băng hà, hầm mộ của vị hoàng đế nổi tiếng có chứa nhiều cạm bẫy để đoạt mạng bất kỳ kẻ xâm nhập nào.

Sử gia Tư Mã Thiên viết: "Các cung điện, tháp ngắm cảnh cho hàng trăm viên quan đã được xây dựng, và lăng mộ chứa đầy những đồ vật quý hiếm và kho báu tuyệt vời. Những người thợ thủ công được lệnh làm nỏ và tên để bắn bất cứ ai bước vào lăng mộ. Thủy ngân được dùng để mô phỏng các con sông, sông Dương Tử, sông Hoàng Hà và biển lớn. Chúng được thiết lập để chảy một cách cơ học ".

Ngay cả khi các loại vũ khí, bẫy ngầm không còn hoạt động hiệu quả sau hơn 2.000 năm, nhưng trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng vẫn còn chứa một trữ lượng thủy ngân lỏng khổng lồ có thể lấy mạng những người cả gan xâm phạm nơi yên nghỉ của hoàng đế. Trên thực tế, các nhà khoa học đã kiểm tra xung quanh hầm mộ và phát hiện nồng độ thủy ngân cao hơn đáng kể so với mức nên có tại một vùng đất thông thường. Điều này cho thấy ghi chép của sử gia Tư Mã Thiên là có cơ sở.

Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature vào năm 2020, các chuyên gia cho biết, thủy ngân dễ bay hơi và có thể thoát ra ngoài thông qua các vết nứt (xuất hiện bên trong cấu trúc theo thời gian) và cuộc điều tra này càng củng cố cho các ghi chép cổ xưa về hầm mộ trung tâm. Đây là nơi được cho là chưa từng bị cướp phá hay mở ra.

Đến nay, lăng mộ Tần Thủy Hoàng vẫn còn là một bài toán "nan giải" đối với các chuyên gia, giới khoa học. Lăng mộ vẫn niêm phong và chưa từng được mở ra. Trong thời gian tới, với sự tiến bộ của khoa học – công nghệ, có thể sẽ giúp các chuyên gia khám phá và giải mã những bí ẩn vẫn còn nằm nguyên vẹn trong lăng mộ này suốt hơn 2.000 năm.