TikToker Giao Cùn: Đưa lịch sử vào “bảo tàng tâm trí”

Hình ảnh hai cô gái trong video gen Z về làng nghề ươm tơ Cổ Chất (Nam Định) khiến người xem xúc động. Những kén tơ vàng ươm, những tiếng xe tơ lách cách, những lò ươm tơ bốc hơi nghi ngút, bàn tay nghệ nhân cần mẫn làm nên những thước lụa tơ tằm óng mượt… với cách dẫn dắt tự nhiên, lôi cuốn, Giao Cùn cùng người đồng hành đã đưa người xem đến với làng nghề Cổ Chất – một trong những làng ươm tơ có lịch sử lâu và vẫn còn ươm tơ theo phương thức thủ công truyền thống.

Đây là một trong những sản phẩm của “Nét Việt Nam”, một dự án hướng đến mục tiêu lưu giữ tinh hoa văn hóa Việt Nam, bảo tồn những giá trị văn hóa đang đứng trước nguy cơ mai một, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại các vùng nông thôn.

Trò chuyện với PV Tri thức và Cuộc sống, TikToker Giao Cùn cho hay, được thăm thú các làng nghề và nói chuyện với các nghệ nhân là trải nghiệm cực kỳ quý giá, nhất là trong bối cảnh các làng nghề bị mai một. Nếu chúng ta không nhanh chóng tìm hiểu và truyền bá thì có khả năng các làng nghề biến mất. Quỳnh Giao mong muốn truyền lại cho người xem những trải nghiệm, cảm xúc và ý nghĩa của những chuyến hành trình đặc biệt mà cô cùng ê kíp thực hiện.

“Khi đến thăm làng nghề ươm tơ Cổ Chất, tận mắt được nhìn thấy từng công đoạn như ươm tơ thì mới biết một tấm lụa phải trải qua rất nhiều công đoạn, đòi hỏi kinh nghiệm của người làm nghề cùng sự bền bỉ, trau dồi theo năm tháng, tôi thực sự xúc động.

Tôi cho rằng, cái người trẻ thiếu nhất chính là những trải nghiệm. Những người trẻ không ngại đi xa, trải nghiệm, họ đang tìm kiếm điều gì đó mới lạ hơn so với cuộc sống hằng ngày, chẳng hạn như tạm rời xa thành phố khói bụi để về quê gặp các nghệ nhân… Khi được gặp các nghệ nhân, tận mắt thấy các công đoạn sản xuất, tận tay chạm vào các sản phẩm, là một trải nghiệm quý báu dành cho các người trẻ”, TikToker Giao Cùn chia sẻ.

Để chuyển tải, tiếp cận được đến các người trẻ, Quỳnh Giao cho biết, đã hướng tới sự thoải mái. Những kiến thức được chuyển tải không mang tính hàn lâm mà được đưa đến người xem dưới dạng trải nghiệm, với nhiều cảm xúc, ứng xử đôi khi mang tính bộc phát.

Một điều khác biệt, các video trên mạng thường ngắn, nhưng khi đi tìm hiểu làng nghề thì phải làm các video dài. Để tạo sức hút, không làm người xem chán, tất cả câu thoại, hành động hướng tới sự thoải mái nhất có thể và những thông tin mang tính đặc sắc, khó tìm thấy trên mạng.

“Biết rằng sẽ có nhiều khó khăn, nhưng Giao sẽ cố gắng truyền tải các nội dung một cách chân thực nhất”, TikToker Giao Cùn chia sẻ.

Sinh năm 2000, từ nhỏ, Quỳnh Giao đã có niềm đam mê với lịch sử, đặc biệt là những câu chuyện cổ trang và cung đấu. Sự yêu thích này đã thúc đẩy cô tham gia đội tuyển Sử của trường và đạt giải Nhì cấp thành phố. Tốt nghiệp ngành Kinh doanh quốc tế tại Học viện Ngân hàng, mới đầu Quỳnh Giao cũng định đi theo con đường kinh tế. Thế nhưng, như một cơ duyên, video lên xu hướng đầu tiên của Giao liên quan đến lịch sử nên Giao đã quyết định quay trở lại với đam mê.

Khi đọc Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Giao mới biết đã có rất nhiều những hy sinh thầm lặng, làm điều tốt cho đất nước mà không được nhiều người biết đến. Quỳnh Giao trăn trở, làm sao có thể đưa được những thông tin đó đến cho mọi người, để thêm tự hào, trân trọng quá khứ và những người đã có đóng góp cho đất nước.

“Thay vì nghe những câu chuyện xuyên không lãng mạn hay cung đấu ở đâu đó, sao chúng ta không nghe hình tượng cực kỳ sáng chói ở nước mình”, Quỳnh Giao chia sẻ.

Tính đến nay, Giao Cùn đã sản xuất hơn 700 video về văn hóa lịch sử Việt Nam, thu hút hơn 700.000 lượt theo dõi trên TikTok. Với việc sử dụng ngôn ngữ hiện đại, gần gũi và phong cách kể chuyện sinh động, Giao Cùn đã biến những sự kiện lịch sử khô khan trở nên hấp dẫn hơn.

Trong thời đại số hóa, việc truyền tải kiến thức lịch sử đến giới trẻ trở nên thách thức hơn bao giờ hết, nhưng Ngô Thị Quỳnh Giao đã biết cách áp dụng khoa học công nghệ để làm mới lịch sử. Những sản phẩm số hóa về lịch sử của Quỳnh Giao giúp người xem có cái nhìn trực quan và sinh động hơn về quá khứ. 

Quỳnh Giao chia sẻ, việc áp dụng khoa học công nghệ đã đóng góp trong việc lưu giữ lịch sử rất nhiều. Chúng ta vẫn nghĩ việc bảo tồn là bảo tồn các bức tượng ở trong viện bảo tàng nhưng thời gian không chờ chúng ta.

“Chúng ta có thể bảo tồn trong vòng 60 năm, 100 năm, 200 năm, nhưng lâu hơn thì không được. Bắt buộc chúng ta phải có câu chuyện, đấy là đưa những mô hình này vào trong đời sống hàng ngày. Lịch sử phải sống giữa chúng ta, chúng ta phải cần dùng đến nó, chúng ta nhìn thấy nó hàng ngày thì mới lưu giữ trong tâm trí chúng ta được”, Quỳnh Giao chia sẻ.

Một trong những dấu ấn nổi bật của Giao Cùn là việc góp phần lan tỏa bộ phim lịch sử "Đào, phở và piano". Từ tháng 3/2023, khi phim chưa được nhiều người biết đến, cô đã dự đoán đây sẽ là bộ phim hoành tráng nhất về lịch sử trong nhiều năm gần đây. Đến tháng 2/2024, cô tiếp tục làm video thông báo phim đã ra mắt, thu hút sự quan tâm của nhiều bạn trẻ yêu lịch sử, góp phần tạo nên cơn sốt phòng vé. Việc làm của cô được fanpage Thông tin Chính phủ hoan nghênh và diễn viên Doãn Quốc Đam - nam chính của phim - gửi lời cảm ơn công khai.

Giao Cùn mong muốn tiếp tục sử dụng công nghệ để lan tỏa kiến thức lịch sử đến giới trẻ, góp phần hình thành và phát triển nền công nghiệp văn hóa tại Việt Nam. Cô hy vọng rằng, thông qua những nỗ lực của mình, ngày càng nhiều người trẻ sẽ yêu thích và tìm hiểu về lịch sử dân tộc, từ đó góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.