Gà móng hay hoatzin có tên khoa học là Opisthocomus hoazin phân bố ở Amazon và Orinoco ở Nam Mỹ, được coi là loài chim bí ẩn nhất hành tinh.
Hoatzin có kích thước bằng gà lôi với tổng chiều dài 65 cm (26 in), cổ dài và đầu nhỏ, khuôn mặt màu xanh lam không có lông với đôi mắt màu hạt dẻ, trên đầu có một mào nhọn và xù xì. Chiếc đuôi dài màu nâu bồ hóng có đầu màu xanh đồng với một dải rộng màu trắng hoặc màu da bò ở cuối. Phần trên có màu sẫm, có viền màu nâu bồ hóng trên tấm phủ cánh và có vệt màu da bò trên lớp áo và gáy. Phần dưới có màu da bò, trong khi phần lông tơ, lông sơ cấp, lớp phủ dưới cánh và hai bên sườn có màu hạt dẻ đậm, nhưng điều này chủ yếu được nhìn thấy khi nó mở cánh.
Gà móng.
Gà con Hoatzin có hai móng vuốt trên mỗi cánh, ngay khi mới nở, chúng có thể sử dụng những móng vuốt này và đôi chân quá khổ của mình để bò quanh cành cây mà không bị rơi xuống nước. Khi những kẻ săn mồi như diều hâu đen lớn tấn công đàn hoatzin làm tổ, những con trưởng thành bay ồn ào, cố gắng đánh lạc hướng sự chú ý của kẻ săn mồi, trong khi gà con di chuyển khỏi tổ và ẩn náu giữa những bụi cây. Tuy nhiên nếu bị phát hiện, chúng sẽ thả mình xuống nước và bơi dưới mặt nước để trốn thoát, sau đó dùng đôi cánh có móng vuốt để trèo trở lại tổ an toàn.
Vào năm 2015, theo nghiên cứu di truyền học, loài hoatzin là thành viên cuối cùng còn sống sót của dòng chim đã phân nhánh theo hướng riêng của nó cách đây 64 triệu năm, ngay sau sự kiện tuyệt chủng giết chết loài khủng long nonavian.
Hoatzin là loài sinh sản theo mùa, sinh sản vào mùa mưa, thời gian chính xác khác nhau tùy theo phạm vi phân bố của chúng. Hoatzin sống thành bầy và làm tổ thành từng đàn nhỏ, đẻ hai hoặc ba quả trứng thành từng que trên cây treo trên mặt nước trong các khu rừng ngập nước theo mùa, gà con được cho ăn thức ăn lên men đã nôn ra.
Loài gà vô cùng bí ẩn này đang có nguy cơ suy giảm vì nguyên nhân mất môi trường sống do nạn phá rừng ở Amazon.
Theo SHTT&ST