Gaur (Bò tót) được coi là loài bò rừng lớn nhất còn tồn tại và là một trong những loài gia súc hoang dã mạnh to lớn nhất trên hành tinh, chúng lớn hơn cả trâu rừng Châu Phi, trâu rừng và các loài bò rừng khác.
Loài động vật này có trán lồi và vai có thể cao hơn 12 cm so với phần mông, sừng của chúng thường dài từ 60 đến 115 cm, có chiều dài tính từ đầu tới thân từ 250 đến 330 cm và cao trung bình 168 cm ở con cái và 188 cm ở con đực (chiều cao tính từ chân đến vai).
Những con bò tót đực lớn hơn và nặng hơn một phần tư so với con cái. Cả con đực và con cái đều có sừng cong vào trong. Con cái thường nặng từ 440 đến 998 kg và con đực nặng từ 589 đến 1.500 kg.
 |
| Gaur được tìm thấy trên khắp lục địa Nam và Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Campuchia, Lào, Thái Lan, bán đảo Malaysia, Myanmar, Ấn Độ, Bangladesh, Bhutan, Nepal. Những loài động vật này không di cư và sống trong các khu rừng thường xanh hoặc rừng rụng lá nửa thường xanh và ẩm. Bò tót thích những vùng rừng rộng lớn, tương đối ít bị xáo trộn, địa hình đồi núi, nguồn nước sẵn có và nguồn thức ăn thô xanh dồi dào dưới dạng cỏ, tre, cây bụi và cây gỗ. |
Loài động vật này thường hoạt động vào ban ngày và ngủ vào ban đêm. Nhưng do sự can thiệp và phát triển của con người đối với các khu rừng, loài động vật này đã dần thích nghi với cuộc sống về đêm.
Ví dụ, ở miền trung Ấn Độ, những con bò tót hoạt động mạnh nhất vào ban đêm và hiếm khi được nhìn thấy vào sáng sớm. Chúng có thể trông đáng sợ vì kích thước khổng lồ, nhưng đây lại là một loài động vật khá thận trọng và rụt rè. Hầu hết thời gian trong ngày của chúng đều dành cho việc kiếm ăn và nghỉ ngơi dưới bóng râm.
 |
| Nói chung, bò tót hoạt động mạnh nhất vào buổi sáng và buổi tối. Tuy nhiên, chúng có thể hoạt động vào ban ngày hoặc thậm chí trở thành hoạt động về đêm, khi sống gần các khu định cư của con người. |
Mặc dù 85% bò tót được tìm thấy ở Ấn Độ, nhưng chúng cũng sinh sống tại những quốc gia khác như Việt Nam, Campuchia, Lào, Thái Lan, bán đảo Malaysia, Myanmar, Bangladesh, Bhutan, Nepal. Chúng thích những vùng lãnh thổ rộng mở với những khu rừng, với nguồn nước, cỏ, cây bụi và cây cối dồi dào. Nhưng việc con người xâm phạm rừng khiến những loài động vật này dễ bị tổn thương, và chúng phải lang thang vào lãnh thổ của con người để kiếm thức ăn.
 |
| Một đàn bò tót thường có từ 8 đến 11 con, bao gồm những con cái và một con đực đầu đàn. Phạm vi lãnh thổ của mỗi đàn thường rộng khoảng 78 km vuông. Để chống lại mối đe dọa, bò đực thường cúi thấp đầu và nghiêng về phía sau, tấn công đối thủ bằng cặp sừng của nó. |
Những con bò tót to lớn và trông đáng sợ, vì vậy, chúng không có nhiều kẻ thù bên ngoài tự nhiên. Những kẻ săn mồi thường tránh xa vì kích thước của chúng. Nhưng nếu bị đe dọa, chúng có thể gây nguy hiểm cho bất kỳ loài động vật nào. Đã có báo cáo về những con hổ bị giết chết bởi loài vật này. Theo một bản tin từ Ấn Độ, một con bò tót đã húc chết một con hổ cái để tự vệ tại Khu bảo tồn Hổ Bandipur.
Hổ dường như là đối thủ đáng gờm duy nhất của bò tót vì cả hai đều có sức mạnh và khả năng giết lẫn nhau. Trên thực tế, những con hổ đôi khi giết chết những con non và thậm chí cả những con bò tót trưởng thành.
 |
| Theo Sách Đỏ của IUCN, tổng quần thể bò tót dao động từ 15.000 đến 35.000 cá thể. Hiện nay, loài này được xếp vào loại Sẽ nguy cấp (VU) trong Sách đỏ của IUCN và số lượng của chúng ngày nay đang giảm dần. |
Bò tót đã được liệt kê vào danh sách "Sẽ nguy cấp" trong Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vào năm 1986 vì số lượng của chúng ngày càng giảm. Chúng cũng đã được đưa vào Lịch trình I của Đạo luật Bảo vệ Cuộc sống Hoang dã, năm 1972. Kể từ đó, chúng đã được bảo vệ trong các công viên quốc gia của Ấn Độ. Các mối đe dọa đã khiến số lượng của chúng suy giảm chủ yếu là do con người tạo ra. Hai lý do hàng đầu là khan hiếm thực phẩm và săn trộm. Các lý do khác bao gồm mất môi trường sống và xung đột với con người vì sống gần họ.
Tình trạng khan hiếm thức ăn xảy ra chủ yếu là do các đồng cỏ đang dần cạn kiệt vì mục đích thương mại, khiến chúng phải liên tục tranh giành thức ăn. Việc săn bắt những con bò tót này để lấy sừng và thịt xuất khẩu cũng là một mối đe dọa lớn đối với sự tồn tại của chúng. Không chỉ ở Ấn Độ và Việt Nam, những loài động vật này cũng đang gặp nguy hiểm dưới bàn tay của những kẻ săn trộm từ Thái Lan để lấy chiến lợi phẩm và tiền bạc.
Nhưng tin tốt là chúng đang được bảo vệ hợp pháp ở tất cả các bang, đặc biệt là ở Ấn Độ, và các mẫu vật liệu di truyền của chúng hiện được bảo quản bằng phương pháp đông lạnh. Vì vậy, hy vọng rằng những loài động vật này có thể được cứu khỏi nguy cơ tuyệt chủng.
Năm 2001, một con bò tót con đã được sinh ra và trở thành động vật nhân bản đầu tiên trong số các loài có nguy cơ tuyệt chủng.
Theo Đức Khương/Phụ nữ Việt Nam