Mê đắm loại trà hoa mộc mạc, tinh tế nơi "đất lành chim đậu"

Nằm trong những tuyến điểm du lịch của quần thể di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), Thung Nham với diện tích lên tới 334,2 ha được ví như một “ốc đảo” thu nhỏ đầy trong trẻo, mộng mơ. 

Khu du lịch sinh thái Thung Nham nổi bật với không khí trong lành của núi rừng, hệ sinh thái động, thực vật phong phú và quý hiếm cùng hệ thống hang động tự nhiên, hang động xuyên thủy độc đáo mà thiên nhiên đã ưu ái kiến tạo cho nơi đây sau hàng triệu năm, là sự giao thoa của vẻ đẹp nên thơ nhưng không kém phần tráng lệ, kỳ vĩ.

Ngoài những điều trên, Thung Nham còn được thiên nhiên ưu ái ban tặng thứ sản vật là loài hoa quý mang tên Sơn Kim Cúc.

Sơn Kim Cúc có ý nghĩa là “Cúc mọc trên núi đá quý hiếm như vàng”, đây là loài hoa mọc trên những dãy núi đá cheo leo, hút sương trời khí núi nên vô cùng tinh khiết và bổ dưỡng.

Với địa hình núi đá và khí hậu trong lành quanh năm, Thung Nham, Ninh Bình là một trong những nơi còn lưu giữ được thứ sản vật quý này của thiên nhiên. Nên Thung Nham luôn ý thức việc bảo tồn và lan tỏa giá trị của loài hoa quý này.

Tại Thung Nham, Sơn Kim Cúc được gieo trồng vào tầm tháng 5 – 7 dương lịch. Trải qua 110 ngày thì ra hoa và 130 ngày thì nở rộ. Sơn Kim Cúc được gieo trồng và chăm sóc thuần tự nhiên, không có sự can thiệp bất cứ loại thuốc bảo vệ thực vật nào. Hoa hấp thu dinh dưỡng của núi rừng Hoa Lư mà đơm hoa kết nụ.

Khi mùa đông đến, cũng là lúc thu hoạch Sơn Kim Cúc và tiến hành sao hoa làm trà. Những bông cúc được thu hoạch vào độ nở vừa tới, khi đài hoa vàng tươi, tròn đầy, cánh hoa hẵng còn ngậm sương mai. Trải qua hai lần sao khô bằng phương pháp sao tay truyền thống và một lần phơi nắng, những bông Sơn Kim Cúc đã cô đọng tinh chất, ngậm hương thơm ngát. Đã có thể đóng lọ bảo quản và sử dụng lâu dài.

Trà hoa Sơn Kim Cúc có vị đắng nhẹ, thanh ngọt cùng hương thơm dịu mát, có thể thưởng thức nguyên vị hoặc kết hợp với các nguyên liệu khác như: táo đỏ, kỳ tử, cam thảo, mật ong… vừa thơm ngon mà lại rất bổ dưỡng.

Nói về công dụng của Sơn Kim Cúc, Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác có viết: “Trải qua ba mùa xuân, hạ, thu hấp thụ tinh khí thơm mát của đất trời, có tác dụng chữa nhiều bệnh, có thể gọi nó là thượng phẩm.”

Cũng có thuyết xưa kể lại rằng, tương truyền, thứ trà này được các binh lính thời nhà Đinh (968-979) đồn trú trên đồn tiền tiêu nơi đỉnh núi Thúy phát minh rồi lan truyền trong dân gian. Trà Sơn Kim Cúc cũng có công chữa khỏi bệnh mắt của hoàng thái hậu Từ Dũ mẹ của vua Tự Đức nhà Nguyễn nên từ đó, Sơn Kim Cúc còn được gọi là “Cúc tiến vua” – vị thuốc quý mang tên “Minh mục'”: “minh” là sáng, “mục” là mắt, thuốc sáng mắt.

Ngày nay, trà Sơn Kim Cúc được biết đến với nhiều công dụng như: thanh lọc, giải nhiệt, làm mát gan, chữa phong hàn, giải cảm, giảm sưng tấy, nhức đầu. Đồng thời trà cũng giúp giảm căng thẳng, dịu thần kinh, thư thái và tỉnh táo hơn… Ngoài ra, trà hoa Sơn Kim Cúc còn là một sự lựa chọn phù hợp cho chị em phụ nữ giúp giữ gìn vóc dáng, giảm cân, trắng da, ngăn ngừa lão hóa và hạn chế nếp nhăn.

Thung Nham thực sự là một trong những nơi hiếm có trên dải đất hình chữ S khi đáp ứng hầu hết mọi nhu cầu của du khách về du lịch mà không cần phải kết hợp thêm bất cứ một nơi nào khác: nghỉ dưỡng, tham quan khám phá, trải nghiệm ẩm thực địa phương.

Bà Cao Thị Hòa - Tổng Giám Đốc Công ty cổ phần Dịch vụ thương mại và Du lịch Doanh Sinh - Khu du lịch sinh thái Thung Nham chia sẻ, với mong muốn tạo nên một sản phẩm du lịch hoàn hảo, khép kín, an toàn và thân thiện, Công ty đã phát huy tiềm năng vốn có của thung lũng để phát triển sản xuất nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái bền vững.

Phát huy lợi thế được thiên nhiên ưu đãi, bên cạnh những diện tích cần bảo tồn nghiêm ngặt, Khu du lịch sinh thái Thung Nham đã quy hoạch diện tích để canh tác, chăn nuôi các sản phẩm nông nghiệp như: trồng cây lâm, nông nghiệp, hoa màu hoặc nuôi gia cầm, gia súc theo hình thức chăn thả gắn với tự nhiên, tạo ra các sản phẩm nông nghiệp sạch, an toàn với sức khỏe con người.

Hiện, Công ty Doanh Sinh dành diện tích đất trồng, khu vực chăn nuôi đảm bảo các nguyên tắc: Đủ rộng theo quy mô, vùng nguyên liệu giàu dược tính; khu vực cách biệt với hoạt động kinh doanh dịch vụ và tận dụng triệt để nguồn gốc thức ăn từ tự nhiên.

Tại Thung Nham, Sơn Kim Cúc được gieo trồng và chăm sóc thuần tự nhiên với diện tích trên 2 ha. Quy trình chăm sóc không có sự can thiệp bất cứ loại thuốc bảo vệ thực vật nào. Vì cúc mọc tự nhiên, hút sương trời, khí núi mà sống, mà đơm hoa kết nụ nên rất tinh khiết. Cuối thu đầu đông, cũng là lúc thu hoạch hoa Sơn Kim Cúc làm trà.

Cũng theo bà Hòa, Sản phẩm trà Sơn Kim Cúc đã được Công ty sử dụng để phục vụ du khách đến với Thung Nham hàng chục năm nay, nhận được rất nhiều phản hồi tích cực từ du khách.

Cuối tháng 11/2022, trà Sơn Kim Cúc được Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP tỉnh xét đạt chuẩn OCOP hạng 4 sao. Đây là sản phẩm đầu tiên trong chuỗi các sản phẩm nông nghiệp mà Khu du lịch sinh thái Thung Nham muốn phát triển.

Mặt khác, phần "then chốt" trong thúc đẩy phát triển mạnh mẽ sản phẩm OCOP trà Sơn Kim Cúc là Công ty muốn khẳng định thương hiệu các sản phẩm nông nghiệp của Khu du lịch Thung Nham, từ đó đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tìm đầu ra cho sản phẩm phát triển các điểm bán hàng và quảng bá, liên kết tiêu thụ sản phẩm OCOP, tạo hệ thống phân phối hiệu quả.

Cùng với đó, doanh nghiệp sẽ có chiến lược bảo tồn, nhân giống để phát triển thành các sản phẩm dược, thực phẩm, mỹ phẩm... có giá trị cao không chỉ về kinh tế mà còn là các sản phẩm đặc trưng phục vụ cho du lịch.